+ Tập đọc HŨ BẠC CỦA NGƯỜI CHA + Ira lời câu hỏi Ông lão muôúi con trai mình trở thành người như thế nào? Trả lời : Ông lão muốn con trai trở thành người siêng năng làm việc, có thể nuôi sống mình, không phải nhờ vào người khác. Ông lão vứt tiền xuống ao để làm gì ? Trả lời : Ông lão vứt tiền xuống ao để thăm dò thái độ của con. Nếu những đồng tiền đó không phải do anh ta khó nhọc làm ra thì anh ta chảng tiếc. Người con đã làm lụng vất vả và tiết kiệm như thế nào ? Trả lời : Lần thứ hai rời nhà ra đi kiếm sống, anh ta đã thực sự lao động vất vả : anh đi xay thóc thuê, được trả công hai bát gạo anh chỉ dám ăn một bát còn dành lại một bát để bán lấy tiền. Sau ba tháng như vậy, khi đã có một ít tiền, anh mới trở về nhà. Khi ông lão vứt tiền vào bếp, người con làm gì ? Vì sao ? Trả lời : Khi ông lão vứt tiền vào bếp, ngưỡi con đã không sợ bỏng, cứ thọc tay vào lửa lấy tiền ra. Anh ta làm thế vì những đồng tiền đó đã do anh ta phải cực khổ kiếm ra nên anh ta rất quý chúng, rất tiếc nếu chúng bị lửa hủy hoại. Tìm những câu nói ý nghĩa của truyện này. Trả lời : Hai câu cuối nói lên ý nghĩa sâu sắc của truyện này : - Nếu con lười biếng, dù cha cho một trăm hũ bạc cũng không đủ. Hũ bạc tiêu không bao giờ hết chính là hai bàn tay con. Nội dung: Bàn tay lao động của con người chính là nguồn tạo nên mọi của cải
1. Nội dung
Câu chuyện khuyên chúng ta: chính đôi bàn tay và sức lao động của con người mới là nguồn tạo nên cải mà không bao giờ cạn.
2. Giải nghĩa từ khó
- Người Chăm : một dân tộc thiểu số, sống chủ yếu ở Nam Trung Bộ.
- Hũ : đồ vật bằng đất nung loại nhỏ, miệng tròn, giữa phình ra, thường dùng đựng các loại hạt hoặc đựng rượu, đựng mật.
- Dúi : đưa cho nhưng không muốn để người khác biết.
- Thản nhiên : làm như không có việc gì xảy ra.
- Dành dụm : góp từng tí một để dành.
3. Phương pháp
- Đọc to, rõ ràng, thay đổi giọng điệu của người cha sau mỗi lần đứa con trở về:
+ Lần đầu: tức giận
+ Cuối truyện: tin yêu, gửi gắm
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa của câu chuyện.
- Trả lời câu hỏi ngắn gọn, mạch lạc, súc tích.
- Dựa vào diễn biến chính của câu chuyện để kể lại theo trí nhớ.
4. Trả lời câu hỏi
1] Ông lão muốn con trai trở thành người như thế nào ?
Ông lão muốn con trai biết chăm chỉ làm ăn và quý trọng đồng tiền.
2] Ông lão vứt tiền xuống ao để làm gì ?
Ông vứt tiền xuống ao để xem đó có thực sự là những đồng tiền người con kiếm được hay không. Nếu thấy đồng tiền của mình bị vứt đi mà không xót thì đó không phải đồng tiền được kiếm bằng sức lao động của mình.
3] Người con đã làm lụng vất vả để tiết kiệm như thế nào ?
Người con vất vả xay thóc thuê. Xay một thúng thóc được trả công hai bát gạo, anh chỉ dám ăn một bát. Suốt ba tháng dành dụm được chín mươi bát gạo, anh bán lấy tiền.
4] Khi ông lão vứt tiền vào bếp lửa người con làm gì ? Vì sao ?
Người con vội thọc tay vào lửa để lấy ra bởi vì đó là những đồng tiền mà anh ta phải bỏ sức lao động của mình ra mới có được nên đó là đồng tiền đáng quý.
5] Hãy tìm những câu trong truyện nói lên ý nghĩa của truyện này.
Lời nói của người cha: Có làm lụng vất vả người ta mới biết quý đồng tiền. Hũ bạc tiêu không bao giờ hết chính là hai bàn tay con.
5. Kể chuyện
1] Sắp xếp lại các tranh sau theo đúng thứ tự trong câu chuyện Hũ bạc của người cha :
Thứ tự đúng : 3 - 5 - 4 - 1 - 2
2. Kể lại toàn bộ câu chuyện.
Gợi ý:
Tranh 3: Người cha đã già nhưng vẫn ngày ngày làm lụng chăm chỉ, nhưng người con lại lười biếng.
Tranh 5: Người cha yêu cầu người con đi làm và mang tiền về nhà. Anh chàng mang tiền người mẹ dúi cho tiêu đến khi chỉ còn vài đồng rồi mang về đưa cho cha. Người cha vứt tiền xuống ao, trong khi người con vẫn thản nhiên.
Tranh 4: Người con lại ra đi. Suốt ba tháng trời làm việc vất vả với việc xay thóc thuê, anh dành dụm được chín mươi bát gạo rồi bán lấy tiền.
Tranh 1: Ông lão ném những đồng tiền người con làm ra vào lửa. Anh ta vội thọc tay vào để lấy ra. Hành động đó đã khiến người cha cảm động.
Tranh 2: Người cha đưa hũ bạc cho con và khuyên :chính đôi bàn tay và sức lao động của con người mới là nguồn tạo nên cải mà không bao giờ cạn.
Hướng dẫn kể lại câu chuyện:
Hũ bạc của người cha kể về câu chuyện hai cha con người Chăm. Câu chuyện diễn ra như sau:
Ngày xưa có một ông nông dân người Chăm siêng năng, về già ông dành được một hũ bạc. Tuy nhiên người con trai của ông lại rất lười biếng.
Một hôm, người cha yêu cầu người con đi làm và mang tiền về nhà. Anh chàng mang tiền người mẹ dúi cho tiêu đến khi chỉ còn vài đồng rồi mới mang về đưa cho cha. Người cha vứt tiền xuống ao, trong khi người con vẫn thản nhiên. Người cha biết đó không phải là những đồng tiền con làm ra.
Người con lại ra đi. Suốt ba tháng trời ròng rã xay thóc thuê vất vả, anh dành dụm được chín mươi bát gạo rồi bán lấy tiền. Ông lão ném những đồng tiền người con làm ra vào lửa. Anh ta vội thọc tay vào để lấy ra. Hành động đó đã khiến người cha cảm động.
Cuối cùng, người cha đưa hũ bạc cho con và khuyên: chính đôi bàn tay và sức lao động của con người mới là nguồn tạo nên cải mà không bao giờ cạn.
1. Ngày xưa, có một nông dân người Chăm rất siêng năng. Về già, ông để dành được một hũ bạc. Tuy vậy, ông rất buồn vì cậu con trai lười biếng.
Một hôm, ông bảo con :
– Cha muốn trước khi nhắm mắt thấy con kiếm nổi bát cơm. Con hãy đi làm và mang tiền về đây !
2. Bà mẹ sợ con vất vả, liền dúi cho một ít tiền. Anh này cầm tiền đi chơi mấy hôm, khi chỉ còn vài đồng mới trở về đưa cho cha. Người cha vút ngay nắm tiền xuống ao. Thấy con vẫn thản nhiên, ông nghiêm giọng :
-Đây không phải tiền con làm ra.
3. Người con lại ra đi. Bà mẹ chỉ dám cho ít tiền ăn đường. Ăn hết tiền, anh ta đành tìm vào một làng xin xay thóc thuê. Xay một thúng thóc được trả công hai bát gạo, anh chỉ dám ăn một bát. Suốt ba tháng, dành dụm được chín mươi bát gạo, anh bán lấy tiền.
4. Hôm đó, ông lão đang ngồi sưởi lửa thì con đem tiền về. Ông liền ném luôn mấy đồng vào bếp lửa. Người con vội thọc tay vào lửa lấy ra. Ông lão cười chảy nước mắt:
– Bây giờ cha tin tiền đó chính tay con làm ra. Có làm lụng vất vả, người ta mới biết quý đồng tiền.
5. Ông đào hũ bạc lên, đưa cho con và bảo :
– Nếu con lười biếng, dù cha cho một trăm hũ bạc cũng không đủ. Hũ bạc tiêu không bao giờ hết chính là hai bàn tay con.
Truyện cổ tích Chăm
Cách đọc
Đọc đúng các kiểu câu, chú ý phân biệt được lời dẫn truyện và lời nhân vật [ông lão]. Giọng ông lão : khuyên bảo [khi đưa tiền cho con ra đi tập kiếm lấy cơm ăn] ; nghiêm khắc [khi vứt nắm tiền xuống ao]; cảm động [khi thấy con đã biết quý đồng tiền làm nên nhờ lao động] ; ân cần, trang trọng trong lời nói với con ở cuối truyện khi trao hũ bạc cho con.
Giọng người kể phù hợp với sự phát triển của tình tiết truyện. Biết ngắt nghỉ đúng chỗ, nhấn giọng ở những từ ngữ gợi tả : siêng năng, lười biếng, nghiêm giọng, làm lụng, vất vả, thản nhiên, hũ bạc,…
Gợi ý cảm thụ
Cốt truyện xoay quanh mong muốn của một ông lão nông dân người Chăm : “trước khi nhắm mắt thấy con kiếm nổi bát cơm”. Một người cha chăm chỉ lao động có một người con trai lười biếng, đó là điều mà người cha trăn trở suốt cuộc đời. Ông muốn con trở thành người siêng năng chăm chỉ, tự làm, tự nuôi sống mình, không phải nhờ vào bố mẹ.
Lần thứ nhất, người con trai ra khỏi nhà theo ý nguyện của người cha. Người mẹ nào cũng thương con. Bà mẹ ở đây cũng rất thương con, không muốn con vất vả, cho con tiền. Điều đó không phải là tốt, vì anh con trai vẫn không chịu lao động, chỉ biết đi chơi, tiêu gần hết tiền rồi về nhà. Khi người cha vứt những đồng tiền còn lại xuống ao, người con vẫn thản nhiên. Thái độ này chứng tỏ người con chưa hiểu ra điều mà người cha muốn dạy bảo, vẫn tiếp tục lầm đường lạc lối, tiêu tiền không cần biết đồng tiền ấy là do công lao khó nhọc của bố mẹ.
Lần thứ hai, bà mẹ “chỉ dám cho con ít tiền ăn đường”. Miệng ăn núi lở, chỉ vài ngày là hết tiền, anh ta đành phải nghĩ đến làm việc. Công việc của anh là lao động chân tay “xay thóc thuê, xay một thúng thóc được trả công hai bát gạo”. Suy nghĩ của anh đã thay đổi, anh biết tiết kiệm, dành dụm được chín mươi bát gạo, bán lấy tiền. Đó là những đồng tiền quý giá lần đầu tiên trong đời anh đã kiếm được. Vấn đề lần này lại ở chỗ, khi người cha ném tiền vào bếp lửa, anh vội thọc tay vào lửa để lấy ra. Nếu lần trước, anh thản nhiên nhìn cha ném tiền xuống ao, thì lần này anh bất chấp sự bỏng rát của lửa để giữ lại những đồng tiền quý giá mà suốt ba tháng trời anh mới dành dụm được. Tình huống bất ngờ này là đỉnh điểm của cốt truyện, chi tiết anh thọc tay vào lửa là điểm mở nút. Phải đến khi người cha cười chảy nước mắt nói với con rằng : “Bây giờ cha tin tiền đó chính tay con làm ra. Có làm lụng vất vả, người ta mới biết quý đồng tiền”, ý nghĩa triết lí của câu chuyện mới được hé lộ.
Truyện có tên là Hũ bạc của người cha nhưng hình ảnh cái hũ bạc chỉ xuất hiện ở phần đầu và phần kết truyện. Truyện kết thúc có hậu, chàng trai vừa hiểu ra giá trị của lao động, vừa được cha trao lại cho một tài sản quý giá mà cha mẹ cả đời làm lụng tích cóp, chỉ mong đến khi nào người con đủ khôn lớn, trưởng thành, biết quý trọng đồng tiền để trao cho con.
Truyện hấp dẫn người đọc vì tình huống truyện bất ngờ, cốt truyện và lời kể giản dị, kết thúc có hậu, ý nghĩa sâu sắc. Sức nặng của truyện nằm ở lời của người cha ở câu kết : “Nếu con lười biếng, dù cha cho một trăm hũ bạc cũng không đủ. Hũ bạc tiêu không bao giờ hết chính là hai bàn tay con”.
Cách nghĩ của người Chăm cũng là chân lí của cuộc đời mà ai cũng phải công nhận. Truyện đem đến cho chúng ta một bài học về cuộc sống : phải biết quý trọng sức lao động, quý trọng đồng tiền có được do bàn tay lao động của con người. Người xưa thường nói: “Có làm thì mới có ăn – Không dưng ai dễ đem phần đến cho” và :
Nên thợ, nên thầy vì có học
No ăn, no mặc bởi hay làm
[Nguyễn Trãi]
XEM THÊM BÀI MỘT TRƯỜNG TIỂU HỌC VÙNG CAO – TẠI ĐÂY