Tôi nghiệm mỗi khi có trận bóng đá trực tiếp [đặc biệt là có đội tuyển Việt Nam thi đấu], số lượng bạn đọc truy cập bài “Trước giờ bónglăn, “việt vị” hay “liệt vị” trên Tuấn Công Thư phòng [đăng từ hồi chuẩn bị khai mạc World Cup 2014] lại tăng lên. Phần lớn bạn đọc đều gõ các từ khóa “việt vị hay liệt vị”, “lỗi việt vị hay liệt vị”...để tìm hiểu. Nay nhân bạn Nguyễn Trung Thành [FB Nguyễn Trung Thành] nhắn hỏi "Việt vị đúng hay liệt vị đúng?", TCTP xin tóm tắt, đăng lại bài viết cũ, gửi tới bạn Trung Thành và bạn đọc. Trong môn bóng đá, trọng tài thường bắt lỗi vị trí của cầu thủ, gọi là “lỗi việt vị”, “bắt việt vị”. Hai từ “việt” và “liệt” có âm na ná như nhau, bình luận viên lại nói nhanh trên nền âm thanh sôi động của trận đấu nên có lúc nghe là “việt vị”, lúc lại tựa như “liệt vị”. Có người bảo phải là “liệt vị” vì “liệt” là trong từ “tê liệt” [chỉ trọng tài phạt lỗi bắt dừng lại, không thể tiếp tục tấn công được nữa]. Có người lại cho rằng, “liệt” ở đây là hàng lối. Ý là cầu thủ phạm lỗi “liệt vị” là băng xuống vị trí phía dưới hàng cầu thủ đối phương...Thậm chí có ý kiến còn cho rằng không phải “việt vị” hay “liệt vị” mà là “việc vị”, nghĩa là làm “việc” ấy [ghi bàn] khi đứng không đúng vị trí[!] Nhiều người dùng đúng, không ít người dùng sai; lại có cả những người luôn ngập ngừng không biết “việt vị” và “liệt vị” nên dùng từ nào cho đúng; tại sao lại đúng, tại sao lại sai. [Một đồng nghiệp của tôi luôn dùng "liệt vị" [L] trong các câu chuyện bình luận về bóng đá] Với khán giả đam mê bóng đá là như vậy. Đối với các cầu thủ chuyên nghiệp, chuyện phân biệt “việt” hay “liệt” cũng có sự lúng túng không kém. Báo thethao.vnexpress và nhiều trang khác đăng bài “Công Vinh bị fan chọc quê vì dùng từ “liệt vị”. Bài báo viết: “Công Vinh viết trên facebook của mình: “Rõ ràng là không có lỗi liệt vị.Về xem lại băng ghi hình cũng không phải liệt vị, làm mình ức chế tâm lý sau quả này ghê. Nhưng vẫn phải chấp nhận thôi biết sao được, quan trọng là đội mình hôm nay thắng trận đầu tiên ở tại sân Vinh. Hy vọng năm nay đầu xuôi đuôi lọt. Cheer”. Kèm theo dòng trạng thái này, Công Vinh dán thêm đường dẫn video quay chậm bàn thắng. Ngay lập tức chủ đề này thu hút cả trăm bình luận và hơn nghìn lượt “like”. Nhiều fan nhanh chóng bắt lỗi chính tả của Công Vinh: “Việt vị chứ không phải liệt vị. Có phải Công Vinh không vậy?”. Một số fan ruột khác ra sức bảo vệ Vinh: “Ở miền Trung, liệt vị hay việt vị đều đúng nhé các thánh”. Còn số khác thì viện dẫn cả luật bóng đá để chứng minh “việt vị” mới là từ chuẩn. Thậm chí, có fan còn phân tích nghĩa Hán Việt của từng từ cấu thành nên chữ “việt vị” để giải thích cho rõ ràng”. Tưởng thế là xong. Nhưng phía dưới bài viết này lại có thêm những phản hồi của bạn đọc: Đăng Minh - 10:12 PM - 20/01/2014 "Liệt vị" là đúng đấy các bạn ạ. Tiếng nga là "положение вне игры", tiếng anh là offside đều có nghĩa "vị trí ngoài cuộc chơi", tức vị trí liệt. Gọi việt vị là do không biết, dùng quen mồm..Lỗi ở tận VFF, bộ môn bóng đá của Đại học TDTT...Đã có 1 thời các bình luận viên bóng đá nói "liệt vị" chứ không nói "việt vị" như bây giờ đâu. Thanh Nhàn - 09:17 PM - 20/01/2014 "Liệt vị" mới đúng. Tiếng Anh dùng từ "off site" nghĩa là " chỗ chết, "liệt" là chết, "vị" là vị trí. Cầu thủ đứng ở vị trí chết [dưới hàng phòng ngự], chờ sẵn bóng đến. Còn "việt vị" chẳng có ý nghĩa gì cả trong từ Hán-Việt. Chẳng qua dùng mãi thành quen giống như từ "khuyễn mại" mà mọi người dùng thành "khuyễn mãi". Khuyến là khuyến khích, mại là mua, khuyến khích mua, "thương mại "là là mua bán. Thế là, “việt vị” với “liệt vị” cứ lung tung cả. Ai phân tích nghe cũng có lý, chẳng biết đường nào mà lần! Vậy “việt vị” hay “liệt vị” ? Có thể khẳng định rằng “việt vị” 越位 chứ không phải “liệt vị”: -"Từ điển tiếng Việt" [Trung tâm từ điển học Vietlex]:"việt vị • 越位 d. lỗi của cầu thủ bóng đá khi nhận bóng để tiến công ở phần sân đối phương mà phía trước không có cầu thủ nào của phía đối phương, trừ thủ môn : rơi vào bẫy việt vị". - "Từ điển tiếng Việt" [Văn Tân chủ biên]: "việt vị• d. Lỗi của cầu thủ vào gần thành của đối phương hơn mọi cầu thủ bên kia khi bóng còn ở sau mình". Nhưng tại sao lại gọi lỗi đó là “việt vị” 越位? Theo nghĩa Hán-Việt “việt” là vượt qua, vượt lên, “vị” là nơi, chỗ, vị trí. “Việt vị”nghĩa là một người nào đó [ở đây cụ thể là cầu thủ bóng đá] đã vượt quá vị trí mà luật bóng đá quy định trong tình huống tấn công: -"Việt Nam tự điển [Lê Văn Đức]: "việt vị • đt. Vượt khỏi chỗ mình • [hẹp]. Tới gần thành địch mà trước mặt mình không có ít lắm là 2 cầu-thủ địch khi mình không có quả banh dưới chân hoặc ngang hay trước mặt mình:Việt-vị bị phạt; thổi-việt vị. • [lóng]: Ngồi mâm nầy mà với gắp đồ ăn mâm khác: Cấm việt-vị nghe bồ". -"Từ điển Hán-Anh" [cidict.net] giảng rất rõ ràng:"越位-offside [越: to exceed; to climb over; to surpass; the more ... the more; 位: position; location; [measure word for persons]; place; seat...]" Túc cầu việt vị đồ giải [đồ giải tình huống việt vị trong bóng đá] trên một trang mạng Trung Quốc. Hai chữ góc trái, bên dưới bức ảnh phiên âm Hán Việt là "việt vị" Từ “việt” với nghĩa vượt qua, vượt lên còn xuất hiện trong các trường hợp khác như: “việt cấp”越級 [vượt quá bực] “việt lễ”越禮 [vượt qua lễ phép], “việt quyền”越權 [vượt qua quyền hạn của mình],v.v...Trong khi từ Hán Việt “liệt vị” 列位 lại có nghĩa là: các ngài ! [Bài này được viết lại trên cơ sở bài “Việt vị hay liệt vị ?” -Hoàng Tuấn Công, đăng trên mục “Ngôn ngữ và đời sống” Báo Văn hóa thông tin Thanh Hóa” số 531- 1998]
Hoàng Tuấn Công
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Trong bóng đá, một trong những lỗi thường hay gặp nhất đó chính là việt vị. Nếu bạn đang thắc mắc không biết việt vị là gì? Lỗi việt vị được quy định như thế nào và xử lý ra sao? Luật việt vị mới nhất 2021 có thay đổi gì đặc biệt không? Chúng tôi sẽ giải đáp mọi thắc mắc của bạn trong nội dung bài viết dưới đây. Hãy cùng tìm hiểu nhé.
I. Việt vị là gì?
Rất nhiều bạn hiện nay đang quan tâm việt vị là gì? Vậy bạn có biết việt vị nghĩa là gì không ? Trong Tiếng Việt: Việt có nghĩa là vươn lên, Vị có nghĩa là vị trí.
Việt vị là một từ Hán Việt, có nghĩa là vượt quá vị trí quy định. Trong các trận đấu bóng chúng ta sẽ thường nghe trọng tài tuýt còi nhắc lỗi « Offside » chính là lỗi việt vị.
Luật việt vị được ban hành nhằm hạn chế đối phương tấn công để giành lợi thế, giúp đảm bảo sự công bằng và chính xác trong các trận bóng. Qua đây cũng góp phần phát huy ý thức, tinh thần thi đấu thể thao đẹp giữa các đội bóng.
II. Như thế nào là việt vị trong bóng đá ?
Trên sân bóng, cầu thủ đứng ở vị trí nửa sân của đối phương và có một trong các hoạt động sau :
- Tham gia vào đường chuyền của đồng đội.
- Tạo cản trở cho đội bạn.
- Cố tình tạo tình huống chiếm lợi thế trên sân cỏ.
Lỗi việt vị là lỗi thường xuyên bắt gặp trong các trận đấu bóng, là lỗi rất dễ vi phạm. Do vậy, là cầu thủ hay là trọng tài cũng cần có chuyên môn và am hiểu về luật mới của FIFA. Đồng thời, cũng phải có óc quan sát tinh tế mới có thể tránh được lỗi này.
Và các cầu thủ cũng đứng ở vị trí được xác định là việt vị nhưng không phạm luật việt vị khi :
- Cầu thủ nhận bóng trực tiếp từ quả phát bóng.
- Nhận bóng trực tiếp từ quả ném biên.
- Cầu thủ nhận bóng trực tiếp từ quả phạt góc.
III. Lịch sử phát triển của luật việt vị
Sau khi đã biết việt vị là gì thì bạn cũng nên tìm hiểu về luật việt vị trong bóng đá. Luật việt vị hiện tại đang nằm trong điều luật XI của Luật bóng đá do FIFA soạn thảo.
Luật việt vị ra đời vào cuối thế kỷ XVIII tại các đấu trường bóng đá Anh Quốc nhưng chỉ phát triển trong quy mô nhỏ. Đến hình thức phạt này đã trở nên phổ biến sau những chặng đường lịch sử dưới đây :
- Năm 1848: Luật việt vị hình thành quy tắc Cambridge hoàn chỉnh, tuy nhiên, luật quy định phải có ít nhất 4 đồng đội của đối phương đứng sau mới được tính là việt vị.
- Năm 1866: Luật mới được áp dụng với số lượng người giảm xuống còn 3.
- Năm 1925: Luật được cải cách một lần nữa với số lượng người ít hơn 2.
- Năm 2005: FIFA tiếp tục thay đổi luật, lúc này, cầu thủ đang ở vị trí việt vị được phép chạm bóng từ đường chuyền về, tham gia cản phá chủ ý của đối phương. Các tình huống này sẽ không bị tính là phạm luật việt vị.
- Năm 2013: FIFA một lần nữa thay đổi luật việt vị, lúc này, cầu thủ chỉ được phép chạm bóng khi đối phương chuyền về mà thôi.
- 1/7/2020 là lần sửa đổi luật gần đây nhất của FIFA.
IV. Cập nhật luật việt vị mới nhất 2021
Trong luật việt vị mới nhất đã được thông qua và công bố vào tháng 7/2020 của FIFA đã đưa ra 3 khía cạnh liên quan đến vị trí việt vị, . Luật này đã đưa ra 3 điều khoản liên quan đến các khía cạnh như: vị trí việt vị, hình thức việt vị và trường hợp việt vị.
1. Vị trí việt vị
Vị trí việt vị vẫn được xác định là nửa sân của đối phương. Tuy nhiên, cầu thủ có bị coi là mắc lỗi việt vị hay không còn tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
2. Trong luật mới lỗi việt vị là gì?
Các lỗi việt vị trong luật mới được xác định như sau:
- Cầu thủ bị coi là mắc lỗi việt vị khi đứng ở nửa sân của đối phương và tham gia vào đường chuyền của đồng đội.
- Cầu thủ bị coi là mắc lỗi việt vị khi đứng ở nửa sân của đối phương, không tham gia vào đường chuyền của đồng đội, nhưng lại đứng ở vị trí liên quan đến hướng tấn công của đội mình. [Lỗi cản trở đối phương]
- Cầu thủ bị coi là việt vị khi có dưới 2 cầu thủ ở giữa các cầu thủ của đội bạn và đường biên ngang của đội bạn.
3. Những quy định mới về việt vị tạo sân chơi thể thao công bằng hơn
Theo quy định mới, trong các trận đấu sẽ ứng dụng công nghệ VAR [Video Assistant Referee]. Đây là công nghệ hỗ trợ trọng tài bằng video nhằm giúp xử lý nhanh, công bằng các tranh chấp xảy ra.
Điều này, giúp cho các đội chơi, khán giả an tâm hơn về tính công khi các trọng tài đưa ra quyết định xử phạt. Đồng thời cũng giúp các trọng tài chứng minh sự công bằng của mình dễ dàng hơn.
Bây giờ bạn đã hiểu rõ việt vị là gì? Bạn còn băn khoăn gì liên quan đến lỗi việt vị không? Nếu có hãy chia sẻ với chúng tôi qua comment bên dưới.
Hy vọng với những chia sẻ trên các bạn hâm mộ bóng đá và các bạn mới tìm hiểu về môn thể thao vua này sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích. Và giúp các bạn cầu thủ nghiệp dư cũng có thể tránh được các lỗi việt vị khi thi đấu giao lưu với các đội bạn.