Đứng trên một chân, đi bộ 6 phút, chống đẩy hoặc đứng lên ngồi xuống khi đang vắt chéo chân và khoanh tay là những bài kiểm tra sức khỏe đơn giản có thể thực hiện tại nhà.
Ở độ tuổi trung niên, những thay đổi nhỏ trong cơ thể như chạy chậm, loạng choạng khi đi lên cầu thang hoặc chóng mặt nhẹ khi di chuyển cũng có thể là dấu hiệu của các chứng bệnh tiềm ẩn, khiến nhiều người lo lắng.
Khám định kỳ và tầm soát thường xuyên là cách quan trọng để theo dõi sức khỏe. Tuy nhiên, một số bài kiểm tra tại nhà cũng có thể mang lại thông tin hữu ích để thảo luận với bác sĩ hoặc phòng ngừa về lâu dài.
Đứng trên một chân
Đây là một trong những bài kiểm tra phổ biến nhất để đoán định tình trạng sức khỏe trong độ tuổi trung niên. Tư thế bao gồm buông thõng cánh tay và khuỷu tay một cách thoải mái hai bên hông, co một chân lên và đặt bàn chân vào phần bắp chân còn lại. Nếu không thể giữ thăng bằng trong 10 giây, chuyên gia khuyến cáo bạn đến bác sĩ để khám hoặc tham khảo ý kiến của các chuyên gia.
Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Y học Thể thao cho thấy người không thể đứng bằng một chân trong 10 giây có nguy cơ tử vong cao gấp đôi trong vòng 10 năm tới.
Người có khả năng giữ thăng bằng kém và sức khỏe cơ xương không ổn định dễ ốm yếu khi đã cao tuổi, tiến sĩ Claudio Gil Soares de Araújo, giám đốc Phòng khám Y học Thể thao - CLINIMEX, tác giả chính của nghiên cứu cho biết.
"Người cao tuổi khi bị ngã có nguy cơ gãy xương nặng hơn, rất dễ gặp các biến chứng liên quan khác. Điều này nâng cao nguy cơ tử vong nói chung", Araújo nói.
Người dân đứng trên một chân khi tập yoga tại Kathmandu, Nepal, ngày 21/6. Ảnh: AP
Kiểm tra tư thế đứng
Để thực hiện bài kiểm tra, bạn hãy ngồi trên một chiếc ghế không tay vịn trong tư thế khoanh tay trước ngực, chân vắt chéo và đứng lên ngồi xuống 5 lần [giữ nguyên chân và tay]. Đồng thời, bạn cần đo thời gian thực hiện các động tác này.
Theo Natasha Bhuyan, giám đốc y tế hệ thống One Medical, người bình thường ở độ tuổi 60 có thể hoàn thành bài kiểm tra trong 11,4 giây. Người khoảng 70 tuổi hoàn thành trong 12,6 giây và người 80 tuổi thực hiện động tác trong 14,8 giây.
Giống với bài kiểm tra đứng bằng một chân, bài test đứng lên ngồi xuống giúp đánh giá tiền đình - chỉ số sức khỏe quan trọng và lâu dài, yếu tố dự báo nguy cơ tử vong. Bài kiểm tra cũng đánh giá sức mạnh các chi dưới. Nếu gặp khó khăn khi thực hiện các động tác này, chuyên gia khuyến cáo đến khám bác sĩ.
Chống đẩy
Đếm số lần chống đẩy có thể giúp đánh giá về sức khỏe cơ xương. Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Mỹ cho thấy đàn ông ở độ tuổi 40 chống đẩy được dưới 10 lần có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn đáng kể.
"Bài kiểm tra khẳng định lại những điều bạn đã nghe quá nhiều lần, rằng có thể bạn đang ít vận động, khiến sức bền và sức đề kháng bị giảm sút", Nathan LeBrasseur, Giám đốc Trung tâm Lão khoa Robert và Arlene Kogod của Mayo Clinic, cho biết.
Bài kiểm tra 6 phút đi bộ
Ở bài kiểm tra này, bạn hãy đo khoảng cách đi bộ [không chạy, không bước quá nhanh] trong vòng 6 phút. Theo các bác sĩ, nếu không thể đi xa hơn 350 m, bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe.
Bài tập giúp đo độ bền và thể lực, cung cấp các dấu hiệu về bệnh tim mạch và phổi. Bài kiểm tra phù hợp với mọi lứa tuổi, song thông thường, các bác sĩ Mỹ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện khi chuyển sang chế độ bảo hiểm ở tuổi 65.
Phiên bản khác của bài kiểm tra là đi bộ khoảng 400 m và tự tính thời gian. Tiến sĩ LeBrasseur cho biết người bình thường sẽ mất khoảng 6 phút 40 giây để làm điều này. Nếu hoàn thành quãng đường trong thời gian lâu hơn hoặc cảm thấy mệt mỏi, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Bạn có thể thử kiểm tra để tham khảo. Tất nhiên, nếu có vấn đề gì về sức khỏe, bạn nên đến bệnh viện đã được các bác sĩ khám kỹ càng.
1. Kiểm tra nguy cơ mắc bệnh tim
Đầu tiên đo chiều cao của bạn bằng cách sử dụng dây và cắt đoạn dây bằng chiều cao của bạn. Sau đó, gấp đoạn dây làm đôi, rồi kiểm tra xem nó có quấn thoải mái quanh eo của bạn không, bác sĩ Ashwell nói.
Nguyên tắc vàng là vòng eo phải nhỏ hơn một nửa chiều cao. Tỷ lệ vòng eo/chiều cao này là thước đo sức khỏe nhạy cảm hơn so với cân nặng đơn thuần hoặc tính toán chỉ số BMI, bởi vì nó tính đến sự phân bổ chất béo, theo Daily Mail.
Nếu đoạn dây gấp đôi này không đủ để quấn quanh vòng eo của bạn, thì bạn có thể có nhiều mỡ nội tạng.
Tiến sĩ Ashwell giải thích, mức độ mỡ nội tạng cao là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ cao mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2.
2. Kiểm tra nguy cơ ung thư da
Dựa trên một thử nghiệm với 3.694 người, các nhà nghiên cứu của Đại học King London [Anh] tính toán rằng những người có hơn 11 nốt ruồi trên cánh tay phải có khả năng có hơn 100 nốt ruồi trên cơ thể, những người có 7 nốt ruồi trên cánh tay có khả năng có khoảng 50 nốt ruồi trên cơ thể.
Viết trên Tạp chí Da liễu Anh, nhóm nghiên cứu kết luận kiểm tra này có thể là một công cụ rất hữu ích trong việc đánh giá nguy cơ u ác tính.
Khi làm bài kiểm tra thì tính các nốt ruồi có đường kính từ 2 mm. Có từ 11 nốt ruồi trở lên cho thấy nguy cơ bị u ác tính cao gấp 5 lần, 7 nốt ruồi trở lên tăng gấp đôi nguy cơ.
Số lượng 11 nốt ruồi không phải là nguyên nhân gây hoảng loạn, nhưng cũng là để khuyến cáo thực hiện các biện pháp phòng ngừa ánh nắng mặt trời, nó đáng để cảnh giác cao độ, theo Daily Mail.
3. Kiểm tra sức khỏe động mạch
Ngồi trên sàn, lưng dựa vào tường, hai chân duỗi thẳng trước mặt, từ từ chạm tay vào ngón chân, uốn cong ở thắt lưng. Thử nghiệm tầm với này có thể chỉ ra mức độ dẻo dai của các động mạch.
Một nghiên cứu năm 2009, được công bố trên Tạp chí Sinh lý học Mỹ, cho thấy những người trung niên thực hiện kém trong bài kiểm tra này cũng có xu hướng có các động mạch cứng hơn.
Nhưng tin tốt là một nghiên cứu khác vào năm 2015 đã tìm thấy những người đàn ông trung niên thực hiện 30 phút căng duỗi duy trì nhẹ - nhắm vào các nhóm cơ chính - 5 lần một tuần trong một tháng đã giảm đáng kể độ cứng động mạch, theo Daily Mail.
4. Kiểm tra sức khỏe tim mạch toàn diện
Giáo sư Brewer từ Anh, đã hướng dẫn bài kiểm tra sau:
Ngồi lên ghế, sau đó đứng dậy và ngồi xuống, lặp lại liên tục trong một phút, và sau đó đo ngay nhịp tim của bạn trong 30 giây.
Lấy số nhịp tim này nhân với hai ra nhịp tim hồi phục trong một phút.
Đo nhịp tim nghỉ ngơi vào lúc thức dậy buổi sáng.
Lấy nhịp tim hồi phục trừ đi nhịp tim nghỉ ngơi sẽ biết mức độ tập thể dục chung của bạn.
Đây là một cách thực sự hữu ích để kiểm tra sức khỏe tim mạch toàn diện.
Khi tập luyện nhiều, nhịp tim phục hồi sẽ thấp. Càng bằng với nhịp tim nghỉ ngơi càng tốt.
Nếu kết quả phép trừ là từ 20 - 30 là tốt, từ 40 trở lên là bạn cần tập thể dục nhiều hơn, giáo sư Brewer cho biết, theo Daily Mail.
5. Kiểm tra bạn sẽ sống thọ bao lâu
Khoảng thời gian bạn có thể đứng trên một chân đã được chứng minh là một cách đơn giản để dự đoán bạn sẽ thọ bao nhiêu tuổi và thậm chí có nguy cơ bị đột quỵ hoặc mất trí nhớ không.
Nghiên cứu cho thấy không thể đứng trên một chân trong hơn 20 giây có nguy cơ đột quỵ thầm lặng - chảy máu não nhỏ không gây ra triệu chứng, nhưng làm tăng nguy cơ mắc cả đột quỵ và mất trí nhớ.
Nghiên cứu cho thấy một người ở độ tuổi 70, bình thường là 22 giây, độ tuổi 80 trung bình là 9 giây.
John Brewer, giáo sư tại Đại học New Buckinghamshire [Anh], gợi ý những người ở độ tuổi từ 40 đến 60 nếu có thể mở mắt giữ thăng bằng trên một chân trong 1 phút là tốt, theo Daily Mail.