Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright
Kinh tế học vĩ mô
Bài đọc
Hiểu đúng về cán cân thanh toán – trường hợp
Trung Quốc và Việt Nam
Châu Văn Thành 1
HIỂU ĐÚNG VỀ CÁN CÂN THANH TOÁN -
TRƯỜNG HỢP TRUNG QUỐC VÀ VIỆT NAM
Châu Văn Thành
Cán cân thanh toán [BOP] là một khái niệm phổ biến trong kinh tế học và là chỉ tiêu kinh tế vĩ
mô quan trọng. Vấn đề là không phải ai cũng có thể hiểu đúng về chỉ tiêu này và việc hiểu đúng
bản chất lại càng khó đối với nhiều người. Nhiều lần trên giảng đường, tôi đặt cùng câu hỏi cho
sinh viên và nhận được những câu trả lời thật đáng ngạc nhiên. Cán cân thanh toán [BOP] là gì
và vì sao việc hiểu đúng BOP lại quan trọng? Sự thật là khoảng 50% trong số họ đã nói sai về
BOP!? Bài viết này chia thành hai phần chính. Phần thứ nhất sẽ trình bày về BOP và cấu trúc của
nó. Phần thứ hai sẽ phân tích hai ví dụ về cách đọc và ý nghĩa của BOP ở hai quốc gia – Trung
Quốc và Việt Nam.
Cán cân thanh toán [BOP] là gì?
Cán cân thanh toán [Balance of Payments, BOP] là một bảng dữ liệu cung cấp thông tin về kết
quả của các giao dịch quốc tế của một quốc gia với phần còn lại của thế giới thể hiện qua hai tài
khoản chính đó là tài khoản vãng lai [CA] và tài khoản vốn và tài chính [KA]. Tài khoản vãng lai
ghi chép tất cả giao dịch hàng hóa và dịch vụ như giá trị xuất khẩu, nhập khẩu, các khoản nhận
hay thanh toán thu nhập. Tài khoản vốn và tài chính1 ghi chép các khoản vay hay cho vay nước
ngoài, các dòng đầu tư trực tiếp và gián tiếp với nước ngoài diễn ra trong một thời kỳ cụ thể -
thường là một năm.
1 Từ năm 1993, Quỹ Tiền tệ Quốc tế [IMF] thay “tài khoản vốn” bằng “tài khoản vốn và tài chính”, theo đó, tài
khoản vốn [nằm trong tài khoản vốn và tài chính] chỉ bao gồm các khoản chuyển nhượng vốn đơn phương, như xóa
nợ giữa các chính phủ. Do vậy, tài khoản vốn theo nghĩa này là một khoản mục không đáng kể trong cán cân thanh
toán.
Current account và capital account là gì?
Tài khoản vốn góp [Capital account]: Lượng tiền trong tài khoản vốn góp [Capital account] là ổn định và không thay đổi. Thường bao gồm lượng vốn góp của thành viên vào doanh nghiệp. Tài khoản hiện hành [Current account]: Lượng tiền trong Tài khoản hiện hành [Current account] được coi là không ổn định.
Cán cân vốn và tài chính là gì?
Cán cân vốn và tài chính còn gọi là tài khoản vốn và tài chính [tiếng Anh: Capital and financial account] được sử dụng để phản ánh toàn bộ các luồng vốn đầu tư và tài trợ vào, ra của quốc gia đó.
Cán cân vãng lai bao gồm những gì?
– Cán cân vãng lai gồm toàn bộ các giao dịch giữa người cư trú và người không cư trú ở Việt Nam về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập của người lao động, thu nhập từ đầu tư, chuyển giao vãng lai.
Capital account Surplus là gì?
Thặng dư vốn cổ phần [Capital surplus] là phần chênh lệch giữa giá cổ phiếu ở hiện tại so với giá phát hành. Khoản thặng dư này sẽ được chuyển thành cổ phần và chuyển thành vốn của chủ công ty trong tương lai.