Gia đình tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức vừa gửi thư khẩn cấp yêu cầu nhà chức trách Việt Nam xác nhận thông tin ông Thức phải nhập viện ở thành phố Vinh sau gần 50 ngày tuyệt thực.
Mặc dù chưa nhận được xác nhận thông tin từ phía trại giam số 6, tỉnh Nghệ An, nơi ông Thức đang bị giam cầm, nhưng theo đánh giá của ông Trần Huỳnh Duy Tân, em trai ông Thức, thì khả năng này là rất cao, dựa trên tình trạng sức khoẻ mà theo lời ông Tân là “đã suy kiệt lắm rồi” khi ông trực tiếp đi thăm gặp anh trai vào ngày 9/1.
“Anh Thức rất yếu và vẫn còn đang tuyệt thực đến ngày thứ 47 vào thứ Bảy tuần rồi. Sức khoẻ anh rất yếu. Cán bộ đưa anh đi bộ ra chút xíu thôi mà anh đã phải ngồi xuống thở dốc, rồi nghỉ một chút mới có thể nói chuyện tiếp. Anh cho biết cân nặng đã giảm xuống chỉ còn 58 kg”.
Theo mô tả của ông Tân, với chiều cao gần 1,75 m, tình trạng sụt cân trên khiến cơ thể ông Thức chỉ “còn toàn xương”, thường xuyên bị hạ đường huyết.
“Trong trại, hai lần anh bị choáng té, suýt đập đầu vào bệ trường xi măng, rất nguy hiểm”, ông Tân cho VOA biết thêm.
Kỹ sư - Doanh nhân Trần Huỳnh Duy Thức bị chính quyền Việt Nam bắt vào tháng 5/2009 với tội danh lúc đầu là “trộm cắp cước điện thoại”, sau đó ông bị cáo buộc hoạt động chính trị nhằm “lật đổ chính quyền nhân dân”.
Trong phiên toà xét xử cùng với LS. Lê Công Định, ông Nguyễn Tiến Trung và ông Lê Thăng Long vào ngày 20/1/2010, ông bị tuyên án nặng nhất, lên đến 16 năm tù giam và bị tịch thu một phần tài sản.
Hoa Kỳ, các quốc gia châu Âu và các tổ chức nhân quyền trên thế giới nhiều lần lên tiếng chỉ trích và bày tỏ quan ngại về hình phạt nặng nề mà Hà Nội dành cho ông Thức và các nhà hoạt động khác chỉ vì họ bày tỏ quan điểm một cách ôn hoà.
Trong thời gian ở tù, ông Thức nhiều lần tuyệt thực để đấu tranh đòi hỏi quyền con người và thượng tôn pháp luật. Lần tuyệt thực mới nhất bắt đầu từ ngày 24/11/2020, đến nay đã bước sang ngày thứ 50.
“Gia đình cũng khuyên và chuyển lời của ba, của gia đình và mọi người bên ngoài nói anh ngưng tuyệt thực đi, nhưng anh Thức nói anh sẽ không dừng lại cho tới khi nào toà án trả lời đơn yêu cầu của anh”, ông Tân nói với VOA.
Theo lời ông Tân, anh trai ông trước đó đã hai lần gửi đơn, vào tháng 7/2018 và tháng 8/2020, yêu cầu toà án phải “tuân thủ pháp luật”, thực hiện theo quy định của Bộ Luật Hình sự 2015 đang hiện hành.
“Anh Thức và các luật sư của anh phân thích rằng tội của anh phải được áp dụng theo khoản 3, Điều 109, là ‘chuẩn bị phạm tội’. Và như vậy, mức án tối đa chỉ có 5 năm thôi, mà bây giờ anh Thức đã thụ án gần 12 năm rồi”, ông Tân cho biết.
Tuy nhiên đến nay, toà án tại Việt Nam vẫn không hồi đáp bất cứ lá đơn nào của ông Thức, trong đó yêu cầu toà phải xem xét và áp dụng quy định của bộ luật hiện hành cho trường hợp của ông, nghĩa là miễn thời gian phạt tù còn lại và trả tự do cho ông ngay lập tức.
Đánh giá khả năng toà án “xuống nước” để hồi đáp đơn yêu cầu của ông Thức là “rất thấp”, ông Tân cho biết gia đình đang rất lo lắng cho khả năng “sống sót” của ông Thức và hoàn toàn không muốn ông phải “bỏ mạng” trong lần tuyệt thực này nên đã nhiều lần khuyên ông ngưng tuyệt thực, đặc biệt trong lần thăm gặp mới nhất.
“Anh Thức rất hiểu chuyện đó, nhưng anh nói anh quyết định rồi. Anh có niềm tin và đã quyết định rất cứng rắn là tiếp tục việc tuyệt thực này. Do vậy, nói gì thì nói, gia đình cũng phải ủng hộ việc tuyệt thực của anh, đồng hành để đấu tranh, kêu gọi công lý cho anh”, ông Tân nói thêm.
Trong thời gian bị giam cầm, ông Thức đã nhiều lần từ chối đi Mỹ định cư, từ chối nhận tội để đổi lấy lệnh đặc xá và kiên quyết đấu tranh.
“Nếu quyết định đi thì có thể anh đã được đi lâu rồi. Nhưng anh kiên định ở lại đấu tranh về pháp lý, [yêu cầu] chính quyền phải trả tự do cho anh đúng theo luật pháp ở đây quy định”, ông Tân chia sẻ với VOA về quyết định đấu tranh tới cùng của anh trai.
“Điều này không phải anh chỉ đấu tranh cho anh, mà cho cả những người khác cũng bị xét xử án giống như anh”, vẫn theo lời ông Tân.
Một trí thức nổi tiếng ở Việt Nam, PGS-TS. Mạc Văn Trang, trong bài viết hôm 7/1, ca ngợi ông Trần Huỳnh Duy Thức là “một nhân cách cao quý” khi đã vượt lên cái tầm thường, khát khao chấn hưng đất nước, và thà chết không rời bỏ Tổ quốc và trách nhiệm với đất nước.
Hôm 21 tháng 7, ông Trần Huỳnh Duy Tân, em trai của tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức phát đi thông báo trên trang Facebook cá nhân trong đó bày tỏ sự lo ngại về an nguy của anh trai ông.
Theo gia đình, ông Trần Huỳnh Duy Thức dự kiến sẽ gọi điện về nhà trước ngày 20 tháng 7, tuy nhiên, thời hạn đã qua mà không nhận được cuộc gọi nào từ trại giam. Trước đó, trong cuộc gọi hồi giữa tháng 6, ông Thức thông báo rằng ông đã tuyệt thực được hơn 100 ngày.
Chính vì vậy gia đình đang hết sức lo ngại cho sức khoẻ và tính mạng của ông thức.
Trả lời phỏng vấn ở RFA, ông Trần Huỳnh Duy Tân cho biết:
“Hiện tại thì gia đình rất là lo lắng cho tình trạng của anh ấy. Như tháng vừa rồi anh gọi về thì anh nói rằng anh vẫn còn tuyệt thực gần cả trăm ngày rồi, tới ngày hôm nay là hơn 120 ngày rồi.
Như tuyên bố của anh vào cái ngày anh gọi về hồi tháng 6 vừa rồi thì anh không ăn uống hay gì hết, anh chấp nhận cái rủi ro lớn nhất là anh có thể bị thiệt mạng. Nên gia đình rất là lo về tình trạng của anh.”
Theo ông Trần Huỳnh Duy Tân thì gia đình cố gọi cho trại giam để tìm kiếm thông tin về ông Thức nhưng không liên lạc được. Ngoài ra, gia đình cũng đã làm đơn gửi các lãnh đạo Nhà nước về trường hợp khấn cấp của ông Thức.
Lý do mà ông Trần Huỳnh Duy thức tuyệt thực, được ông Tân giải thích như sau:
“Cái mục đích tuyệt thực của anh ấy là anh yêu cầu Toà án Nhân dân Tối cao phải miễn hình phạt còn lại cho anh, và trả lời đơn yêu cầu mà anh đã gửi đi từ rất lâu rồi.
Theo Bộ Luật Hình sự mới là cái tội danh chỉ tối đa là năm năm thôi chứ không thể là 16 năm như anh đang phải chịu.
Miễn hình phạt còn lại, chứ anh không xin ân xá, không xin xỏ gì ở đây hết. Cái vấn đề là đúng luật thì phải xem xét giải quyết, chứ không phải là anh xin!”
Ông Trần Huỳnh Duy Thức hiện đang thụ án tại trại giam số 6 ở tình Nghệ An, đây đã là năm thứ 11 ông ở trong tù.
Bị bắt vào năm 2009 với cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”, ông Trần Huỳnh Duy Thức sau đó bị kết án 16 năm tù giam. Cùng vụ án với ông còn các ông Lê Công Định, Lê Thăng Long và Nguyễn Tiến Trung, cả ba người đều đã ra tù.
Ông Trần Huỳnh Duy Thức đã tuyệt thực nhiều lần trong trại giam để phán đối sự ngược đãi mà ông phải chịu, và để phản đối bản án mà ông cho là bất công.
Tổ chức nhân quyền Ân xá Quốc tế gọi ông là tù nhân lương tâm, vì bị bỏ tù chỉ vì thực hành các quyền căn bản một cách ôn hoà.
Tính đến ngày cuối cùng của năm 2020, Tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức có thể đã tuyệt thực đến ngày thứ 38 theo như thông tin mà gia đình có được hồi tháng 11 vừa qua.
Bà Trần Thị Diệu Liên, chị gái của tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức, khi trao đổi với chúng tôi hôm 31/12/2020 từ Sài Gòn, cho biết thông tin mới nhất về em trai mình:
“Nếu tính từ ngày 24/11 đến hôm nay là 31/12 thì Thức đã tuyệt thực 38 ngày. Nhưng gia đình vẫn không nhận được tin tức hoặc là thông tin gì từ anh Thức từ ngày ảnh gọi về hôm 2/12, mặc dù gia đình đã liên tục gọi điện thoại đến trại giam số 6 Thanh Chương, Nghệ An, trại 6 đó... gọi rất nhiều số điện thoại, nhưng vẫn không liên lạc được với họ.”
Bà Liên cho biết, hiện Ban Quản lý trại giam số 6 Thanh Chương, Nghệ An vẫn chưa có lệnh được cho thân nhân tù đi thăm trong dịch COVID-19. Tuy nhiên Bà nói sắp tới gia đình sẽ vẫn đi thăm ông Thức, để yêu cầu họ thông báo xem tình hình sức khỏe của ông Thức hiện như thế nào, và cuộc tuyệt thực đã dừng chưa? Bà giải thích thêm:
“Tại vì thật sự mình không có thông tin gì trong đó nên sắp tới gia đình phải đi thăm. Lần cuối cùng đi thăm là ngày 30/11 năm 2020, lúc đó thì sức khỏe của Thức rất suy yếu vì thời tiết lạnh. Lúc đó Thức nghĩ không vượt qua được mốc 5, 6 ngày do sức khỏe rất yếu. Nhưng đến giai đoạn ảnh gọi về tháng 12 thì ảnh nói là ảnh đã vượt qua được và có trạng thái cân bằng mới. Ảnh nói có thể tuyệt thực được hơn 33 ngày so với lần trước, ảnh nói không còn thấy nguy cơ nữa.”
Nếu tính từ ngày 24/11 đến hôm nay là 31/12 thì Thức đã tuyệt thực 38 ngày. Nhưng gia đình vẫn không nhận được tin tức hoặc là thông tin gì từ anh Thức từ ngày ảnh gọi về hôm 2/12, mặc dù gia đình đã liên tục gọi điện thoại đến trại giam số 6 Thanh Chương, Nghệ An, trại 6 đó... gọi rất nhiều số điện thoại, nhưng vẫn không liên lạc được với họ.
-Bà Trần Thị Diệu Liên
Nếu với 38 ngày tuyệt thực chưa dừng lại, người thân và những người quan tâm tiếp tục lo lắng cho sức khỏe của ông Trần Huỳnh Duy Thức.
Bà Lê Đính Kim Thoa, vợ ông Thức vào ngày 23/12 khi trả lời RFA cho biết, gia đình mong muốn các cơ quan trả lời khẩn cấp lá đơn để cứu mạng ông Thức:
“Tôi cũng chỉ mong là nhà nước Việt Nam trả lời khẩn cấp để cứu ảnh, giờ ảnh đã quyết định như vậy. Tại vì anh cũng không có tội, mà nếu có tội đi nữa thì cũng đã quá thời gian thụ án rồi. Yêu cầu Nhà nước trả lời sớm và cũng mong mọi người hỗ trợ... Trên trang mạng có in sẵn đơn và mong mọi người viết cái đơn đó gửi đến các địa chỉ cũng ở trên trang Facebook để hỗ trợ giúp cho ảnh được tự do sớm.”
Ông Trần Huỳnh Duy Thức là một nhân vật bất đồng chính kiến, một trí thức được đánh giá có tầm, toàn tâm- toàn ý đóng góp cho một đất nước Việt Nam phát triển. Ông sinh ngày 29 tháng 11 năm 1966, tại Sài Gòn. Ông là cựu Tổng Giám đốc của Công ty Dịch vụ điện thoại internet OCI. Ông bị cơ quan an ninh Việt Nam bắt giam và Tòa án Nhân dân TP.Hồ Chí Minh đưa ra xét xử vào ngày 20 tháng 01 năm 2010 và kết án 16 năm tù với tội danh bị cho là ‘hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân’.
Bà Trần Thị Diệu Liên cho biết thêm thông tin nhận được từ ông Trần Huỳnh Duy Thức:
“Anh Thức cũng có nhắn chỉ có một trong hai trường hợp mà ảnh dừng tuyệt thực. Một là Tòa án Tối cao thượng tôn pháp luật, giải quyết đơn theo đúng pháp luật và trả tự do cho ảnh. Còn trường hợp thứ hai là nếu ảnh cảm thấy bất trắc về sinh mạng, thì ảnh sẽ dừng tuyệt thực, đó là tình huống xấu nhất mà ảnh phải dự phòng. Ảnh nói rất quyết đoán là khả năng xấu nhất đó khó có thể xảy ra và yêu cầu mọi người gởi thật nhiều đơn đến tòa án, càng nhiều càng tốt. Đây là một hình thức áp lực trong nước, ảnh nói nước ngoài thì mình rất cần sự hỗ trợ, nhưng vẫn rất cần sự hỗ trợ từ người dân trong nước. Theo anh Thức, đó là sự khai phá, là nền tảng thay đổi cho Việt Nam sau này, để có tự do và dân chủ thật sự.”
Vào năm 2015, Việt Nam có sửa đổi điều 79 thành 109 trong Bộ luật hình sự 2015, có thêm khoảng 3 là người chuẩn bị phạm tội thì mức án từ 3 đến 5 năm tù. Theo phân tích của các luật sư thì Tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức nằm trong trường hợp này. Ông Thức cùng gia đình vào năm 2018, đã làm đơn gởi lên Tòa án Nhân dân Tối cao để đề nghị miễn hình phạt còn lại cho mình. Nhưng tính đến nay thì rõ ràng chính quyền đã giam ông quá thời hạn 5 năm, mà ông vẫn không nhận được trả lời từ Tòa án Nhân dân Tối cao.
Hiện rất nhiều cá nhân, tổ chức, hội đoàn trong nước đã vận động đồng hành cùng Tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức với nhiều hình thức khác nhau, trong số đó có Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng. Trả lời RFA hôm 31/12 từ Sài Gòn, Ông Lê Thân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng, nói về công việc vận động này:
“Cái này thông thường họ rất ít khi trả lời, cái khác góp ý thì họ có trả lời, riêng cái này họ không có trả lời. Cái bản chúng tôi gởi thì chúng tôi căn cứ luật hình sự 2015, trong đó có điều khoảng là việc chuẩn bị thực hiện chỉ ở tù 5 năm. Xét lại trường hợp anh Trần Huỳnh Duy Thức, nếu căn cứ theo bản án của tòa, thì anh Thức chỉ ở mức độ chuẩn bị chứ chưa phạm tội, như vậy chỉ 5 năm tù thôi, mà ảnh đã ở tù trên 10 năm thì đương nhiên phải được ra mà không bị cưỡng chế.”
Tuy nhiên ông Thân bày tỏ lo lắng về phương thức đấu tranh bằng cách tuyệt thực mà ông Thức đã chọn:
“Tôi thấy là hình thức này khó thành công. Tất nhiên khi mình tuyệt thực thì đó là giai đoạn đấu tranh tận cùng rồi, không còn con đường nào khác thì mình mới tuyệt thực, nhưng nếu còn con đường khác thì cái đó cũng không nên. Bởi vì sứ mạng của anh Thức không phải là ở trong nhà tù, mà sứ mạng của ảnh là ở ngoài xã hội, ảnh còn sứ mạng là phải góp sứ xây dựng đất nước này, làm thay đổi đất nước này. Đó là sứ mạng của ảnh, nhưng bây giờ ảnh quay sang ảnh tuyệt thực, nhưng làm như vậy thì sức khỏe sẽ suy giảm, suy sụp. Mà sự suy giảm về vấn đề sức khỏe thì cũng dễ dẫn đến vấn đề suy sụp về tinh thần. Chúng tôi đã có nhiều kinh nghiệm về vấn đề này, nên chúng tôi cũng đã nhiều lần khuyên ảnh nên dừng.”
Bà Liên cho biết, cùng với Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng còn có rất nhiều cá nhân trên mạng đồng hành ủng hộ vận động cho ông Thức, họ cũng làm đơn yêu cầu tòa án phải trả lời đơn và thượng tôn pháp luật, yêu cầu trả tự do cho anh Thức. Bà cho biết, ban đầu ít có ý kiến không đồng thuận việc ông Thức tuyệt thực, nhưng gần đây mọi người yêu cầu Thức phải dừng tuyệt thực để bảo toàn tính mạng để lo cho Việt Nam sau này. Nhưng gia đình Bà cùng anh Thức vẫn giữ quan điểm, kêu gọi mọi người đừng lo lắng, hãy ủng hộ cuộc chiến pháp lý của ông Thức, và quan trọng là hướng đến việc khai sáng cho người dân.
Như chúng tôi đã thông báo, hiện nay việc vận động cho anh Trần Huỳnh Duy Thức rất mạnh mẽ, Quốc hội Âu Châu, cũng như Quốc hội của Đức, văn phòng của bà Thủ tướng Merkel, Bộ Tư pháp cũng như các chính trị gia ở Đức... các Hội đoàn, Ủy ban Công lý và Hòa bình, Nhà thờ, các Hội N.G.O. ở Đức cũng đã vào cuộc lên tiếng can thiệp để thả anh Thức.
-Nhà hoạt động Ngô Hoàng Phong
Ông Ngô Hoàng Phong, một nhà hoạt động ở Đức, đại diện cho Tổ Chức Bảo vệ Hoàng Sa, Trường Sa tại Âu Châu và cũng là người đã vận động để đại diện chính phủ Đức đến thăm ông Trần Huỳnh Duy Thức trong tù năm 2018. Gần đây ông cũng đã viết thư cho Bộ Ngoại Giao Âu Châu nêu lên trường hợp của ông Thức. Vào ngày 30/12, ông Phong cũng đã nói chuyện với Bộ Ngoại giao Đức về tình hình của ông Thức. Khi trả lời RFA hôm 31/12, ông Phong cho biết tuyệt thực là phương pháp duy nhất để các tù nhân phản kháng, dù phải đặt cược sức khỏe và mạng sống của mình:
“Theo tôi vấn đề tuyệt thực là truyền thống cả ngàn năm nay rồi. Theo tôi đó là phương pháp duy nhất để họ phản kháng, để có khả năng chống đối. Họ đã hy sinh sức khỏe của mình cũng như tính mạng, nhưng theo tôi đó là phương tiện độc nhất, duy nhất để người ta nói lên tiếng nói phản kháng những điều bất công và phi lý đối với nhà cầm quyền Việt Nam. Tôi thấy đó là một việc làm chính đáng, thông qua như vậy thế giới sẽ để tâm đến, do vậy tôi nghĩ với chính quyền Việt Nam đây cũng là một ván cờ hết sức khó khăn.”
Nhà hoạt động Ngô Hoàng Phong cho biết thêm về việc vận động từ bên ngoài, đòi trả tự do cho Tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức:
“Như chúng tôi đã thông báo, hiện nay việc vận động cho anh Trần Huỳnh Duy Thức rất mạnh mẽ, Quốc hội Âu Châu, cũng như Quốc hội của Đức, văn phòng của bà Thủ tướng Merkel, Bộ Tư pháp cũng như các chính trị gia ở Đức... các Hội đoàn, Ủy ban Công lý và Hòa bình, Nhà thờ, các Hội N.G.O. ở Đức cũng đã vào cuộc lên tiếng can thiệp để thả anh Thức. Chính phủ Đức cũng đã nói chuyện này với phía Việt Nam ở cấp độ cao nhất và họ vẫn tiếp tục. Hôm qua tôi có nói chuyện với Bộ Ngoại giao của Đức, thì Tòa Đại sứ Đức ở Việt Nam tiếp tục nói chuyện nhưng chưa đạt kết quả mong muốn thả anh Thức ngay lập tức. Họ hy vọng phía Việt Nam sẽ giải quyết trong thời gian ngắn.”
Hồi năm 2018, ông Trần Huỳnh Duy Thức cũng đã từng tuyệt thực đến 34 ngày để phản đối những áp bức của cán bộ trại giam trái quy định pháp luật. Dư luận quan tâm hiện rất lo ngại cho tình hình sức khỏe của ông Thức khi phải tuyệt thực quá lâu, trong khi chính quyền Việt Nam vẫn chưa có phản hồi gì về yêu cầu của Tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức.