Cách tính hệ số h trong kế toán quản trị năm 2024

Khác với phương pháp tính giá thành giản đơn thì điều kiện áp dụng là trong cùng một quy trình công nghệ sản xuất với cùng 1 loại nguyên vật liệu nhưng kết quả sản xuất tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau.

Ví dụ: Các doanh nghiệp may mặc, hoá chất, nông sản.

1. Phương pháp tính giá thành

Để tính được giá thành cho từng loại sản phẩm chính phải qua các loại sản phẩm chính khác nhau về sản phẩm chuẩn.

Căn cứ để chọn sản phẩm chuẩn là một trong các loại sản phẩm chính nhưng nó phải có số lượng hoặc giá trị lớn.

Khi đó hệ số của sản phẩm chuẩn là 1

– Giả sử gọi Ha, Hb, Hc… là hệ số của các loại sản phẩm A, B, C

– Qa, Qb, Qc là số lượng thực tế của các loại sản phẩm trên

Khi đó tổng sản phẩm tiêu chuẩn hoàn thành là QH

QH = Qa*Ha + Qb*Hb + Qc*Hc +…

1.1. Hệ số giá thành của từng loại sản phẩm được xác định như sau

Hệ số tính giá thành của sản phẩm A = Qa*Ha/Qh

Tương tự tính được hệ số cho SPB, SPC

1.2. Giá thành thực tế của từng loại sản phẩm tính theo từng khoản mục chi phí

Zsx thực tế của SPA = (CDđk + Cps – CDck) * Qa*Ha/Qh

Tương tự tính cho SPB, SPC

2. Ví dụ cụ thể về phương pháp tính giá thành hệ số

Doanh nghiệp A trong cùng một quy trình công nghệ sản xuất đồng thời thu được 2 loại sản phẩm A và B. Trong tháng 4/2015 có tài liệu như sau

Quyết định ngắn hạn có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển lâu dài của DNSX. Để có cơ sở ra quyết định, nhà quản trị phải căn cứ vào thông tin được thu thập từ nhiều nguồn, bằng nhiều cách với sự hỗ trợ của các công cụ quản trị. Trong đó, nguồn thông tin quan trọng, chiếm tỷ lệ lớn là KTQT. Nếu được cung cấp những thông tin kịp thời và đáng tin cậy, nhà quản trị sẽ tập trung vào những vấn đề chính cần giải quyết để đưa ra những quyết định ngắn hạn có độ tin cậy cao.Bài viết xác lập khung lý thuyết về nội dung KTQT với việc ra quyết định ngắn hạn trong DNSX Việt Nam hiện nay nhằm giúp các nhà quản trị DN có những quyết định đúng.

Đặt vấn đề

Ở Việt Nam, KTQT chưa nhận được sự quan tâm nhiều từ các cấp trong DN. Một quyết định hợp lý, đưa ra đúng thời điểm sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD). Ngược lại, quyết định sai, đưa ra không kịp thời có thể gây khó khăn, thiệt hại cho hoạt động SXKD của DN. Để hỗ trợ quá trình lên kế hoạch, kiểm soát, cũng như ra quyết định, các nhà quản trị trong DNSX Việt Nam nên quan tâm, nghiên cứu KTQT nói chung và KTQT với việc ra các quyết định ngắn hạn nói riêng.

Nội dung KTQT với việc ra quyết định ngắn hạn trong DNSX

KTQT giúp các nhà quản trị DNSX Việt Nam ra quyết định ngắn hạn không chỉ bằng cách cung cấp thông tin linh hoạt, kịp thời và đáng tin cậy mà còn bằng cách vận dụng các kỹ thuật thu thập, xử lý, phân tích vào những tình huống khác nhau liên quan đến quyết định để nhà quản trị có cơ sở ra quyết định lựa chọn phương án tối ưu nhất.

Thu thập thông tin KTQT cho việc ra quyết định ngắn hạn

Thu thập thông tin có ý nghĩa quyết định đến chất lượng thông tin KTQT cung cấp và ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của các quyết định đã lựa chọn. Nguồn thông tin thu thập rất đa dạng có thể xem hai nguồn chính là nguồn từ nội bộ DN và nguồn bên ngoài DN.

Thu thập thông tin từ nguồn nội bộ: KTQT có thể thu thập được các thông tin về kết quả thực hiện về giá thành, doanh thu, chi phí, lợi nhuận, sử dụng nguồn lực của DN... Thu thập thông tin từ nguồn bên ngoài: KTQT có thể thu thập được thông tin dự báo tương lai về tình hình thị trường trong và ngoài nước, đối thủ cạnh tranh, khách hàng, chính sách kinh tế phát triển...

Xử lý, phân tích thông tin KTQT cho việc ra quyết định ngắn hạn

Qua thông tin thu thập bước đầu, kế tiếp KTQT sẽ xử lý và phân tích thông tin bằng các kỹ thuật phù hợp để hệ thống thông tin dưới chỉ tiêu định lượng dễ nhìn, dễ so sánh. Giúp nhà quản trị DN ra quyết định dễ dàng hơn.

Đối với các quyết định liên quan đến hoạch định: KTQT cần căn cứ vào các thông tin chuẩn nội bộ như các định mức về chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công... để xây dựng các bảng dự toán chi phí phù hợp, tránh trường hợp định mức sai dẫn đến dự toán lập không phù hợp thực tế, kết quả dự toán không mang tính khả thi.

Đối với các quyết định liên quan đến tổ chức thực hiện: KTQT căn cứ thông tin ban đầu làm cơ sở xác định các phương pháp tính giá thành phù hợp cho DN (phương pháp toàn bộ hay quy trình sản xuất)... vì một khi chọn phương pháp tính giá thành không phù hợp ảnh hưởng rất lớn đến kết quả hoạt động kinh doanh...

Đối với các quyết định liên quan đến lành đạo và kiểm soát: Quyết định này chủ yếu liên quan đến con người. KTQT sẽ vận dụng kế toán trách nhiệm vào để phân cấp và hình thành các trung tâm trách nhiệm (TTTN). TTTN chi phí, TTTN doanh thu, TTTN lợi nhuận và TTTN đầu tư. Quá trình phân tích chênh lệch để có thông tin thích hợp giúp nhà quản trị DN đưa ra các quyết định liên quan đến lãnh đạo và kiểm soát.

Cung cấp thông tin KTQT cho việc ra quyết định ngắn hạn

Sau khi tổng hợp các thông tin ban đầu từ nội bộ, thông tin dự báo tương lai và cả thông tin kết quả thực hiện, KTQT đã xử lý, phân tích và căn cứ vào yêu cầu của nhà quản trị DN các cấp để thực hiện việc cung cấp thông tin cho phù hợp về thời điểm cũng như xác định rõ nội dung cần cung cấp theo Sơ đồ 1.

KTQT với việc ra quyết định ngắn hạn tại các DNSX Việt Nam

KTQT không phải là công việc bắt buộc các DNSX Việt Nam phải thực hiện, tuy nhiên, nhà quản trị thực sự nên quan tâm thông tin KTQT khi xem xét hay đưa ra một quyết định, một phương án kinh doanh thì việc thực hiện KTQT không mang tính chất áp lực nữa. Hiện nay, KTQT phục vụ nhà quản trị ra các quyết định ngắn hạn trong các DNSX còn rất nhiều hạn chế.