CÁC THÁNH ANH HÀI TỬ ĐẠO
Mấy trăm năm trước Chúa Kitô ra đời, tiên tri Giêrêmia đã viết: "Thành Rama vang dội tiếng khóc than nức nở. Đó là tiếng của Rachel thương khóc con nàng. Nàng không muốn được an ủi vì các con nàng không còn nữa" [Gr 31, 15].
Lời ấy nay đã nên trọn. Vì xưa Hêrôđê, khi thấy mình bị các nhà bác học lừa, liền nổi cơn thịnh nộ và truyền giết hết các con trẻ thành Bêlem và vùng lân cận, từ hai tuổi trở xuống, theo đúng ngày tháng mà vua đã hỏi các nhà bác học [x. Mt 2, 15-17].
Chính vì ghen tuông sợ mất địa vị mà vua Hêrôđê đã phạm tội nhơ nhớp hiếm có trong lịch sử đó. Vua đang tâm làm một việc dã man như thế với hy vọng sẽ thủ tiêu được con trẻ Giêsu. Nhưng vua đã nhầm! Vì Thiên Chúa định liệu công việc xảy ra khác hẳn: sứ thần đã báo mộng cho thánh Giuse và bảo: "Hãy dậy mau, mang Con trẻ và Mẹ Người trốn sang Aicập, ở đó cho đến khi ta báo tin lại. Vì Hêrôđê đang tìm giết Con trẻ". Vâng lời sứ thần, đang đêm thánh Giuse chỗi dậy, đem Con trẻ và Mẹ Người sang Aicập. Người ở đấy cho đến khi Hêrôđê băng hà, hầu ứng nghiệm lời Chúa phán qua miệng tiên tri: "Ta đã gọi con ta ra khỏi nước Aicập" [Mt 2, 13-16]. Thực ra Chúa đã muốn làm ngơ để cho xảy ra vụ tàn sát các trẻ con ở Bêlem để làm như của đầu mùa ơn cứu chuộc. Các thánh trẻ bị giết, nhưng thực ra, các ngài đã như đàn chim sổ lưới và thoát mưu kẻ thù; các ngài đã được phúc chết vì Chúa [ca tâm niệm]; đã dùng cái chết để ca tụng Chúa ngay lúc sơ sinh, măng trẻ [kinh nhập lễ].
Số những hài nhi tử đạo này bao nhiêu, chúng ta không biết rõ. Có những tác giả như ông Salmeron, thánh Giêrônimô đã cao hứng mà phỏng đoán rằng con số đó lên tới hàng vạn. Nhưng thực ra đó chỉ là con số phóng đại do óc tưởng tượng của các ngài. Theo sự khảo cứu mới nhất của những nhà Thánh kinh học ngày nay, người ta phỏng đoán con số các hài nhi vô tội bị sát hại trong dịp này phỏng độ hai mươi.
Lịch sử phụng vụ cũng không cho chúng ta biết rõ lễ các thánh trẻ đã được mừng từ thời nào. Nhưng ta có thể biết một điều này là lễ này đã có từ lâu. Vì theo một tài liệu rất cổ sơ về các thánh tử đạo, thì niên lịch thành Carthagô đã kính lễ các thánh vào ngày 28 tháng 12, với danh hiệu là "Lễ các thánh trẻ bị Hêrôđê giết". Ngoài ra, sách tử đạo truyện Giêrônimô ngày 28 tháng 12, cũng có ghi lại mấy giòng như sau: "Tại Bêlem có lễ kính các thánh trẻ và các thánh Hài nhi đã bị gia hình vì Chúa Kitô dưới thời Hêrôđê". Một vài nơi khác, như ở Constantinôpôli lại có thói quen mừng lễ ấy vào ngày 29 tháng 12; Syria nhận ngày 23 tháng 9; còn xứ Armênia lại định lễ vào ngày thứ hai trong tuần thứ hai sau lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Thêm vào những chi tiết lịch sử phụng vụ trên, chúng ta còn có những bài văn hoặc lời kinh sâu sắc nói lên tâm tình của giáo dân đối với các thánh Anh hài qua các thời đại. Đó là những bài giảng hùng hồn của thánh Augustinô trong tuần kính các thánh trẻ. Ngày nay, trong kinh chiều lễ các thánh Anh hài, chúng ta còn được nghe những lời ca vui tươi, hân hoan Giáo hội ca mừng các thánh trẻ: "Hân hoan chúc mừng những ngành hoa tử đạo, như những bông hồng vừa nở đã bị phong ba vùi dập, các ngài đã bị kẻ thù Chúa Kitô triệt hạ ngay khi chập chững trước cửa cuộc đời. Ôi vinh dự thay các ngài là lễ vật đầu mùa Chúa Kitô, là đoàn chiên non hiến tế. Trước bàn thờ Chúa, các ngài vui chơi thích thú với cành lá thắng trận và vòng hoa vinh phúc". Và gần đây văn hào Pêghi trong bài "Huyền nhiệm về các thánh Anh hài" [Mystère des Saints Innocents] cũng khéo gợi lên những hình ảnh tươi vui: các thánh trẻ là những người bạn đồng niên của Chúa Hài nhi vẫn say sưa và hồn nhiên cầm ‘qué [cành lá dừa] chơi vòng "triều thiên".
Lễ các thánh Anh hài đã biến đổi nhiều trong phụng vụ Giáo hội. Đầu tiên là lễ bậc thường nhưng từ đời Đức Piô V được nâng lên bậc hai; và đến đời Đức Piô X, lại được giản hóa thành lễ bậc hai không có tuần tám ngày. Hiện nay, theo sắc lệnh mới, lễ kính các thánh Anh hài mừng theo bậc lễ kính [Festum].
Lạy Chúa, vì lời bầu cử của các thánh Anh hài tử đạo, những vị ngay từ sơ sinh đã dùng cái chết để ca tụng sự vinh hiển Chúa, xin Chúa tiêu diệt tội lỗi và tính mê trong chúng con, để chúng con biết xưng đức tin ra trong đời sống mỗi ngày.
4411Các thánh Anh Hài là câu chuyện được ghi lại trong Kinh Thánh Tân Ước đề cập đến vụ thảm sát do Herodes Đại vương [Hêrôđê Cả] - vị vua người Do Thái được Đế quốc La Mã bổ nhiệm cai trị tỉnh Iudaea - thực hiện trong xứ thuộc quyền mình. Vấn đề lịch sử của vụ việc này vẫn đang được tranh luận mà chưa có hồi kết[1], nhưng theo Phúc Âm Mátthêu[2], sau khi nghe tin từ các nhà đạo sĩ từ Phương Đông cho biết có một vị vua người Do Thái mới được sinh ra thì Hêrôđê đã ra lệnh giết tất cả các bé trai sơ sinh trong làng Bethlehem [Bêlem] để không bị mất ngai vàng của mình. Chưa có lời khẳng định nào về số lượng bé trai sơ sinh bị thiệt mạng từ vụ thảm sát này, tuy nhiên trong sách phụng vụ Hy Lạp, người ta ước tính con số có thể là 14.000 bé trai; những người Syria lại nói có thể tới 64.000 em. Đến thời Trung Cổ, một số tác giả ước đoán có tới 144.000 bé căn cứ theo sách Khải Huyền [Kh 14:3] nhưng các tác giả gần đây đã ước đoán con số đó rất nhỏ, có thể chỉ vào khoảng 15 hay 20 em, vì Bêlem khi ấy là một làng rất nhỏ với dân số ít[3]. Họ được Kitô giáo tuyên phong là thánh tử đạo với danh hiệu Anh Hài. Giáo hội Công giáo Rôma mừng lễ vào ngày 28 tháng 12 hằng năm.
The Holy Innocents của Giotto di Bondone.
Theo Phúc âm Mátthêu chương 2:1-12, các nhà chiêm tinh học [còn gọi là các "đạo sĩ", "pháp sư" hoặc "ba vua"] từ phương đông đến xứ Iudaea để tìm và diện kiến vị vua mới sinh của người Do Thái [được tham chiếu đến Chúa Giêsu]. Họ đã nhìn thấy một ngôi sao khác thường từ phía đông. Vua Hêrôđê Đại đế đã chỉ họ đến làng Bethlehem và yêu cầu nếu tìm thấy vị vua này thì phải báo lại cho ông biết. Ba người đó đã tìm thấy hài nhi Giêsu và triều bái hài nhi. Sau khi một thiên thần cảnh báo với họ rằng hãy về xứ sở của mình bằng con đường khác để không gặp lại Hêrôđê. Mátthêu mô tả cảnh tượng vụ thảm sát sau đó: Bấy giờ vua Hêrôđê thấy mình bị các nhà chiêm tinh đánh lừa, thì đùng đùng nổi giận, nên sai người đi giết tất cả các con trẻ ở Bêlem và toàn vùng lân cận, từ hai tuổi trở xuống, tính theo ngày tháng ông đã hỏi cặn kẽ các nhà chiêm tinh. Thế là ứng nghiệm lời ngôn sứ Giêrêmi-a: "Ở Rama, vẳng nghe tiếng khóc than rền rĩ: tiếng bà Rakhen khóc thương con mình và không chịu để cho người ta an ủi, vì chúng không còn nữa.
THÁNG 1
Ngày 01/01: Thánh Maria Mẹ Thiên Chúa
Ngày 02/01: Thánh Ba-xi-li-ô Cả và Thánh Ghê-gô-ri-ô Na-di-en – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 17/01: Thánh Antôn, Viện phụ
Ngày 21/01: Thánh A-nê, Trinh nữ, Tử đạo
Ngày 24/01: Thánh Phan-xi-cô Sa-lê-si-ô – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 25/1: Thánh Phao-lô Tông đồ trở lại
Ngày 26/1: Thánh Ti-mô-thê-ô và Thánh Ti-tô – Giám mục
Ngày 28/01: Lễ Thánh Toma Aquino, Tiến sĩ Hội thánh
Ngày 31/1: Thánh Gio-an Bốt-cô [Bosco] – Linh mục
THÁNG 2
Ngày 02/02: Dâng Chúa trong đền thờ [Lễ Nến]
Ngày 05/02: Thánh A-ga-ta -Trinh nữ, Tử đạo
Ngày 06/02: Thánh Phao-lô Mi-ki và các bạn, Tử đạo tại Nhật Bản
Ngày 10/02: Thánh Scholastica – Trinh nữ
Ngày 14/02: Thánh Xy-ri-lô, Đan sĩ và thánh Mê-tô-đi-ô, Giám mục
Ngày 22/02 – Lập tông tòa Thánh Phêrô
Ngày 23/02: Thánh Pô-li-ca-pô – Giám mục, Tử đạo
THÁNG 3
Ngày 7/3: Thánh Perpêtua và Phêlixita, Tử Đạo
Ngày 19/3: Thánh Giuse – Bạn trăm năm Đức Trinh Nữ Maria
Ngày 25/3: Lễ Truyền Tin
THÁNG 4
Ngày 7/4: Thánh Gioan Lasan, Linh mục
Ngày 11/4: Thánh Sta-nit-la-ô – Giám mục, Tử đạo
Ngày 25/4: Thánh Mac-cô – Tác giả sách Tin Mừng
Ngày 29/4: Thánh Ca-ta-ri-na thành Si-ê-na – Trinh nữ, Tiến sĩ Hội Thánh
THÁNG 5
Ngày 01/5: Thánh Giuse Thợ
Ngày 02/5: Thánh A-tha-na-si-ô – Giám mục, Tiến sĩ Hội thánh
Ngày 03/5: Thánh Phi-lip-phê và Gia-cô-bê, Tông đồ
Ngày 14/5: Thánh Mat-thi-a Tông đồ
Ngày 26/5: Thánh Phi-lip Nê-ri – Linh mục
Ngày 31/5: Đức Maria thăm viếng bà Êlisabet
THÁNG 6
Ngày 01/6: Thánh Giút-ti-nô, Tử đạo
Ngày 03/6: Thánh Ca-rô-lô Loan-ga và các bạn tử đạo
Ngày 05/6: Thánh Bô-ni-phát – Giám mục, tử đạo
Ngày 11/6: Thánh Ba-na-ba Tông đồ
Ngày 13/6: Thánh Antôn Pa-đua-a – Tiến Sĩ Hội Thánh
Ngày 21/6: Thánh Lu-i Gông-da-ga
Ngày 24/6: Sinh nhật thánh Gioan Baotixita
Ngày 28/6: Thánh Irênê – Giám mục, Tử đạo
Ngày 29/6: Lễ Vọng lễ thánh Phêrô và Phaolô tông đồ
Ngày 29/6: Thánh Phêrô và Phaolô tông đồ
THÁNG 7
Ngày 03/7: Thánh Tôma tông đồ
Ngày 11/7: Thánh Bê-nê-đic-tô – Viện phụ
Ngày 15/7: Thánh Bô-na-ven-tu-ra – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 22/7: Thánh nữ Ma-ri-a Ma-đa-lê-na
Ngày 25/7: Thánh Gia-cô-bê Tông đồ
Ngày 26/7: Thánh Gio-a-kim và thánh An-na – Song thân Đức Ma-ri-a
Ngày 29/7: Thánh nữ Matta
Ngày 31/7: Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la – Linh mục
Tháng 8
Ngày 1/8: Thánh An-phong-sô Ma-ri-a Li-gô-ri – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 4/8: Thánh Gio-an Ma-ri-a Vi-a-nê, Linh mục
Ngày 6/8: Chúa Hiển Dung – Năm A
Ngày 6/8: Chúa Hiển Dung – Năm B
Ngày 6/8: Chúa Hiển Dung – Năm C
Ngày 8/8: Thánh Đaminh – Linh mục
Ngày 10/8: Thánh Lô-ren-xô – Phó tế, Tử đạo
Ngày 11/8: Thánh Cờ-la-ra, Trinh nữ
Ngày 14/8: Thánh Mac-xi-mi-li-a-nô Kôn-bê – Linh mục, Tử đạo
Ngày 14/8: Lễ vọng Đức Mẹ linh hồn và xác lên trời
Ngày 15/8: Lễ Đức Mẹ linh hồn và xác lên trời
Ngày 20/8: Thánh Bê-na-đô, viện phụ, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 21/8: Thánh Piô X – Giáo hoàng
Ngày 22/8: Đức Trinh nữ Ma-ri-a Nữ vương
Ngày 24/8: Thánh Ba-tô-lô-mê-ô Tông đồ
Ngày 27/8: Thánh nữ Mô-ni-ca
Ngày 28/8: Thánh Au-gút-ti-nô – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 29/8: Thánh Gio-an Bao-ti-xi-ta bị trảm quyết
THÁNG 9
Ngày 03/9: Thánh Grê-gô-ri-ô Cả – Giáo hoàng, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 8/9: Lễ sinh nhật Đức Trinh Nữ Maria
Ngày 13/9: Thánh Gio-an Kim Khẩu, Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 14/9: Lễ Suy tôn Thánh giá
Ngày 15/9: Lễ Đức Mẹ Sầu Bi
Ngày 16/9: Thánh Co-nê-li-ô và Thánh Sip-ri-a-nô
Ngày 20/9: Thánh An-rê Kim, Phao-lô Chung và các bạn tử đạo
Ngày 21/9: Thánh Matthêu tông đồ
Ngày 23/9: Thánh Piô năm dấu
Ngày 27/9: Thánh Vinhsơn Phaolô – Linh mục
Ngày 29/9: Các Tổng lãnh thiên thần Mi-ca-en, Gap-ri-en và Ra-pha-en
Ngày 30/9: Thánh Giê-rô-ni-mô, Linh mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Tháng 10
Ngày 1/10: Thánh Tê-rê-sa Hài Đồng Giêsu Trinh nữ, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 2/10: Các Thiên thần hộ thủ
Ngày 4/10: Thánh Phan-xi-cô thành At-si-si
Ngày 7/10: Lễ Đức Mẹ Mân Côi
Ngày 11/10: Lễ Thánh Gioan XXIII, giáo hoàng
Ngày 15/10: Thánh Tê-rê-sa Giê-su [thành Avila], Trinh nữ, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 17/10: Thánh I-nha-xi-ô thành An-ti-ô-ki-a, Giám mục, Tử đạo
Ngày 18/10: Thánh Luca – Tác giả sách Tin Mừng
Ngày 22/10: Thánh Gioan Phaolô II, giáo hoàng
Ngày 28/10: Thánh Si-mon và thánh Giu-đa Tông đồ
THÁNG 11
Ngày 1/11: Lễ Các Thánh Nam Nữ
Ngày 2/11: Cầu cho các tín hữu đã qua đời
Ngày 4/11: Thánh Ca-rô-lô Bô-rô-mê-ô – Giám mục
Ngày 9/11: Cung hiến đền thờ La-tê-ra-nô
Ngày 10/11: Thánh Lê-ô Cả, Giáo hoàng
Ngày 11/11: Thánh Mac-ti-nô thành Tua
Ngày 12/11: Thánh Giô-sa-phát – Giám mục, Tử đạo
Ngày 17/11: Thánh nữ Ê-li-sa-bet nước Hung-ga-ri
Ngày 21/11: Đức Trinh nữ Ma-ri-a dâng mình trong đền thờ
Ngày 22/11: Thánh Xê-xi-li-a – Trinh nữ, tử đạo
Ngày 24/11: Lễ Các thánh Tử đạo Việt Nam
Ngày 30/11: Thánh Anrê Tông đồ
THÁNG 12
Ngày 03/12: Thánh Phanxicô Xaviê – Linh mục Bổn mạng các xứ truyền giáo
Ngày 7/12: Thánh Am-brô-xi-ô – Giám mục, Tiến sĩ Hội Thánh
Ngày 8/12: Đức Trinh Nữ Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội
Ngày 13/12: Thánh Lucia – Trinh nữ, Tử đạo
Ngày 14/12: Thánh Gioan Thánh giá – Linh mục, Tiến sĩ hội thánh
Ngày 26/12: Thánh Tê-pha-nô – Phó tế, Tử đạo tiên khởi
Ngày 27/12: Thánh Gioan Tông Ðồ, tác giả sách Tin Mừng
Ngày 28/12: Các Thánh Anh Hài, tử đạo