Năng lực là khả năng thực hiện thành công hoạt động trong một bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,... Năng lực của cá nhân được đánh giá qua phương thức và kết quả hoạt động của cá nhân đó khi giải quyết các vấn đề của cuộc sống.
Năng lực chung là năng lực cơ bản, thiết yếu mà bất kỳ một người nào cũng cần có để sống, học tập và làm việc. Các hoạt động giáo dục [bao gồm các môn học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo], với khả năng khác nhau, nhưng đều hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển các năng lực chung của học sinh.
Năng lực đặc thù môn học [của môn học nào] là năng lực mà môn học [đó] có ưu thế hình thành và phát triển [do đặc điểm của môn học đó]. Một năng lực có thể là năng lực đặc thù của nhiều môn học khác nhau.
Phẩm chất là những tính tốt thể hiện ở thái độ, hành vi ứng xử trong đạo đức, lối sống, ý thức pháp luật, niềm tin, tình cảm,... của con người. Phẩm chất cùng với năng lực tạo nên nhân cách con người
Các phẩm chất chủ yếu và các năng lực chung được thể hiện tường minh dưới dạng các biểu hiện hành vi có thể quan sát và đánh giá được với các cấp độ từ thấp đến cao.
Công việc này được thực hiện dựa trên tiến trình bao gồm các bước :
[1] Làm rõ nội hàm của phẩm chất, năng lực tương ứng;
[2] Với mỗi năng lực, phẩm chất, liệt kê các chỉ báo hành vi [các biểu hiện cụ thể] phản ánh nội hàm của năng lực/phẩm chất đó dưới dạng các hành động nhận thức, kĩ năng [làm, nói,…] và thái độ;
[3] Với mỗi chỉ báo hành vi, thiết lập các mức độ chất lượng thể hiện cấp độ từ thấp đến cao
[4] Kết quả đánh giá căn cứ trên các chỉ báo hành vi, để xác định yêu cầu cần đạt theo từng mức độ từ thấp đến cao.
Thông tư 22 quy định:
Đánh giá học sinh tiểu học là những hoạt động quan sát, theo dõi, trao đổi, kiểm tra, nhận xét quá trình học tập, rèn luyện của học sinh; tư vấn, hướng dẫn, động viên học sinh; nhận xét định tính hoặc định lượng về kết quả học tập, rèn luyện, sự hình thành và phát triển một số năng lực, phẩm chất của học sinh tiểu học.
Nội dung đánh giá sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh tiểu học:
- Năng lực: tự phục vụ, tự quản; hợp tác; tự học và giải quyết vấn đề;
- Phẩm chất: chăm học, chăm làm; tự tin, trách nhiệm; trung thực, kỷ luật; đoàn kết, yêu thương.
Đánh giá thường xuyên về năng lực, phẩm chất của học sinh tiểu học:
- Giáo viên căn cứ vào các biểu hiện về nhận thức, kĩ năng, thái độ của học sinh ở từng năng lực, phẩm chất để nhận xét, có biện pháp giúp đỡ kịp thời;
- Học sinh được tự nhận xét và được tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn về những biểu hiện của từng năng lực, phẩm chất để hoàn thiện bản thân;
- Khuyến khích cha mẹ học sinh trao đổi, phối hợp với giáo viên động viên, giúp đỡ học sinh rèn luyện và phát triển năng lực, phẩm chất.
Đánh giá định kì về năng lực, phẩm chất:
Vào giữa học kì I, cuối học kì I, giữa học kì II và cuối năm học, giáo viên chủ nhiệm căn cứ vào các biểu hiện liên quan đến nhận thức, kĩ năng, thái độ trong quá trình đánh giá thường xuyên về sự hình thành và phát triển từng năng lực, phẩm chất của mỗi học sinh, tổng hợp theo các mức sau:
- Tốt: đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục, biểu hiện rõ và thường xuyên;
- Đạt: đáp ứng được yêu cầu giáo dục, biểu hiện nhưng chưa thường xuyên;
- Cần cố gắng: chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu giáo dục, biểu hiện chưa rõ.
Ba thang đo dưới đây được thiết kế để giúp đánh giá các năng lực, phẩm chất của học sinh tiểu học [Thang đo giành cho GV; Thang đo giành cho Cha mẹ; Thang đo giành cho học sinh] từ lớp 1 đến lớp 5 vào giữa và cuối mỗi học kì:
THANG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT
[dành cho GV đánh giá học sinh tiểu học][i]
Họ và tên học sinh: ..............................................Tuổi.........Nam/Nữ.........Lớp .......
Trường.........................
Họ và tên giáo viên: ..................................................... Ngày đánh giá:....................
Hướng dẫn: Dưới đây là những biểu hiện hành vi có thể quan sát thấy ở một học sinh [HS]. Giáo viên hãy đọc kỹ từng câu và đánh giá xem HS này thực hiện ở
STT
Các biểu hiện hành vi được quan sát thể hiện ở từng năng lực, phẩm chất
Mức độ
1
2
3
4
Năng lực
I
Tự phục vụ, tự quản
1
HS tự vệ sinh thân thể, ăn, mặc gọn gàng sạch sẽ
1
2
3
4
2
HS tự chuẩn bị đồ dùng học tập cá nhân ở trên lớp, ở nhà
1
2
3
4
3
HS tự giác hoàn thành công việc được giao đúng hẹn
1
2
3
4
4
HS chủ động khi thực hiện các nhiệm vụ học tập
1
2
3
4
5
HS tự sắp xếp thời gian học tập, sinh hoạt cá nhân, vui chơi hợp lý
1
2
3
4
6
HS tự sắp xếp thời gian làm các bài tập theo yêu cầu của giáo viên
1
2
3
4
7
HS tự chủ khi tham gia các hoạt động trải nghiệm thực tế
1
2
3
4
8
HS tự nguyện, khi tham gia các hoạt động giáo dục, rèn luyện
1
2
3
4
.........................................................................................................................
1
2
3
4
II
Hợp tác
9
HS có kĩ năng giao tiếp, sẵn sàng giúp đỡ các bạn
1
2
3
4
10
HS tích cực tham gia vào các công việc ở tổ/nhóm
1
2
3
4
11
HS dễ làm quen, dễ dàng kết bạn
1
2
3
4
12
HS biết nói lời cảm ơn khi người khác giúp mình một điều gì đó
1
2
3
4
13
HS tích cực, tự giác hoàn thành công việc được nhóm giao đúng hẹn
1
2
3
4
14
HS lắng nghe và dễ dàng thỏa thuận với các bạn trong nhóm
1
2
3
4
15
HS dễ chơi với các bạn dù họ khác mình về nhiều điểm
1
2
3
4
16
HS thụ động, ngại nói ra ý kiến riêng trong các tình huống học tập theo nhóm
1
2
3
4
.........................................................................................................................
1
2
3
4
III
Tự học và giải quyết vấn đề
17
HS tự thực hiện được các nhiệm vụ học tập cá nhân, học tập theo nhóm
1
2
3
4
18
HS tự giác, chủ động hoàn thành các bài tập được giao đúng hẹn
1
2
3
4
19
HS tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập để điều chỉnh việc học
1
2
3
4
20
HS tìm hiểu rõ vấn đề khi có bất đồng, để hiểu lý do, mà không tức giận
1
2
3
4
21
Khi gặp vấn đề khó giải quyết, HS tìm sự trợ giúp từ giáo viên, bạn bè
1
2
3
4
22
HS vận dụng điều đã học để giải quyết các vấn đề trong học tập
1
2
3
4
23
Để giải quyết một vấn đề, HS thường cố gắng đến cùng
1
2
3
4
24
HS chủ động nghĩ ra những cách khác nhau để giải quyết vấn đề
1
2
3
4
..........................................................................................................................
1
2
3
4
Phẩm chất
IV
Chăm học, chăm làm
1
2
3
4
25
HS tự giác tham gia làm các việc vặt trong nhà giúp bố mẹ
1
2
3
4
26
HS thích được thầy cô giao các công việc ở lớp, ở trường
1
2
3
4
27
HS thể hiện sự chăm chỉ, sẵn sàng giúp đỡ các bạn trong lớp
1
2
3
4
28
HS có sự tập trung, chú ý lắng nghe trong các giờ học
1
2
3
4
29
HS chủ động nêu thắc mắc và tích cực phát biểu ý kiến trong giờ học
1
2
3
4
30
HS nỗ lực hoàn thành các công việc được giao ở lớp, ở nhà đúng hẹn
1
2
3
4
31
HS chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể ở lớp, ở trường
1
2
3
4
32
HS thụ động, ngại nói ra những suy nghĩ của cá nhân trước lớp
1
2
3
4
........................................................................................................................
1
2
3
4
V
Tự tin, trách nhiệm
33
HS tự tin trong giao tiếp ứng xử với các bạn trong lớp
1
2
3
4
34
HS chủ động, tự tin trong các tình huống học tập và rèn luyện
1
2
3
4
35
HS thể hiện sự tự tin trong các cuộc thảo luận nhóm
1
2
3
4
36
HS thể hiện tinh thần trách nhiệm khi thực hiện các nhiệm vụ được giao
1
2
3
4
37
HS luôn nỗ lực, có trách nhiệm trong học tập, rèn luyện bản thân
1
2
3
4
38
HS tự chịu trách nhiệm, không đổ lỗi, sẵn sàng nhận lỗi khi làm sai
1
2
3
4
39
HS luôn được các bạn trong nhóm/lớp tin tưởng
1
2
3
4
40
Các bạn nhận xét HS có trách nhiệm trong thực hiện các nhiệm vụ được giao
1
2
3
4
..........................................................................................................................
1
2
3
4
VIII
Trung thực, kỉ luật
41
HS thể hiện sự thật thà, ghét sự gian dối
1
2
3
4
42
HS luôn nói đúng về sự việc, không nói sai về người khác
1
2
3
4
43
HS biết bảo vệ của công, không lấy những gì không phải của mình
1
2
3
4
44
HS tôn trọng cam kết, giữ lời hứa
1
2
3
4
45
HS tôn trọng nội quy và thực hiện nghiêm túc quy định về học tập
1
2
3
4
46
HS tự giác, tập trung cho các nhiệm vụ học tập, không cần nhắc nhở
1
2
3
4
47
HS tự giác, thực hiện đúng các yêu cầu về học tập, rèn luyện ở lớp, trường
1
2
3
4
48
Các bạn nhận xét HS thực hiện nghiêm túc nề nếp, quy định trong học tập
1
2
3
4
.........................................................................................................................
1
2
3
4
IX
Đoàn kết, yêu thương
49
HS thể hiện sự tôn trọng, nhường nhịn, gắn kết trong nhóm bạn
1
2
3
4
50
HS biết cách ứng xử, không gây mất đoàn kết trong tổ, lớp
1
2
3
4
51
HS có đóng góp xây dựng tập thể lớp thân thiện, đoàn kết, biết yêu thương
1
2
3
4
52
HS không nói xấu bạn hoặc ganh ghét các bạn trong lớp
1
2
3
4
53
HS yêu thương, quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh em
1
2
3
4
54
HS yêu trường, lớp, biết ơn thầy giáo, cô giáo
1
2
3
4
55
HS yêu thương bạn, sẵn sàng giúp đỡ bạn
1
2
3
4
56
HS thích tìm hiểu về các địa danh, con người có công với quê hương, đất nước
1
2
3
4
………………………………………………………………………………..
1
2
3
4
mức độ nào? Hãy khuyên tròn vào một số thích hợp biểu thị đúng nhất hành vi của HS này. [chỉ chọn 1 trong 4 mức độ]:
1 = Không đúng, hoặc chưa bao giờ
2 = Đôi khi đúng, thi thoảng đúng
3 = Thường xuyên đúng
4 = Rất thường xuyên đúng
1. Các năng lực và phẩm chất:
2. HS có gặp những vấn đề sau đây ở mức độ nào?
STT
Biểu hiện
Không/
rất hiếm
Thỉnh thoảng
Thường xuyên
Rất thường xuyên
1
Lạnh lùng, ít nói, giao tiếp kém tự tin
2
Thụ động, không tự tin khi thực hiện nhiệm vụ học tập
3
Hay gây gổ hoặc phá rối, trêu chọc các bạn
4
Nhút nhát, không thân với bạn nào trong lớp
5
Làm gì sai hay đổ lỗi cho người khác
6
Dễ bị kích động, khó kiểm soát xúc cảm tiêu cực
…………………………………………………………
3. HS có những điểm mạnh / khó khăn nào?
a/ Những điểm mạnh [về nhận thức, kỹ năng, thái độ]:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b/ Những điểm HS gặp khó khăn:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4. Giáo viên đã làm gì để giúp HS phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Cách thức đánh giá với từng năng lực, phẩm chất:
Lượng hóa kết quả đánh giá từng năng lực, phẩm chất dựa trên mức độ thể hiện qua các câu [item] cho các lần đánh giá giữa kì và cuối kì theo quy ước sau:
- Xếp vào nhóm TỐT nếu: ≥ 3/4 số câu [item] đạt mức 3, hoặc 4, không có câu nào ở mức 1;
- Xếp vào nhóm ĐẠT nếu: > 3/4 số câu [item] đạt mức 2, 3 hoặc 4;
- Xếp vào nhóm CẦN CỐ GẮNG nếu: ≥ 1/4 số câu [item] đạt mức 1.
Lưu ý: câu [item] in nghiêng cần phải đổi ngược các mức độ đánh giá [mức 1, 2, 3,4, 5 thành mức: 4, 3, 2, 1].
Đánh giá năng lực học sinh tiểu học là gì?
Đánh giá học sinh tiểu học là quá trình thu thập, xử lý thông tin thông qua các hoạt động quan sát, theo dõi, trao đổi, kiểm tra, nhận xét quá trình học tập, rèn luyện của học sinh; tư vấn, hướng dẫn, động viên học sinh; diễn giải thông tin định tính hoặc định lượng về kết quả học tập, rèn luyện, sự hình thành và phát ...
Mục đích của đánh giá học sinh tiểu học là gì?
Mục đích trọng tâm của việc đánh giá học sinh Tiểu học là cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, xác định được thành tích học tập, rèn luyện theo mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt của Chương Trình Giáo Dục Phổ Thông cấp Tiểu học và sự tiến bộ của học sinh.
Kỹ năng tự đánh giá là gì?
Kỹ năng tự đánh giá là khả năng đánh giá khách quan về hình thức và những năng lực của bản thân, phẩm chất nhân cách của cá nhân bằng cách tiến hành đúng đắn và tương đối thành thạo các thao tác của quả trình tự đánh giá.
Học sinh tự đánh giá là gì?
Tóm tắt: Tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng được xem như là một khâu của đánh giá quá trình giúp học sinh đưa ra các phán đoán, phản hồi về kiến thức, kĩ năng, thái độ của bản thân và bạn học, qua đó điều chỉnh và cải thiện việc học tập.