Bản đồ nào cũng có ghi tỉ lệ ở phía dưới hay ở góc bản đồ. Dựa vào tỉ lệ bản đồ chúng ta có thể biết được các khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực của chúng trên thực địa.
1. Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ
Bản đồ nào cũng có ghi tỉ lệ ở phía dưới hay ở góc bản đồ. Dựa vào tỉ lệ bản đồ chúng ta có thể biết được các khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực của chúng trên thực địa.
Tỉ lệ bản đồ được biểu hiện ở hai dạng:
- Tì lệ số : là một phân số luôn có tử số là 1. Mẫu số càng lớn thì tỉ lệ càng nhỏ và ngược lại. Ví dụ : tỉ lệ 1:100.000 có nghĩa là 1 cm trên bản đồ bằng 100.000 cm hay 1 km trên thực địa.
- Tỉ lệ thuớc : tỉ lệ được vẽ cụ thể dưới dạng một thước đo đã tĩnh sẵn. mỗi đoạn đều ghi số đo độ dài tương ứng trên thực địa. Ví dụ : mỗi đoạn 1 cm bằng 1 km hoặc bằng 10 km v.v...
Ti lệ bản đồ có liên quan đến mức độ thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ. Ti lệ càng lớn thi mức độ chi tiết của bản đồ càng cao.
Những bàn đồ có tỉ lệ trên 1 : 200.000 là bản đồ tỉ lệ lớn. Những bản đồ có ti lệ từ 1 : 200.000 đến 1 : 1.000.000 là bản đồ ti lệ trung bình. Những bản đồ có tỉ lệ nhỏ hơn 1 : 1.000.000 là những bản đồ tỉ lệ nhỏ.
Loigiaihay.com
Tỉ lệ bản đồ cho ta biết khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực tế. Vậy cách tính tỉ lệ bản đồ như thế nào? Để giúp bạn đọc có thể giải đáp được những thắc mắc này, VnDoc.com mời bạn đọc cùng tham khảo cách tính tỷ lệ bản đồ nhanh nhất.
Cách tính tỉ lệ bản đồ dễ hiểu
- 1. Tỉ lệ bản đồ là gì?
- 2. Cách tính tỉ lệ bản đồ
- 3. Những ứng dụng của tỉ lệ bản đồ
- Cách vẽ sơ đồ tư duy
- Cách vẽ chân dung người
- Cách vẽ sơ đồ tư duy bằng IMindMap
Cách tính tỉ lệ bản đồ luôn là những điều mới mẻ đối với các bạn học sinh. Tuy cách tỉnh rất đơn giản, nhưng để hiểu được tầm quan trọng và những ứng dụng của nó thì lại là chuyện khác. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ cách tính tỉ lệ bản đồ cũng như nêu ra một số vai trò và ý nghĩa của nó. Nào chúng ta cùng vào phần đầu tiên, tỉ lệ bản đồ là gì?
1. Tỉ lệ bản đồ là gì?
Như chúng ta đã biết, bản đồ là một dạng thu nhỏ mang tính chất mô phỏng lại những tính chất thực địa bên ngoài. Để có thể vẽ được một tấm bản đồ với kích thước trên một tờ giấy, người ta phải thu nhỏ kích thước thực địa theo một tỉ lệ nhất định. Hay hiểu một cách khác, khi nhìn vào bản đồ, tỉ lệ bản đồ giúp ta biết được khoảng cách thực trên thực giữa bản đồ và thực địa là bao nhiêu.
Trên mỗi tấm bản đồ, tỉ lệ bản đồ thường được ghi ở phía bên trên hay tại phía góc của bản đồ.
Tỉ lệ bản đồ thường được biểu diễn ở hai dạng:
- Tỉ lệ số: Dạng này tương tự như số thập phân. Nhưng có một đặc điểm là tử số luông luôn là 1, và mẫu số thường được biểu thị dưới dạng 1000, 10000 hay 100000. Mẫu số càng lớn thì 1 đơn vị khoảng cách trên bản đồ so với thực địa càng lớn. Ví dụ: tỉ lệ 1:100.000 có nhĩa là cứ 1cm trên bản đồ thì ở ngoài thực địa sẽ là 100000 cm hay 1km.
- Tỉ lệ thước: Tỉ lệ này được vẽ cụ thể dưới dạng thức đo đã tính sẵn. Mỗi đọa đều ghi số đo độ dài tương ứng trên thực địa. VD: Mỗi đoạn 1cm thì bằng 1km hay 10km,…
Tỉ lệ bản đồ sẽ liên quan đến các đối tượng địa lý được thể hiện trên bản đồ. Tỉ lệ càng lớn thì chi tiết thể hiện trên bản đồ càng cao. VD như những bản đồ có tỉ lệ 1:100000 là bản đồ tỉ lệ lớn. Những loại bản đồ như thế này thường được in ở khổ lớn, như vậy mới có thể biểu thị hết các chi tiết trên bản đồ. Còn những loại bản đồ có tỉ lệ 1:1000000 là những bản đồ có tỉ lệ nhỏ, mức độ thể hiện chi tiết sẽ không cao.
2. Cách tính tỉ lệ bản đồ
Cách tính tỉ lệ bản đồ rất đơn giản, thực chất đọc xong định nghĩa tỉ lệ bản đồ là gì bạn cũng đã có thể tính được rồi.
Mình sẽ cho các bạn một vài ví dụ và đưa ra cách tính.
Vì dụ:
- Dựa vào bản đồ trên, bạn hãy tính khoảng cách thực theo đường chim bay, từ khách sạn Hải Vân, đến khách sạn thu Bồn, và từ khách sạn hòa Bình đến khách sạn Sông Hàn.
- Tương tự Đo và tính chiều dài đoạn đường Phan Bội Châu [ từ Trần Quý Cáp đến đường Lý Tự Trọng].
Cách tính: Dùng thước trên bản đồ từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn Thu Bồn là 5,5 cm. Ta có tỉ lệ bản đồ ở hình số 8 là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thực địa là:
5,5cm x 75000 = 41250cm = 412.5m.
Tương tự như trên, từ khách sạn Hòa Bình đến khách sạn Sông Hàn: Khoảng cách đo được trên bản đồ là 4.0cm. Tỉ lệ bản đồ là 1:7500. Vậy khoảng cách trên thự địa là: 4,0cm x 7500 = 30000cm = 300m
3. Những ứng dụng của tỉ lệ bản đồ
Bản đồ không chỉ được ứng dụng để xem đường đi, hay địa hình, mà còn được ứng dụng trong rất nhiều các lĩnh vực khác, chẳng hạn như kiến trúc xây dựng, quân sự, du lịch,…
3.1 Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ trong kiến trúc xây dựng
Ở những công trình lớn, bản đồ là vật dụng không thể thiếu để các bộ phận, có thể làm việc ăn ý với nhau. Bởi một kiến trúc có rất nhiều các chi tiết, như cách bố trí không gian, căn phòng rộng bao nhiêu, tường dầy bao nhiêu, vị trí nào đặt cái gì, lắp cái gì,… rất rất nhiều những vấn đề liên quan, mà bản đồ như một công cụ để các bộ phận, để mọi người có thể làm việc ăn ý với nhau. Và tỉ lệ bản đồ sẽ giúp chúng ta khi nhìn vào bản đồ có thể hiểu được rằng kích thước thực của chúng là bao nhiêu, vô cùng tiện lợi.
3.2 Ứng dụng trong quân sự
Thêm một lĩnh vực mà bản đồ mà một trong những công cụ được sử dụng nhiều nhất. Trong mỗi trân đánh quân cả quân dịch và quan ta đều phải sử dụng bản đồ để đưa ra những chiến thuật sống còn. Bản đồ chính là công cụ hỗ trợ điều đó. Trong lĩnh vực này loại bản đồ được sử dụng nhiều nhất là bản đồ địa hình. Loại bản đồ này cũng sử dụng tỉ lệ bản đồ để đo được sự gồ ghề, dốc, độ cao của địa hình. Dựa vào đó mà đưa ra những chiến thật có lợi nhất cho quân ta.
4. Kết luận
Tỉ lệ bản đồ là một phần rất quan trọng được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống và trong mọi ngành nghề khác nhau. Trên đây là bài viết cách tính tỉ lệ bản đồ, rất mong những chia sẻ trên sẽ giúp ích được cho các bạn học sinh và những bạn đang cần.
Trên đây VnDoc.com vừa gửi tới bạn đọc bài viết Hướng dẫn tính tỉ lệ bản đồ. Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được cách tính tỉ lệ bản đồ rồi đúng không ạ? Hi vọng qua bài viết này bạn đọc có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé.
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 6: tại đây
Giải Sách Bài Tập Địa Lí 6 – Bài 3: Tỉ lệ bản đồ giúp HS giải bài tập, các em sẽ có được những kiến thức phổ thông cơ bản, cần thiết về các môi trường địa lí, về hoạt động của con người trên Trái Đất và ở các châu lục:
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Tập Bản Đồ Địa Lí Lớp 6
- Giải Vở Bài Tập Địa Lí Lớp 6
- Giải Địa Lí Lớp 6
- Sách Giáo Khoa Địa Lí Lớp 6
- Giải Địa Lí Lớp 6 [Ngắn Gọn]
- Sách Giáo Viên Địa Lí Lớp 6
Câu 1 trang 11 SBT Địa Lí 6: Dựa vào tỉ lệ bản đồ, chúng ta có thể biết được những gì?
Lời giải:
Dựa vào tỉ lệ bản đồ, chúng ta có thể biết được các khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực của chúng trên thực địa.
Câu 2 trang 11 SBT Địa Lí 6: Tỉ lệ bản đồ có tử số luôn là 1, vậy:
– Mẫu số càng lớn thì tỉ lệ của bản đồ sẽ càng lớn hay nhỏ?
– Mẫu số càng nhỏ thì tỉ lệ của bản đồ sẽ như thế nào?
Lời giải:
– Mẫu số càng lớn thì tỉ lệ của bản đồ càng nhỏ.
– Mẫu số càng nhỏ thì tỉ lệ bản đồ càng lớn.
Câu 3 trang 11 SBT Địa Lí 6: Dựa vào hình 8, trang 13 SGK Địa lí 6, hãy tính khoảng cách thực tế theo đường chim bay của các đoạn sau [chú ý: Nơi bắt đầu và kết thúc của một đoạn cần đo là điểm giữa [khoảng giữa] của các kí hiệu trên bản đồ]:
– Từ bệnh viện khu vực I tới khách sạn Hải Vân:…………..
– Từ nhà thờ đến khách sạn Hải Vân:……………………..
– Từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn sông Hàn:……………
Lời giải:
– Từ bệnh viện khu vực I tới khách sạn Hải Vân: 225 m
– Từ nhà thờ đến khách sạn Hải Vân: 337.5 m
– Từ khách sạn Hải Vân đến khách sạn sông Hàn: 487.5 m
Câu 1 trang 12 SBT Địa Lí 6: Đánh dấu x vào ô trống thể hiện ý em cho là đúng.
| a] Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ trên giấy tương đối chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. | |
| b] Bản đồ là hình vẽ trên giấy tương đối chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. | |
| c] Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ trên giấy chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. |
Lời giải:
| a] Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ trên giấy tương đối chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. | X |
| b] Bản đồ là hình vẽ trên giấy tương đối chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. | |
| c] Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ trên giấy chính xác về một khu vực hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. |
Câu 2 trang 12 SBT Địa Lí 6: Cho biết câu dưới đây đúng hay sai.
Muốn biết khoảng cách thực tế của bản đồ, người ta phải dùng cả tỉ lệ số và thước tỉ lệ:
Lời giải:
Sai
Câu 3 trang 12 SBT Địa Lí 6: Hãy đánh dấu x vào ô trống thể hiện ý em cho là đúng:
Tỉ lệ bản đồ được biểu thị ở hai dạng:
| a] phân số và thước đo tỉ lệ. | |
| b] tỉ lệ số và thước đo tính sẵn | |
| c] tỉ lệ số và tỉ lệ thước | |
| d] tỉ lệ là phân số và là thước tỉ lệ. |
Lời giải:
| a] phân số và thước đo tỉ lệ. | |
| b] tỉ lệ số và thước đo tính sẵn | |
| c] tỉ lệ số và tỉ lệ thước | X |
| d] tỉ lệ là phân số và là thước tỉ lệ. |
Câu 4 trang 13 SBT Địa Lí 6: Nối ý ở phía bên trái với ý ở phía bên phải sao cho phù hợp.
Lời giải:
Câu 1 trang 13 SBT Địa Lí 6: Dựa vào thước tỉ lệ để tính khoảng cách thực địa [theo đường chim bay], ta cần phải tiến hành như thế nào?
Lời giải:
– Bước 1: Dùng thước đo khoảng cách giữa hai điểm cần tính trên bản đồ. [bao nhiêu cm]
– Bước 2: Đọc thước tỉ lệ: 1 cm ứng với bao nhiêu cm [hoặc m] trên thực tế, lấy khoảng cách đo trên bản đồ nhân với tỉ lệ thực tế trên thước tỉ lệ.
Câu 2 trang 13 SBT Địa Lí 6: Các khoảng cách trên thực địa theo đường chim bay của các đoạn đường như sau:
– Từ A đến B là 500 m
– Từ B đến C lad 1000 m
– Từ C đến D là 1800 m
Nếu thể hiện trên bản đồ có tỉ lệ 1: 10.000 thì những khoảng cách trên bản đồ sẽ là bao nhiêu?
Lời giải:
– Từ A đến B là: 5 cm
– Từ B đến C là: 10 cm
– Từ C đến D là: 18 cm
Câu 1 trang 14 SBT Địa Lí 6: Hãy đánh dấu x vào ô trống thể hiện ý em cho là đúng
Dựa vào tỉ lệ của bản đồ chúng ta biết được:
| a] độ cao thực tế của một ngọn núi trên bản đồ. | |
| b] độ sâu thực tế của một vùng biển trên bản đồ. | |
| c] độ lớn thực tế của một thành phố [trung tâm] trên bản đồ. | |
| d] mức thu nhỏ của khoảng cách được vẽ trên bản đồ so với thực tế. |
Lời giải:
| a] độ cao thực tế của một ngọn núi trên bản đồ. | |
| b] độ sâu thực tế của một vùng biển trên bản đồ. | |
| c] độ lớn thực tế của một thành phố [trung tâm] trên bản đồ. | |
| d] mức thu nhỏ của khoảng cách được vẽ trên bản đồ so với thực tế. | X |
Câu 2 trang 14 SBT Địa Lí 6: Hãy đánh dấu x vào ô trống thể hiện ý em cho là đúng nhất.
Dựa vào thước tỉ lệ của bản đồ chúng ta biết được
| a] khoảng cách trên bản đồ đã được thu nhỏ bao nhiêu lần so với khoảng cách thực của chúng trên thực địa. | |
| b] khoảng cách thực tế của một con sông từ nơi bắt nguồn tới cửa sông trên bản đồ. | |
| c] khoảng cách thực tế của một tuyến đường từ nơi bắt đầu đến nơi kết thúc trên bản đồ. | |
| d] khoảng cách thực tế của một dãy núi từ nơi bắt đầu đến nơi kết thúc trên bản đồ. |
Lời giải:
| a] khoảng cách trên bản đồ đã được thu nhỏ bao nhiêu lần so với khoảng cách thực của chúng trên thực địa. | X |
| b] khoảng cách thực tế của một con sông từ nơi bắt nguồn tới cửa sông trên bản đồ. | |
| c] khoảng cách thực tế của một tuyến đường từ nơi bắt đầu đến nơi kết thúc trên bản đồ. | |
| d] khoảng cách thực tế của một dãy núi từ nơi bắt đầu đến nơi kết thúc trên bản đồ. |