Ấn vào da đầu thấy đau

Đau đỉnh đầu là một trong các dạng đau đầu thường gặp. Không đơn giản là do mất ngủ hay căng thẳng, tình trạng đau đỉnh đầu còn có thể liên quan tới nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như cao huyết áp hay đột quỵ.

Đau đỉnh đầu là cơn đau đầu âm ỉ hoặc đột ngột ở trên đỉnh đầu. Hầu hết mọi người đều gặp phải cơn đau đầu dạng này một hoặc nhiều lần với nhiều lý do khác nhau. Hiện tượng đau đỉnh đầu có thể xảy ra trong vài phút nhưng cũng có khi kéo dài dai dẳng ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người bệnh. Nếu không tìm cách điều trị, bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng đau đỉnh đầu

Khi bị đau đỉnh đầu, người bệnh có cảm giác giống như đang có một vật nặng đè chặt phía trên đỉnh đầu gây đau nhói. Ở một số người, đau đỉnh đầu còn kéo theo các triệu chứng khác như chóng mặt, buồn nôn, đau hàm, đau cổ, nhạy cảm với tiếng ồn/ánh sáng,…

Trong các trường hợp hiếm hơn lên quan tới bệnh lý nguy hiểm, người bệnh không chỉ đau vùng đỉnh đầu mà còn có thể gặp phải tình trạng chảy máu cam, khó thở hoặc rối loạn lo âu.

Người bị đau đỉnh đầu có thể kèm theo chóng mặt, buồn nôn

Nguyên nhân đau đỉnh đầu thường gặp

Có nhiều nguyên nhân gây đau đỉnh đầu, trong đó, thường gặp nhất có thể kể đến như:

Do căng thẳng

Khi chịu áp lực căng thẳng trong thời gian dài rất dễ dẫn tới hiện tượng đau đỉnh đầu. Ngoài ra căng thẳng quá mức còn có thể gây đau đầu vùng thái dương hoặc vùng cổ gáy. Các cơn đau thường âm ỉ, không gây nhói và ít nghiêm trọng. Mặc dù đau đầu nhưng người bệnh vẫn có thể sinh hoạt bình thường.

Những cơn đau đỉnh đầu dạng này thường diễn ra trong khoảng thời gian ngắn khoảng 30 phút và có thể kéo dài đến 1 tuần. (1)

Chứng đau nửa đầu

Đây là một bệnh lý thần kinh được đặc trưng bởi những cơn đau ở một bên đầu, đau đỉnh đầu hoặc đằng sau gáy với cường độ từ trung bình đến dữ dội, gây ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày và khiến cơ thể mệt mỏi. Chứng đau nửa đầu có thể biểu hiện đau nhói theo từng cơn và đau theo nhịp mạch, mỗi cơn kéo dài từ vài giờ đến 2-3 ngày, hoặc trở thành mạn tính – đồng thời đi kèm biểu hiện buồn nôn, nôn ói, nhạy cảm ánh sáng/ âm thanh,… 

Đau đầu mạn tính

Đau đầu mạn tính là tình trạng đau đầu kéo dài từ 15 ngày trở lên. Đau đầu mạn tính có nhiều dạng khác nhau, trong đó bao gồm tình trạng đau nhức đỉnh đầu kéo dài dai dẳng.

Đau đầu từng cụm

Đau đầu xảy ra theo từng “cụm” và lặp lại hằng ngày, đôi khi hàng tuần. Cơn đau thường ở vùng quanh hoặc sau hốc mắt một bên hoặc lan đến vùng đỉnh đầu và hầu như xảy ra cùng vào một thời điểm trong ngày (thường vào buổi tối), thời gian kéo dài khoảng 20 phút đến 3 giờ, với cường độ dữ dội.

Đau đầu cụm có thể đi kèm triệu chứng sụp mi mắt, sưng đỏ và chảy nước mắt, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi. Nguyên nhân của bệnh lý này còn chưa được hiểu rõ, nhưng một số vấn đề như rối loạn giấc ngủ, lạm dụng bia rượu/ thuốc lá hay tiền sử bị chấn thương được xem là yếu tố có nguy cơ cao. (2)

Đau đầu do viêm xoang

Viêm nhiễm vùng xoang có thể dẫn tới đau một, hai bên hoặc đau đỉnh đầu. Nếu điều trị viêm xoang tốt thì triệu chứng đau đầu cũng dần giảm đi. Dùng thuốc hoặc phẫu thuật là 2 phương pháp điều trị viêm xoang phổ biến.

Viêm xoang là một trong những bệnh lý có thể gây đau đỉnh đầu

Đau đầu do kích thích lạnh

Đau đầu do kích thích lạnh còn gọi là hiện tượng “đông cứng não”. Cơn đau thường xuất hiện khi cơ thể tiếp xúc đột ngột với nhiệt độ lạnh như ăn kem, uống nước đá,… gây kích thích dây thần kinh tam thoa tạo ra các cơn đau dữ dội hoặc buốt nhói lên đỉnh đầu xảy ra trong thời gian ngắn (khoảng vài giây).

Đau đầu do mất ngủ

Thiếu ngủ, hoặc ngủ không sâu giấc cũng có khả năng gây đau đỉnh đầu. Chất lượng giấc ngủ suy giảm có thể gây ra rối loạn sự sản sinh các chất dẫn truyền thần kinh, trong đó có orexin – một chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò quan trọng trong giấc ngủ và tạo sự hưng phấn. Như 1 vòng luẩn quẩn, đau đầu lại khiến giấc ngủ bị gián đoạn; do đó có thể làm tình trạng đau đầu diễn tiến dai dẳng hoặc nặng hơn.

Đau đầu về đêm

Đau đầu về đêm xảy ra khi người bệnh thức dậy trong đêm, thường vào cùng một thời điểm nhất định. Cac cơn đau như thế này thường kéo dài ít nhất 15 phút và ảnh hưởng nhiều tới những người trên 50 tuổi.

Mặc dù chưa rõ nguyên nhân nhưng nhiều thông tin cho rằng triệu chứng đau đỉnh đầu này có liên quan tới khả năng kiểm soát cơn đau, giấc ngủ REM (giấc ngủ cử động mắt chuyển động nhanh – còn gọi là giấc ngủ mơ) hoặc cơ chế sản xuất melatonin (hormone giúp điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể).

Đau dây thần kinh chẩm

Vấn đề này liên quan tới việc kích thích các dây thần kinh dẫn từ cột sống lên tới đỉnh đầu nên có nguy cơ gây đau lưng hoặc đau đỉnh đầu. Nguyên nhân có thể do bị chấn thương phía sau đầu, do căng cơ cổ/ viêm xương khớp gây chèn ép dây thần kinh hoặc có khối u ở cổ.

Các nguyên nhân gây đau đỉnh đầu khác

Một số nguyên nhân khác ít gặp nhưng nhưng vẫn có thể gây ra hiện tượng đau đỉnh đầu bao gồm:

Hội chứng co mạch não có hồi phục

Đây là hội chứng về tình trạng co thắt động mạch não với dấu hiệu lâm sàng như đau đầu dữ dội, đột ngột. Hội chứng co mạch não có hồi phục có nguy cơ cao gây phù não, co giật hoặc đột quỵ – có thể dẫn tới tàn tật hoặc tử vong.

Đau đầu do tăng huyết áp

Thông thường tăng huyết áp không gây ra đau đầu. Tuy nhiên, trong trường hợp huyết áp tăng đột ngột (từ 180/120mmHg trở lên), bệnh nhân có thể biểu hiện nhức đỉnh đầu, đau kiểu mạch đập, đi kèm các triệu chứng cơ thể như tức ngực, nhìn mờ, khó thở, chảy máu cam.

Đau đầu do lạm dụng thuốc

Việc sử dụng quá nhiều các loại thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) hoặc cả thuốc kê theo toa đều có nguy cơ dẫn tới đau đầu; bao gồm đau đỉnh đầu hoặc đau nửa đầu dai dẳng.

Lạm dụng thuốc giảm đau có nguy cơ gây đau đầu hay đau đỉnh đầu dai dẳng

Đau đầu do tập thể dục

Một số người dễ bị đau đỉnh đầu khi tập thể dục với cường độ cao – kể cả khi hoạt động quan hệ tình dục. Các cơn đau thế này có tên là đau đầu do gắng sức mà nguyên nhân chính có thể là do huyết áp tăng nhanh.

Tuy nhiên vẫn có bằng chứng cho thấy tập thể dục có khả năng giúp giảm đau đầu nếu như bổ sung nguồn protein khoảng 1 tiếng rưỡi trước khi tập; khởi động và uống đủ nước trước và trong/ sau khi tập. Nếu thường xuyên bị đau đầu – không chỉ là đau vùng đỉnh đầu – khi vận động thì bạn nên tới tìm bác sĩ sớm để tìm hiểu thêm nguyên nhân.

Thiếu máu lên não

Thiếu máu là tình trạng số lượng hồng cầu lưu thông trong máu thấp hơn bình thường. Điều này dẫn tới việc thiếu oxy vận chuyển lên não gây ra nguy cơ đau đầu, trong đó có đau đỉnh đầu. Nguyên nhân gây thiếu máu có thể là do thiếu sắt, thiếu vitamin hoặc liên quan tới bệnh thalassemia.

Do thay đổi thời tiết chuyển mùa

Thay đổi thời tiết kéo theo thay đổi về áp suất khí quyển. Điều này có thể là nguyên nhân gây triệu chứng đau đỉnh đầu ở nhiều người và có thể kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn ói.

Xem thêm:

Biến chứng đau đỉnh đầu nguy hiểm cần cảnh giác

Một số bệnh lý nguy hiểm có thể có dấu hiệu cảnh báo là triệu chứng đau đỉnh đầu. Nếu cơn đau chuyển biến nặng thì có thể tiềm ẩn các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, thiếu máu lên não, đột quỵ.

Cách điều trị nhức đỉnh đầu

Việc điều trị tình trạng đau đỉnh đầu có liên quan tới chữa trị, kiểm soát những nguyên nhân và yếu tố gây bệnh. Theo đó:

Điều trị thông thường

Các phương pháp điều trị thông thường cho chứng đau đỉnh đầu bao gồm thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, thuốc giãn cơ và triptans.

Mặc dù mang tới hiệu quả tốt nhưng các thuốc này cũng có nhiều tác dụng phụ hoặc gây tương tác với những thuốc thông dụng khác, do đó cần tham khảo thêm ý kiến bác sĩ nếu cần dùng thuốc nhiều hơn 3 ngày trong tuần.

Thuốc chống trầm cảm cũng có thể được sử dụng trong trường hợp nhức đỉnh đầu liên quan tới đau dây thần kinh chẩm. Thuốc chẹn kênh canxi có khả năng giúp giảm đau đầu liên quan tới hội chứng co mạch máu não hồi phục. Đối với đau đầu do tăng huyết áp có thể cần dùng đến thuốc hạ huyết áp càng nhanh càng tốt hoặc các hướng điều trị cấp cứu để giảm nguy cơ chảy máu não, đột quỵ hoặc các tình trạng nguy hiểm khác.

Điều trị thần kinh cột sống

Đây là cách điều trị hiện tượng đau đỉnh đầu mà không cần dùng đến nhiều loại thuốc. 

Các cơn đau trên đỉnh đầu có nhiều trường hợp bắt nguồn từ tư thế sinh hoạt chưa đúng và vấn đề vị trí đốt sống cổ. Hai đốt sống cổ trên cùng và xương chẩm, xương đáy sọ có liên quan mật thiết tới các cơn đau đầu. Do đó nếu biết cách điều chỉnh thần kinh cột sống sẽ là một trong các cách tốt nhất để trị chứng đau đầu – nhất là những cơn đau hay tái phát.

Việc điều chỉnh giúp cột sống cổ trên thẳng hàng; giữ cho vùng cổ và đầu xương, dây thần kinh và cơ ở đúng vị trí; từ đó loại bỏ nguyên nhân chính gây đau đầu.

Điều chỉnh đốt sống cổ là một cách giúp giảm các cơn đau đỉnh đầu

Những hướng điều trị khác

Mát-xa, tắm nước ấm, chườm mát đầu, châm cứu hoặc thay đổi tư thế nằm/ làm việc,… cũng là những phương pháp có thể giúp ích cho việc xoa dịu triệu chứng đau đỉnh đầu.

Cách phòng tránh nhức đỉnh đầu

Một số yếu tố là tác nhân kích hoạt gây đau đầu mà bạn có thể kiểm soát được như thức ăn, đồ uống,… Cụ thể nếu làm được các việc dưới đây sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ đau đầu nói chung và đau đỉnh đầu nói riêng.

• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ là 1 trong những tác nhân gây đau đầu nhiều nhất. Bạn nên cố gắng thu xếp ngủ đủ giấc mỗi đêm, việc này không chỉ giúp giảm đau mà còn tốt cho sức khỏe tổng thể.
• Giảm căng thẳng: Tập yoga, thiền, thể dục hay dành thời gian quan tâm tới mọi người thân xung quanh là những cách giúp thư giãn tinh thần để giảm mức độ căng thẳng một phần.
• Hạn chế uống rượu bia và các chất kích thích: Uống nhiều bia rượu dễ gây ra các cơn đau đầu. Nếu muốn giảm đau thì cần cân nhắc giảm hoặc bỏ rượu hoàn toàn.
• Tiêu thụ mức caffeine ổn định: Dùng nhiều hơn hoặc ít hơn lượng caffein hay dùng có thể khiến bạn bị đau đầu. Tốt nhất nếu đã quen dùng các đồ uống chứa caffein thì nên giữ chúng ở lượng ổn định.

Khi nào cần gặp bác sĩ khám?

Không phải lúc nào đau đỉnh đầu cũng là dấu hiệu nguy hiểm. Tuy nhiên theo Viện Rối loạn thần kinh và Đột quỵ Quốc gia Hoa Kỳ, nếu một người bị đau đỉnh đầu mà rơi vào các trường hợp dưới đây thì cần sớm đi khám: (3)

• Nhức đỉnh đầu kèm sốt
• Đau đầu dữ dội, đột ngột
• Đau đầu đột ngột đi kèm cứng cổ
• Bị đau đỉnh đầu xuất hiện chung với tình trạng co giật
• Nhức đầu kèm nhầm lẫn, mất ý thức
• Đau vùng đỉnh đầu chung với đau ở tai hoặc mắt
• Cảm giác như có “tiếng gõ” trong đầu
• Đau đầu kéo dài
• Đau đầu tái phát nhiều lần ở trẻ em

Khoa Nội thần kinh thuộc Trung tâm Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những chuyên khoa tiêu biểu về khám chữa các bệnh lý nội thần kinh như đau đầu, đau nửa đầu bên trái, đau nửa đầu bên phải,… Khoa Nội thần kinh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành, giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn cùng với các trang thiết bị máy móc hiện đại giúp chẩn đoán, tầm soát các bệnh lý nội thần kinh hiệu quả, an toàn. 

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

Đau đỉnh đầu có thể là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe đáng lo ngại. Đặc biệt nếu bạn bị đau đầu thường xuyên, cường độ không thuyên giảm mặc dù đã dùng thuốc giảm đau,… thì cần đi kiểm tra sức khỏe càng sớm càng tốt để xác định nguyên nhân gây bệnh thực sự.