Viêm hạch mạc treo là tình trạng các tuyến lympho trong ổ bụng [thường nằm trong mạc treo ruột] bị viêm phù nề và gây đau bụng âm ỉ, không kéo dài. Thông thường bệnh không nghiêm trọng và sẽ khỏi mà không cần điều trị. Viêm hạch mạc treo là nguyên nhân gây đau bụng khá phổ biến ở trẻ em dưới 16 tuổi, và ít gặp ở người lớn. Đôi khi viêm hạch mạc treo khó để chẩn đoán phân biệt với những nguyên nhân gây đau bụng khác như viêm ruột thừa.
Viêm hạch mạc treo còn được gọi là viêm tuyến lympho mạc treo.
Các tuyến lympho là gì?
Tuyến lympho hay hạch lympho có mặt khắp cơ thể với kích thước bằng hạt đậu. Các tuyến này là phần quan trọng của hệ miễn dịch cơ thể. Suốt quá trình viêm, các tuyến lympho tăng sinh gây phù nề và đau giúp hệ miễn dịch tiêu diệt các các yếu tố gây nhiễm. Các tuyến này sẽ trở lại bình thường sau khi hết viêm nhiễm.
Chúng ta thường thấy hạch lympho ở cổ sưng to khi bị viêm họng. Tương tự, các tuyến lympho ở bụng, cạnh ruột non sưng nề trong suốt quá trình viêm hạch mạc treo.
Nguyên nhân gây viêm hạch mạc treo là gì?
Nguyên nhân gây ra tình trạng viêm và sưng các tuyến lympho đa số do nhiễm virus. Ít gặp hơn là nhiễm vi khuẩn, ví dụ như nhiễm khuẩn ở ruột. Các tuyến bị viêm gây đau, căng tức vùng bụng và sốt.
Triệu chứng của viêm hạch mạc treo là gì?
Các triệu chứng bao gồm:
- Đau bụng. Cơn đau thường ở quanh rốn hoặc hố chậu phải.
- Sốt và cảm giác khó chịu.
- Có thể nôn hoặc tiêu chảy
- Kèm theo đau họng, hoặc cảm lạnh trước khi đau bụng.
Viêm hạch mạc treo được chẩn đoán như thế nào?
Rất khó chẩn đoán xác định viêm hạch mạc treo vì các triệu chứng không đặc hiệu và các hạch nằm sâu trong ổ bụng nên không thể sờ thấy. Vì thế chẩn đoán thường là loại trừ những nguyên nhân khác có thể gây kiểu đau bụng như vậy, sau đó sẽ nghĩ đến chẩn đoán viêm hạch mạc treo.
Đôi khi khó chẩn đoán hoặc loại trừ những nguyên nhân khác gây đau bụng như viêm ruột thừa chẳng hạn.
Nếu việc chẩn đoán không rõ ràng, bác sĩ có thể đề nghị:
- Theo dõi với việc kiểm tra lại vài giờ sau đó do chính bác sĩ đó để xem triệu chứng có thay đổi gì không.
- Hội chẩn với bác sĩ ngoại khoa.
- Làm các xét nghiệm để tìm kiếm các tình trạng bệnh lý khác
Các xét nghiệm cần làm là gì?
Không có xét nghiệm đặc hiệu để đưa ra chẩn đoán xác định của bệnh viêm hạch mạc treo. Tuy nhiên những xét nghiệm sau có thể giúp chẩn đoán bệnh lý khác có thể gây đau bụng. Ví dụ, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra có nhiễm trùng đường tiểu, hoặc siêu âm bụng hoặc CT scan. Đôi khi đặc điểm trên siêu âm hoặc ct scan cho thấy tuyến hạch phù nề điển hình có thể giúp hướng tới chẩn đoán viêm hạch mạc treo.
Chú ý: Nếu nghi ngờ bạn có thể mang thai thì xét nghiệm kiểm tra có thai là cần thiết. Vì tình trạng nguy hiểm như thai ngoài tử cung, có thể xảy ra ở 3 tháng đầu thai kỳ, có thể gây triệu chứng tương tự như viêm hạch mạc treo.
Điều trị viêm hạch mạc treo ra sao?
Thông thường không cần điều trị đặc hiệu, giảm đau có thể được sử dụng nếu thật sự cần thiết. Nếu nhiễm trùng do vi khuẩn thì bạn nên uống kháng sinh nhưng trường hợp này không phổ biến lắm.
Bác sĩ sẽ khuyên bạn chú ý đến những triệu chứng có thể là khẩn cấp cần phải khám lại ngay, ví dụ như đau bụng gia tăng hoặc khó chịu hơn.
Khi nào cần phải phẫu thuật?
Trong vài trường hợp như viêm ruột thừa hoặc thai ngoài tử cung cũng không thể loại trừ hoàn toàn ngay cả khi đã có xét nghiệm. Lúc đó bệnh nhân sẽ được phẫu thuật nội soi ổ bụng để đánh giá nguyên nhân nghi ngờ trong ổ bụng.
Nếu bạn phải phẫuu thuật hoặc nội soi ổ bụng thì có thể thấy các hạch lympho bị viêm. Tuy nhiên mục đích của phẩu thuật không phải để tìm các tuyến hạch bị phù nề mà là để chắc chắn không bỏ sót các bệnh lý quan trọng như viêm ruột thừa.
Tiên lượng như thế nào?
Các triệu chứng thường cải thiện trong vòng vài ngày và hầu như khỏi hoàn toàn trong vòng 2 tuần. Rất hiếm như nếu nguyên nhân là nhiễm vi khuẩn thì tình trạng có thể nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị.
Tài liệu tham khảo
//www.patient.co.uk/health/Mesenteric-Adenitis.htm
Ảnh minh họa. Nguồn: mayoclinic.org
Viêm hạch bạch huyết là một tình trạng mà trong đó các hạch bạch huyết, là mô giúp cơ thể chống lại bệnh tật, bị viêm. Viêm hạch mạc treo [Mesenteric lymphadenitis] là tình trạng viêm của các hạch bạch huyết trong mạc treo đính ruột với thành bụng. Viêm hạch mạc treo thường do nhiễm trùng đường ruột.
Mạc treo gắn nối ruột với khoang bụng. Nó cũng giúp nhu động của ruột theo phạm vi nhất định trong ổ bụng. Nếu không cho mạc treo, ruột có khả năng sẽ thường xuyên xoay xoắn vặn trên chính nó gây tắc nghẽn.
Viêm hạch mạc treo tràng thường có các dấu hiệu và triệu chứng giống của viêm ruột thừa. Tuy nhiên không giống như viêm ruột thừa, viêm hạch mạc treo hiếm khi trở thành nghiêm trọng và không để lại di chứng.
Triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm hạch mạc treo tràng trên có thể bao gồm:
- Đau bụng: Thường tập trung vào phía dưới bên phải, nhưng đau đôi khi có thể sẽ lan rộng hơn.
- Đau khắp bụng.
- Sốt: Tùy thuộc vào những gì gây ra bệnh, các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể bao gồm:
+ Tiêu chảy.
+ Buồn nôn và ói mửa.
+ Cảm giác chung là không khỏe, khó chịu.
Trong một số trường hợp sưng hạch bạch huyết được tìm thấy tình cờ khi khám siêu âm kiểm tra một vấn đề khác. Viêm hạch mạc treo mà không gây ra các triệu chứng có thể cần kiểm tra đánh giá thêm bằng nhiều xét nghiệm.
Lưu ý khi đi khám bác sĩ
Đau bụng thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, nó có thể khó phát hiện. Nói chung, hãy đi khám ngay nếu trẻ có các biểu hiện như:
- Đau bụng dữ dội, đột ngột.
- Đau bụng kèm theo sốt.
- Đau bụng, tiêu chảy hoặc nôn mửa.
Ngoài ra, hãy đi khám bác sĩ nếu con của bạn có một số các dấu hiệu và triệu chứng mà không thấy đỡ hơn trong một thời gian ngắn:
- Đau bụng kèm với một sự thay đổi trong thói quen đi đại tiện.
- Đau bụng với ăn không ngon [biếng ăn].
- Đau bụng cản trở giấc ngủ.
Nguyên nhân bệnh
Các hạch bạch huyết đóng một vai trò quan trọng trong cơ thể để chống lại bệnh tật. Chúng ở rải rác khắp cơ thể của bạn và là bẫy tiêu diệt virus, vi khuẩn và sinh vật gây hại khác. Trong quá trình này, các nhóm hạch gần nhất với mầm bệnh có thể trở nên đau và sưng lên. Ví dụ: Các hạch bạch huyết ở cổ có thể sưng lên khi bạn bị đau cổ họng. Một số các nhóm hạch khác thường sưng lên như hạch nằm dưới cằm, trong nách và háng.
Mặc dù ít được biết đến, cơ thể có nhóm hạch bạch huyết ở mạc treo là màng mỏng gắn ruột vào mặt sau của thành bụng. Nguyên nhân phổ biến nhất của các nhóm hạch mạc treo của ruột sưng lên là do nhiễm virus, chẳng hạn kiểu như viêm dạ dày ruột.
Một số trẻ em đang mắc một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên trước hoặc trong cùng một cơn viêm hạch mạc treo, các bác sĩ đoán rằng có thể có một mối liên kết giữa hai cơ quan.
Biến chứng viêm hạch mạc treo
Viêm hạch mạc treo thường mắc riêng lẻ và hiếm khi gây biến chứng. Nhưng nếu sưng hạch bạch huyết gây ra do nhiễm trùng bởi vi khuẩn nguy hiểm mà không được điều trị thì vi khuẩn có thể lây lan vào máu, gây ra tình trạng nhiễm trùng nặng đe dọa tính mạng [nhiễm trùng huyết].
Khám và chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán tình trạng của trẻ:
- Hỏi về bệnh sử của trẻ: Ngoài việc thu thập chi tiết về những dấu hiệu và triệu chứng của trẻ, bác sĩ có thể sẽ hỏi về bất kỳ tiền sử bệnh mà trẻ đã được điều trị.
- Yêu cầu kiểm tra xét nghiệm: Xét nghiệm máu có thể giúp xác định xem trẻ có bị nhiễm trùng và những loại bệnh truyền nhiễm có thể.
- Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính [CT scan] ổ bụng có thể giúp phân biệt giữa viêm ruột thừa và viêm hạch mạc treo.
Phương pháp điều trị bệnh viêm hạch mạc treo
Nhẹ: Các trường hợp biến chứng gây viêm hạch mạc treo ruột bởi một loại virus thường tự biến mất.
Thuốc dùng để điều trị bệnh viêm hạch mạc treo tràng trên có thể bao gồm:
- Thuốc giảm đau không cần kê toa và hạ sốt có thể giúp làm giảm khó chịu. Tuy nhiên, tránh dùng aspirin vì điều này làm tăng nguy cơ gây hội chứng Reye ở trẻ em.
- Thuốc kháng sinh có thể được bác sĩ kê toa đối với thể trung bình đến nhiễm trùng nặng.
Lối sống và biện pháp phòng bệnh
Đối với đau và sốt do bệnh viêm hạch mạc treo nên:
- Nghỉ ngơi nhiều: Nghỉ ngơi đầy đủ có thể giúp trẻ nhanh hồi phục.
- Uống nhiều nước: Chất lỏng giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước từ sốt, nôn mửa và tiêu chảy.
- Dùng nhiệt ẩm: Một chiếc khăn ẩm, ấm đặt vào vùng bụng có thể giúp giảm bớt sự khó chịu.
Nguồn: Diễn đàn Bác sĩ Nội trú