1Bài 22Tiết 91Tuần 24Tập làm văn:CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬNCHỨNG MINHI.MỤC TIÊU1. Kiến thức: Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần , đoạn trong bài văn chứng minh.3. Thái đơ: Có ý thức rèn các kĩ năng.II. NỘI DUNG HỌC TẬP: Các bước làm bài văn lập luận chứng minhIII. CHUẨN BỊ- GV :Sách tham khảo-HS : Soạn bài theo gợi ý GVIV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP1.Ổn định tổ chức và kiểm diện : Kiểm diện HS[1 phút]2. Kiểm tra miệng : [3 phút]- Trong đời sống khi nào ta cần chứng minh?:->Trong đời sống, một khi bò nghi ngờ, hoài nghi chúng ta đều cónhu cầu chứng minh sự thật.CM là đưa ra bằng chứng để chứng tỏ 1ý kiến [ Lđ] nào đó là chân thật- Chứng minh trong văn nghò luận, ta làm gì?->Dùng lời lẽ, lời văn để trình bày, lập luận để làm sáng tỏvấn đề.3. Tiến trình bài học[33 phút]HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HSHoạt động 1: Giới thiệu bài mới[1phút]Các tiết trước các em đã được tìm hiểu chung về kiểu bàinghị luận chứng minh. Để giúp các em nắm được cáchthức làm một bài văn chứng minh cụ thể chúng ta sẽcùng học bài hơm nay “Cách làm một bài văn lập luậnchứng minh”.Hoạt động 2: Các bước làm bvănlập luận chứng minh.[20 phút][?]Theo em để làm được một bài văn nghị luận có cầnphải tiến hành theo các bước của bài văn tự sự, miêu tảhay khơng? [có][?]Đó là những bước nào?- Tìm hiểu đề và tìm ý. Lập dàn bài [xác định luận điểm,luận cứ, lập luận]. Viết bài. Kiểm tra và sửa chữa.G khẳng định: Đúmg vậy. Và làm văn nghị luận chứngminh cũng khơng khác gì. Bây giờ chúng ta sẽ tiến hànhluyện tập trên một đề cụ thể.NỘI DUNG BÀI DẠYI.Các bước làm bàivăn lập luận chứngminh.Đề:Nhândântathường nói “Có chí thìªGV ghi đề văn lên bảng- HS đọcG nói chậm: Sau khi đọc đề, việc đầu tiên chúng ta phảilàm đó là tìm hiểu đề và tìm ý.[?]Vậy theo em bước tìm hiểu đề là làm cơng việc gì?- Xác đònh yêu cầu chung của đề[?]Đề nêu lên vấn đề gì?- Đề nêu lên một tư tưởng thể hiện bằng một câu tụcngữ.[?]u cầu gì?- Đề u cầu: chứng minh tư tưởng đó là đúng đắn.G chốt: Đề bài này khơng u cầu phân tích câu tục ngữgiốngnhư trong một tiết giảng văn. Mà đề bài đòi hỏi ngườiviết phải nhận thức chính xác tư tưởng được chứa đựngtrong câu tục ngữ ấy và chứng minh rằng tư tưởng đó làđúng đắn. Nếu khơng hiểu đúng như thế thì bài làm củacác em sẽ sai lạc hẳn. Từ đó suy ra: Muốn viết được mộtbài văn chứng minh người viết phải tìm hiểu kĩ đề bài đểnắm chắc nhiệm vụ nghị luận được đặt ra trong đề bàiđó.Sau khi tìm hiểu đề kĩ ta sẽ đi lập ý cho đề bài. Mà lập ýtức là bước ta đi xác định luận điểm, luận cứ, và cáchlập luận.[?]Luận điểm [ý chính] mà đề bài u cầu cần chứngminh là gì.- Luận điểm: Ý chí quyết tâm học tập, rèn luyện.? Luận điểm đó được thể hiện trong câu nào? [câu tụcngữ][?]Câu tục ngữ khẳng định điều gì?+ Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn của chítrong cuộc sống.[?]Chí có nghĩa là gì?+ Chí là hồi bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí, nghị lực, sựkiên trì. Ai có các điều đó thì sẽ thành cơng.[?]Với luận điểm như thế bài viết cần có những luận cứnào để chứng minh ?- Luận cứ:+ Những dẫn chứng trong đời sống [những tấm gươngbền bỉ của H nghèo vượt khó, những người lao động, vậnđộng viên, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học… khơngchịu lùi bước trước khó khăn, thất bại]; Những dẫnchứng trong thời gian, khơng gian, q khứ,…+ Một người có thể đạt tới thành cơng, tới kết quả đượckhơng? Nếu khơng theo đuổi một mục đích, một lí tưởngtốt đẹp nào đó?G nói thêm: Nếu hiểu “chí” có nghĩa là ý muốn bền bỉtheo đuổi một việc gì tốt đẹp, và “nên” có nghĩa là kếtnên”. Hãy chứngtính đúng đắn củatục ngữ đó.* Bước 1: Tìm hiểuvà tìm ýa. Xác đònh yêuchung của đềminhcâuđềcầu- Đề nêu lên một tư tưởng thể hiệnbằng một câu tục ngữ.- Đề u cầu: chứng minh tư tưởngđó là đúng đắn.b] Tìm ý: xác định luận điểm, luậncứ, và cách lập luận- Luận điểm: Ý chí quyết tâm họctập, rèn luyện.+ Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ýnghĩa to lớn của chí trong cuộcsống.+Chí là hồi bão, lí tưởng tốt đẹp, ýchí, nghị lực, sự kiên trì. Ai có cácđiều đó thì sẽ thành cơng.- Luận cứ:+ Những dẫn chứng trong đời sống:những tấm gương nghèo vượt khó,những người lao động, vận độngviên, nhà doanh nghiệp, nhà khoahọc… khơng chịu lùi bước trướckhó khăn, thất bại+ Một người có thể đạt tới thànhcơng, tới kết quả được khơng? Nếukhơng theo đuổi một mục đích, mộtlí tưởng tốt đẹp nào đó?2quả, là thành cơng thì có thể nêu thêm các lí lẽ sau:[?]Muốn chứng minh được vấn đề trên thì ta phải lậpluận như thế nào?- Lập luận: có 2 cách:+ Xét về lí lẽ bất cứ việc gì dù là giản đơn nhưng khơngcó chí, khơng chun tâm, kiên trì thì sẽ khơng làm được.+ Xét về thực tế có biết bao tấm gương nhờ có chí màthành cơng: anh Nguyễn Ngọc Ký, các vận động viênkhuyết tật đạt huy chương vàng…?Vậy, muốn viết tốt một bvăn cm,trước tiên ta phải làm gì-Tìm hiểu kó đề bài để nắm chắcnhiệm vụ nghò luận được đặt ra trongđề bài đó.Bước 2: Lập dàn bài? Một BVNL thường gồm mấy phầnchính. Đó là những phần nào?-Một bvăn nluận thường gồm baphần :MB, TB, KB.? Văn bản chứng minh có nên đi ngượclại quy luật chung đó không.[Khôngnên]? Vậy, mở bài ta làm gì-Dẫn vào lđiểm: Nêu vấn đề: Hoàibão trong cuộc sống.? Thân bài ta làm gì-Lần lượt chứng minh tính đúng đắncủa vấn đề ở hai phương diện:+Xét về lí. Chí ->hoài bão, lí tưởng tốt đẹp, ýchí, nghò lực, sự kiên trì. Không có chí thì không làm được gì.3- Lập luận: có 2 cách:+ Xét về lí lẽ bất cứ việc gì dù làgiản đơn nhưng khơng có chí,khơng chun tâm, kiên trì thì sẽkhơng làm được.+ Xét về thực tế có biết bao tấmgương nhờ có chí mà thành cơng:anh Nguyễn Ngọc Ký, các vận độngviên khuyết tật đạt huy chươngvàng…* Bước 2: Lập dànbàia] MB: Nêu vai trò của lí tưởng, ýchí và nghị lực trong cuộc sống màcâu tục ngữ đã đúc kết: đó là mộtchân lí.b] TB:- Xét về lí:+ Chí là điều rất cần thiết để conngười vượt qua mọi trở ngại.+ Khơng có chí thì khơng làm đượcgì.- Xét về thực tế:+ Những người có chí đều thànhcơng [dẫn chứng :những tấmgương bạn bè vượt khó,+Xét về thực tếvượt khổ để học giỏi...]+ Chí giúp người ta vượt qua mọikhó khăn tưởng chừng như khơngthể vượt qua được [dẫn chứng:Nguyễn Ngọc Kí bò liệtcả hai tay nhưng tập viết? Kết bài ta viết gì-Khẳng đònh tính đúng đắn của vấn bằng chân; những vânđộng viên khuyết tật;…]đề.c] KB: Mọi người nên tu dưỡng ýBước 3: Viết bài°HS đọc các đoạn mở bài ở mục 3 SGK chí, bắt đầu từ những việc nhỏ đểkhi ra đời làm được những việc lớn.trang 49.? Khi viết mở bài có cần lập luận * Bước 3: Viết bàikhông. Ba cách mở bài khác nhau vềcách lập luận như thế nào.-Khi viết mở bài cần lập luận.-Ba cách mở bài khác nhau về cáchlập luận:+Đi thẳng vào đề, nêu ý nghóa câutục ngữ+Suy từ cái chung đến cái riêng.+Suy từ tâm lí con người.? Khi viết thân bài làm thế nào đểđoạn đầu tiên của thân bài liên kếtđược với phần mở bài ? Cần làm gìđể các đoạn sau của thân bàiliênkết được với các đoạn trước đó ?Ngoài những cách nói như “Đúng nhưvậy” hay “Thật vậy” có cách nàokhác nữa không.-Trước hết phải có từ ngữ chuyểnđoạn, tiếp nối phần mở bài với phầnthân bài: thật vậy hoặc đúng nhưvậy…? Nên viết đoạn phân tích lí lẽ như thếnào. Nên phân tích lí lẽ nào trướcNêu lí lẽ trước rồi phân tích sau haylà ngược lại.-Phân tích lí lẽ chung trước rồi đi đếnphân tích cái riêng. Nêu lí lẽ trước rồiphân tích sau và có thể làm ngược lại.? Nên viết đoạn phân tích dẫn chứngnhư thế nào.-Nêu các dẫn chứng tiêu biểu vềnhững người nổi tiếng vì ai cũng biếthọ nên dễ có sức thuyết phục.ªGV cho HS nhận xét một vài đoạn kếtbài ở mục 3/ 50Bước 4: Đọc bài và sửa chữaªGV chốt lại bài: Treo bảng phụ dàn ýcho HS quan sát.°HS đọc ghi nhớ SGK trang 50.Hoạt động 3:Luyện tập[13 phút]-Gọi HS đọc bài tập 1/ trang 50-GV chia lớp thành 4 nhóm thảo luận.+Nhóm 1, 2 : đề 1+Nhóm 3,4 : đề 2-Đại diện từng nhóm trình bày.-Lớpnhận xét bổ sung.- Theo các bước đã hướng dẫn.+ Giống: Đều có ý nghĩa tương tự như câu “Có chí thì4* Bước 4: Đọc bài vàsửa chữa* Ghi nhớ SGK trang 50.II.Luyện tập:Bài tập 1/ trang 50:Cho hai đề văn sau:1.Hãy chứng minh tínhđúng đắn của câu tụcngữ “Có công mài sắt,có ngày nên kim”2.Chứng minh tính chân lítrong bài thơ:“Không cóviệc gì khóChỉ sợ lòng khôngbềnĐào núi và lấpbiểnQuyết chí ắt làmnên”nên”: khun nhủ con người phải quyết chí bền lòng.+ Khác:[1] Trước khi chứng minh cần phải giải thích hai hìnhảnh “mài sắt” và “nên kim” để rút ra ý nghĩa của câutục ngữ: có kiên trì, bền chí thì mới thành cơng.[2] Chứng minh theo cả 2 chiều:+ Nếu lòng khơng bền thì khơng thể làm được việc gì.+ Nếu đã quyết chí thì việc dù lớn lao, phi thường nhưđào núi, lấp biển cũng có thể làm nên.54 .Tổng kết[Củng cố , rút gọn kiến thức][5 phút]- Muốn làm tốt bài văn nghò luận chứng minh cần thực hiện cácbước nào? -> 4 bước:+ Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý + Bước 2: lập dàn bài +Bước 3: Viết bài+ Bước : Đọc bài và sửa chữa- Bài văn nghò luận thường gồm mấy phần, nội dung từng phầnlà gì ? -> 3 phần :MB, TB ,KB+ Mở bài : Nêu luận điểm cần được chứng minh.+ Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm làđúng đắn+ Kết bài: Nêu ý nghóa của lđ đã được chứng minh.[Lời văn phầnmở bài phải hô ứng với phần kết bài]5. Hướng dẫn học tập[ Hướng dẫn HS tự học ở nhà][3 phút]* Đối với bài học ở tiết học này- Về nhà học bài , học nội dung , ghi nhớ, làm bài tập vào VBT- Sưu tầm thêm 1 số văn bản chứng minh có nội dung tương tự như đề bài trên.- Xác định luận điểm , luận cứ với 1 số văn bản tìm trên* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo- Chuẩn bò bài: “Luyện tập lập luận chứng minh”.+ Chú ý: đề bài : “Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưađến nay luôn luôn sống theo đạo lí : “n quả nhớ kẻ trồng cây”“Uống nước nhớ nguồn” SGK trang 51.V. PHỤ LỤC : bài văn tham khảoVI. RÚT KINH NGHIỆM:a.Nộidung.............................................................................................................................................................………………………………………………………………………………………..................................b.Phươngpháp.............................................................................................................................................................…………………………………………………………………………………..........................................c.Đồ dùng thiết bị dạy học………………………………………………………………………………………………............................................................................................................................................................................................