Nhằm đổi mới phương pháp dạy học môn Tin theo định hướng phát triển năng lực học sinh, giáo viên Tin học thường xuyên giao lưu, trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm qua các buổi sinh hoạt nhóm, qua các tiết dạy thực tế tại trường và các tiết dạy Hội giảng – Hội thi giáo viên giỏi thường niên. Trong bài viết này cẩm nang dạy học sẽ chia sẻ với thầy cô một tài liệu rất hữu ích, hãy cùng tham khảo và chia sẻ nhé.
Dưới dây là nội dung tóm tắt của tài liệu.
Chủ đề 1. Tìm hiểu định hướng chung về phương pháp dạy học trong môn Tin học ở Tiểu học
Mục tiêu
- Mục tiêu của HĐ này là giúp các thầy/cô cơ hội để trao đổi, thảo luận để:
- Biết được những căn cứ để xác định PP GD trong môn Tin học nói chung và ở tiểu học nói riêng.
- Hiểu được định hướng chung về PP GD trong môn Tin học nói chung và ở tiểu học nói riêng.
1.1. Yêu cầu hoạt động
Các thầy cô hãy thảo luận theo nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:
1] Bảng dưới đây cho trước các căn cứ để lựa chọn các PPDH phù hợp trong môn Tin học ở tiểu học. Theo thầy/cô, PPDH nào sau đây thỏa mãn được các căn cứ đó và giải thích tại sao: DH phân hóa, DH tích cực, DH tích hợp, DH theo dự án, DH trải nghiệm.
2] Ngoài các PPDH đã chọn trên đây, thầy/cô hãy đề xuất những PP và kĩ thuật
DH khác [nếu có].
3] Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Máy tính trong cuộc sống quanh ta” [lớp 3] [đi kèm tài liệu này] và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các mẫu DH nào? Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung [nếu có].
4] Chọn giáo án của một bài trong chủ đề “Tạo bài trình chiếu” [lớp 4] [đi kèm tài liệu này] và cho biết các HĐ học của bài học đó đã sử dụng các mẫu DH nào? Đưa ra nhận xét, đánh giá hoặc đóng góp bổ sung [nếu có].
1.2 Nội dung cần tìm hiểu
Định hướng về PP GD của CT môn học ở các cấp học
a] Định hướng chung
[i] Áp dụng các PPDH tích cực, coi trọng DH trực quan và thực hành. Khuyến khích sử dụng PPDH theo dự án để phát huy NL làm việc nhóm, NL tự học và tính chủ động của HS.
[ii] Tùy theo nội dung bài, ở mỗi HĐ, lựa chọn hình thức tổ chức DH phù hợp.
[iii] Gắn nội dung KT với các vấn đề thực tế, yêu cầu HS không chỉ đề xuất giải pháp cho vấn đề mà còn phải biết kiểm chứng hiệu quả của giải pháp thông qua sản phẩm số.
[iv] Chú ý thực hiện DH phân hóa.
Ở cấp Tiểu học, cần tổ chức các HĐ đa dạng để phát huy, khuyến khích được các khả năng và sở thích khác nhau của HS trong sử dụng máy tính.
b] Vận dụng PP và hình thức tổ chức DH phù hợp với những bài học khác nhau GV cần linh hoạt vận dụng PP và hình thức tổ chức DH sao cho phù hợp với đặc thù của mỗi bài học.
Các nội dung cần thực hành, chẳng hạn như một số nội dung thuộc chủ đề B “Mạng máy tính và Internet” hoặc chủ đề E “Ứng dụng tin học” nên được tổ chức tại phòng máy tính để HS có điều kiện thao tác trên phần mềm hay quan sát các thiết bị phần cứng. Rõ ràng là PPDH thực hành phù hợp cho những nội dung này.
Các nội dung chứa đựng nhiều KT lí thuyết, chẳng hạn một số nội dung thuộc chủ đề F “Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính” phù hợp với tổ chức tiết dạy ở phòng học lí thuyết để GV có điều kiện tổ chức các HĐ cho HS thực hiện các thao tác tư duy, kiến tạo nên tri thức. GV có thể giảng giải những KT khó về thuật toán. Tuy nhiên, phải tránh lối truyền thụ một chiều, GV nên chuẩn bị những hình ảnh, đoạn video hay số liệu minh họa hấp dẫn và có tính thuyết phục để bài giảng thêm sinh động.
Nhìn chung, nhiều nội dung thuộc các chủ đề D “Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số”, Chủ đề E “Ứng dụng tin học” hay Chủ đề C “Tổ chức lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thông tin” có thể đạt hiệu quả hơn với PPDH dự án.
Thầy cô có thể download tài liệu Sử dụng Phương pháp dạy học phát triển năng lực môn tin học ở Tiểu học bản đầy đủ TẠI ĐÂY
Tham khảo thêm: Hướng dẫn viết sáng kiến kinh nghiệm năm học 2020-2021
Tổng hợp: Thùy Anh
Các nội dung được trình bày cũng chú trọng vào các giải pháp giúp cho học sinh khu vực nông thôn, vùng xa ít có cơ hội tiếp cận với môn Tin học một cách bài bản và chuyên sâu, đồng thời khắc phục và tháo gỡ những bất cập trong chương trình môn Tin học hiện hành.
Đến dự hội thảo có ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó vụ trưởng Vụ CNTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, PGS.TS Hồ Sĩ Đàm, chủ biên chương trình môn Tin học năm 2018 và các chuyên gia từ các tổ chức Giáo dục của Việt Nam, Đài Loan và Thụy Sĩ.
Theo PGS.TS Hồ Sĩ Đàm, chủ biên chương trình môn Tin học 2018, trong suốt nhiều năm qua, chương trình môn Tin học hiện hành gặp phải nhiều bất cập trong quá trình triển khai do có một số quan niệm sai lầm như: Đồng nhất việc học Tin học ở phổ thông với việc học sử dụng máy tính và phần mềm; Không coi trọng mạch kiến thức Khoa học máy tính; Quan niệm lệch lạc cho rằng môn học khác có thể thay thế môn Tin học đảm nhận vai trò hình thành và phát triển năng lực tin học hay có thể tích hợp môn Tin học với vào môn Công nghệ…
Từ đó, thầy Đàm cho rằng “Cần có quan niệm và nhận thức thấu đáo như vậy về vai trò của môn Tin học để làm tiền đề và cơ sở then chốt cho việc giải quyết các điều kiện khác về phát triển đội ngũ giáo viên, về trang thiết bị tin học, về đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả giáo dục”.
Vì vậy, một trong những điểm mới đáng chú ý nhất trong chương trình môn Tin học năm 2018 là chú trọng giảng dạy mạch kiến thức Khoa học máy tính hơn trước.
Mạch kiến thức này giúp học sinh bước đầu hiểu biết các nguyên tắc cơ bản và thực hành của tư duy máy tính, tư duy tự động hóa, có khả năng thích ứng với những tiến bộ và thiết bị công nghệ số mới sẽ xuất hiện trong tương lai và tạo nền tảng cơ bản cho việc thiết kế, phát triển các hệ thống máy tính.
Tại hội thảo, thầy Hồ Sĩ Đàm cũng nhấn mạnh, việc chú trọng các chủ đề mới trong lĩnh vực giáo dục hệ thống thực-ảo [CPS] như AI, học máy, robot giáo dục, khoa học dữ liệu... trong chương trình môn Tin học mới là một quyết định mang tính chiến lược và nhân văn, giúp học sinh Việt Nam, đặc biệt là các em ở vùng sâu vùng xa có cơ hội tiếp cận với các lĩnh vực tin học hiện đại.
| Ông Victor T.S. Horng, Giám đốc cấp cao, Tập đoàn Công nghệ Hon Hai, Đài Loan |
Cũng xem tư duy máy tính là cốt lõi của năng lực tin học, ông I Chang, Tsai - Phó chủ tịch, Viện trưởng Viện Giáo dục số, Viện Công nghiệp Thông tin Đài Loan cho biết: Những năng lực mà thế hệ tiếp theo cần có là thiết kế tương lai, kết nối toàn cầu, hiểu biết nhiều lĩnh vực, năng lực kỹ thuật số và tinh thần hướng nghiệp.
Để đạt được những năng lực đó, nhất thiết phải có được tư duy máy tính. Vì vậy, kết hợp giảng dạy tư duy máy tính trong các môn học khác theo kiểu liên môn liên ngành là một phương pháp giáo dục hiệu quả”
Ông Victor T.S. Horng, Giám đốc cấp cao, Tập đoàn Công nghệ Hon Hai, Đài Loan, đưa ra một lời giải độc đáo cho bài toán nếu không có internet thì học trực tuyến như thế nào? Thầy Victor cho biết: “Một trong những vấn đề của giáo dục vùng sâu vùng xa ở Đài Loan là thiếu giáo viên và không có mạng internet.
Vì vậy, chúng tôi đã nghiên cứu và đưa vào sử dụng MagicBox - phần mềm có khả năng chạy các nguồn mở và phần mềm miễn phí khác. MagicBox có thể được sử dụng để lên mạng và tạo các tiện ích tự động, về mặt này, nó tốt hơn máy tính bình thường hoặc máy tính bảng. MagicBox đã giúp giảm thiểu khoảng cách số giữa vùng trung tâm và vùng sâu vùng xa”.
Bàn về vai trò của đội ngũ giáo viên Tin học trong việc triển khai chương trình Tin học 2018, TS. Bùi Việt Hà, Giám đốc Công ty Công nghệ Tin học Nhà trường, cho rằng: “Điều quan trọng góp phần tạo nên thành công khi đưa chương trình môn Tin học mới vào giảng dạy trong nhà trường Phổ thông là đào tạo đội ngũ Giáo viên có trình độ và nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của môn Tin học”.
Cùng quan điểm với thầy Hà, cô Bùi Thị Ngọc Trâm, Phó hiệu trưởng trường THCS Hà Nội Adelaide, cho biết: “Việc đào tạo giáo viên là yếu tố quyết định trong việc tiếp cận hiệu quả chương trình môn Tin học mới. Vì vậy, ngay từ khâu tuyển giáo viên, nhà trường đã ưu tiên lựa chọn những giáo viên có tư duy tin học. Giáo viên được tập huấn hàng tuần để để kịp thời cập nhật những tri thức mới”.