Tại sao bị hạ canxi

Hạ Canxi máu là tình trạng nồng độ Canxi máu có giá trị thấp hơn giới hạn bình thường.
Canxi là khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của cơ thể người. Đây là thành phần cơ bản cấu tạo nên xương và răng, tham gia vào hoạt động co cơ, dẫn truyền thần kinh, quá trình đông cầm máu, và giải phóng hormone trong cơ thể.

Tại sao bị hạ canxi

Thông thường, nồng độ Canxi trong máu nằm trong khoảng từ 8.8 – 10.4 mg/dL (2.2 – 2.6 mmol/l). Tuy nhiên, khi bị hạ Canxi máu, chỉ số này hoàn toàn thấp hơn 8.8 mg/dL trong khi nồng độ protein huyết tương bình thường, hay nồng độ Canxi ion hóa dưới 4.7 mg/dL (1.17 mmol/l).  Hạ Canxi máu sẽ gây ra tình trạng chậm phát triển chiều cao, hay khóc đêm,… ở trẻ em và loãng xương, thoái hóa cột sống,… ở người lớn. 

Nguyên nhân gây ra hạ Canxi máu

  • Bổ sung không đủ Canxi trong thời gian dài, đặc biệt ở giai đoạn trẻ nhỏ: Trẻ em hay phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú là những đối tượng có nhu cầu Canxi cao. Nếu không được bổ sung đủ Canxi thì rất dễ dẫn tới hạ Canxi máu. 
  • Thiếu hụt vitamin D: Rối loạn chuyển hóa vitamin D, không cung cấp đủ vitamin D hoặc ruột kém hấp thu có thể là nguyên nhân của hạ Canxi máu. 
  • Suy tuyến cận giáp: Suy tuyến cận giáp là kết quả từ thiếu hụt hormone cận giáp (PTH). Điều này dẫn đến hạ Canxi máu, tăng phospho máu từ đó có thể gây nên triệu chứng mạn tính của hạ Canxi máu. 
  • Mắc bệnh thận: Khi có những bất thường tại ống thận như hội chứng Fanconi cũng có thể là nguyên nhân gây mất Canxi qua thận hay giảm chuyển hóa vitamin D. Người bị suy thận cũng có nguy cơ cao bị hạ Canxi máu. 

Triệu chứng hạ Canxi máu
Ở trẻ em

  • Ở trẻ sơ sinh: Khi bị hạ Canxi máu, trẻ sơ sinh sẽ thường quấy khóc, bị khó chịu, thường xuyên ngủ gật, bỏ bú. 
  • Ở trẻ lớn hơn có những biểu hiện giống với người lớn, đặc biệt là tình trạng tăng phản xạ gân xương và co rút cơ.

Ở người lớn
Khi bệnh đang ở mức độ nhẹ, người bệnh dường như không có triệu chứng rõ ràng. Các dấu hiệu được nhận biết dễ dàng hơn khi tình trạng hạ Canxi đã khá nghiêm trọng. 

  • Mệt mỏi, cơ thể chậm chạp, lười hoạt động. 
  • Có hiện tượng co rút cơ, chuột rút. 
  • Rối loạn nhịp tim. 
  • Đau thắt vùng bụng. 
  • Rối loạn cảm giác bàn tay, bàn chân. 
  • Móng tay yếu, tóc mọc chậm, làn da mỏng,…

Chẩn đoán hạ Canxi máu Các Bác sĩ chuyên khoa có thể sẽ chỉ định người bệnh làm xét nghiệm nồng độ Canxi trong máu để chẩn đoán bệnh. Tổng mức Canxi sẽ được đo, mức Albumin,... Trong đó Albumin là một protein liên kết với Canxi và vận chuyển nó qua máu. Nồng độ Canxi thấp trong máu có thể xác nhận chẩn đoán người bệnh bị hạ Canxi máu. 

Ngăn ngừa hạ Canxi máu


Để ngăn ngừa hạ Canxi máu, mỗi người cần:

  • Có chế độ dinh dưỡng phù hợp, đầy đủ các nhóm chất. Các thực phẩm giàu Canxi như hải sản (tôm, cua,…), sữa, các chế phẩm từ sữa,…
  • Vitamin D cũng rất quan trọng trong quá trình hấp thụ Canxi vào máu. Hãy bổ sung các thực phẩm giàu vitamin D như trứng, nấm, sữa,… và đặc biệt là tắm nắng. 
  • Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, lên kế hoạch tập luyện phù hợp. 
  • Hạn chế sử dụng chất kích thích như rượu bia, cà phê vì làm giảm khả năng hấp thụ Canxi của cơ thể. 
  • Phòng tránh và điều trị các bệnh lý dẫn đến hạ Canxi. 

-------------

Để được hỗ trợ cung cấp thông tin và tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ:

•    Bệnh viện Quốc tế Vinh

•    Số 99, đường Phạm Đình Toái, xã Nghi Phú, TP Vinh, Nghệ An

•    Số điện thoại 02383.968.888/0901.74.71.73

Ở người bình thường, mức độ canxi trong máu thuộc khoảng giá trị 8,8 - 10,4 mg/dL. Bị xem là hạ canxi máu khi nồng độ huyết thanh toàn phần nhỏ hơn 8,8 mg/dL trong điều kiện protein huyết tương bình thường, nồng độ ion canxi hóa nhỏ hơn 4,7 mg/dL.

1.Nguyên nhân hạ canxi máu

Các nguyên nhân của hạ canxi máu bao gồm:

  • Thiếu hụt magnesium 
  • Giảm protein máu
  • Viêm tụy
  • Sốc nhiễm khuẩn
  • Tăng phosphat máu.
  • Cơ thể thiếu vitamin D
  • Suy tuyến cận giáp
  • Thiếu magnesi
  • Các bệnh lý tại thận
  • Ruột bạn không hấp thu được canxi .
  • Lượng phosphate trong máu cao: nhiều lọai thức uống coca chứa một lượng lớn phosphate, uống quá nhiều các loại thức uống này sẽ làm tăng lượng phosphate và giảm canxi trong máu bạn.
  • Một số nguyên nhân khác: Tăng lắng canxi ngoài lòng mạch, tăng lắng phản ứng chelat lòng mạch, nhiễm trùng huyết, tăng phospho máu, tăng tiết calcitonin,...

Tại sao bị hạ canxi

Hạ canxi máu có thể có biểu hiện thần kinh là co cơ

2. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết

Hạ canxi máu thường không có triệu chứng. Hạ calci máu gây tăng tính kích thích của tế bào cơ và thần kinh, nhất là của hệ tim mạch và thần kinh cơ. Biểu hiện thần kinh là co cơ gồm lưng và chi là thường gặp.

Hạ canxi máu kéo dài có thể gây bệnh não nhẹ, lan tỏa và nên nghi ngờ ở bệnh nhân bị chứng sa sút trí tuệ, trầm cảm, hoặc rối loạn tâm thần không giải thích được.

Co thắt cơ vân gây chuột rút và tetani. Đau bụng, loạn cảm giác môi, lưỡi và các đầu ngón chân tay

Co thắt thanh quản và thở rít có thể làm tắc đường thở.

Hạ canxi máu mạn tính thì người bệnh bị da khô và vẩy, móng dễ gãy, và tóc thô.

Hạ canxi máu cấp thì bệnh nhân có biểu hiện co giật toàn thân, cơ mặt bị co giật, nồng độ canxi lúc này chỉ còn dưới 7mg/dL.

3. Điều trị và phòng ngừa hạ canxi máu

Hạ canxi máu có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như: loãng xương, nhuyễn xương, ảnh hưởng đến chức năng vận động, gây tổn thương não bộ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh,…

Bác sĩ sẽ dựa trên tình trạng và biểu hiện của bệnh nhân để áp dụng các phương án điều trị:

  • Gluconate canxi đường tĩnh mạch khi có cơn tetani
  • Canxi đường uống trong suy tuyến cận giáp sau phẫu thuật
  • Canxi đường uống và vitamin D đối với chứng hạ canxi máu mạn tính 

Theo khuyến cáo của những chuyên gia dinh dưỡng thì người trưởng thành nên nạp vào cơ thể 1000mg canxi mỗi ngày. Trong đó một lượng khoảng 200 - 400mg sẽ được ruột hấp thụ, khoảng 200mg bài tiết qua thận, 200mg được đào thải qua các dịch tiêu hóa, phần còn lại sẽ được thải ra ngoài cùng với phân.

Tại sao bị hạ canxi

Hạ canxi máu có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng

4. Biện pháp phòng ngừa hạ canxi

  • Chế độ ăn uống hợp lý. Bổ sung lượng canxi hợp lý qua các bữa ăn hằng ngày.  
  • Bổ sung xan xi bằng cách uống các vitamin tổng hợp, vitamin D. Ăn các thực phẩm và các chế phẩm giàu vitamin D như cá hồi, cá ngừ, trứng…
  • Ăn bổ sung các thực phẩm giàu magie để cải thiện tình trạng. Đó là các loại hạt, các loại rau lá xanh đậm, socola, sữa chua, trái cây sấy…
  • Duy trì trọng lượng cơ thể bằng việc chơi những môn thể thao phù hợp với sức khỏe và thể trạng của mình.
  • Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện ra bệnh, sớm điều trị và có hướng xư lý bệnh. 

Tại sao bị hạ canxi
Hạ canxi huyết ở trẻ nhỏ

Xem thêm video được quan tâm:

Trẻ dưới 5 tuổi là F0 điều trị tại nhà cần liên hệ Y tế ngay khi có các dấu hiệu dưới đây | SKĐS


  • Ước tính hoặc định lượng canxi ion hóa (dạng hoạt tính sinh học của canxi)

  • Đôi khi xét nghiệm thêm, bao gồm đo nồng độ magiê, PTH, phosphat, phosphatase kiềm và vitamin D trong máu và nồng độ cAMP và phosphate trong nước tiểu

Hạ calci máu có thể bị nghi ngờ ở những bệnh nhân có biểu hiện thần kinh điển hình hoặc loạn nhịp tim nhưng thường gặp tình cờ. Hạ canxi máu được chẩn đoán bằng nồng độ calci huyết thanh < 8,8 mg/dL (< 2,2 mmol/L). Tuy nhiên, vì protein huyết tương thấp có thể làm giảm canxi toàn phân, nhưng không giảm canxi ion hóa nên canxi huyết thanh, canxi ion hóa nên được ước tính dựa trên nồng độ albumin.

Nghi ngờ canxi ion hoá thấp cần định lượng trực tiếp, mặc dù calci huyết thanh bình thường. Nồng độ canxi ion hóa trong huyết thanh <4,7>

Bệnh nhân hạ canxi máu nên được đánh giá cùng với chức năng thận (như BUN, creatinine), phosphate huyết thanh, magiê và phosphatase kiềm.

Các xét nghiệm bổ sung bắt đầu với nồng độ magiê, phosphate, PTH, alkaline phosphatase trong huyết thanh và đôi khi nồng độ vitamin D (25 (OH) D và 1,25 (OH)2D). Nồng độ phosphate và cAMP trong nước tiểu được định lượng khi nghi ngờ giả suy tuyến cận giáp.

Nồng độ PTH nên được định lượng bằng xét nghiệm phân tử nguyên vẹn. Vì hạ canxi máu là kích thích chính cho sự tiết PTH, nên PTH thường tăng lên khi đáp ứng với hạ canxi máu. Vì vậy,

  • Nồng độ PTH thấp hoặc thậm chí giới hạn thấp là không phù hợp và cho thấy suy tuyến cận giáp.

  • Nồng độ PTH không thể phát hiện được cho thấy suy tuyến cận giáp vô căn.

  • Nồng độ PTH cao cho thấy giả suy tuyến cận giáp hoặc rối loạn chuyển hóa vitamin D bất thường.

Suy tuyến cận giáp được đặc trưng bởi phosphate huyết thanh cao và phosphatase kiềm bình thường.

Trong loại giả suy tuyến cận giáp type I, mặc dù có xuất hiện nồng độ PTH lưu hành cao nhưng cAMP niệu và phosphate niệu không có. Xét nghiệm kích thích bằng cách tiêm hormon tuyến cận giáp hoặc PTH người tái tổ hợp không làm tăng cAMP huyết thanh hoặc nước tiểu. Bệnh nhân có giả suy tuyến cận giáp type Ia thường có bất thường về xương, bao gồm thể trạng thấp và xương đốt bàn ngón 1, 4 và 5 ngắn. Bệnh nhân mắc bệnh Ib có biểu hiện bệnh thận mà không có bất thường về xương.

Tại sao bị hạ canxi

Hạ canxi máu nặng có thể ảnh hưởng đến ECG. Nó thường cho thấy sự kéo dài của khoảng QTc và ST. Các thay đổi trong quá trình tái cực, chẳng hạn như sóng T đỉnh hoặc đảo ngược, cũng xảy ra. ECG có thể cho thấy loạn nhịp tim hoặc block nhịp tim ở những bệnh nhân bị hạ canxi máu nặng Tuy nhiên, đánh giá về hạ canxi máu đơn độc không bắt buộc phải xét nghiệm ECG.

Nồng độ canxi ion hóa có thể được ước lượng từ các xét nghiệm thường quy, thường với độ chính xác hợp lý.

Trong giảm albumin máu, lượng canxi huyết thanh thường thấp, chủ yếu phản ánh hàm lượng canxi gắn protein trong huyết thanh thấp, trong khi canxi ion hóa có thể là bình thường. Định lượng calci huyết thanh giảm hoặc tăng khoảng 0,8 mg/dL (0,2 mmol/L) mỗi 1g/dL giảm hoặc tăng albumin. Do đó, nồng độ albumin 2,0 g/dL (bình thường, 4,0 g/dL) nên giảm lượng canxi huyết thanh xuống 1,6 mg/dL (0,4 mmol/L).

Tương tự, tăng protein huyết thanh, như xuất hiện ở đa u tủy xương Đa u tủy xương , có thể làm tăng lượng calci huyết thanh. Nhiễm toan làm giảm canxi ion hóa do giảm liên kết protein, trong khi nhiễm kiềm làm giảm canxi ion hóa.