Phần II. SINH HỌC CƠ THỂ ĐỘNG VẬT
CHƯƠNG
1.
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
Ở ĐỘNG VẬT
- KIẾN THỨC TRỌNG TÂM VÀ CHUYÊN SÂU
Sự trao đổi vật chất và năng lượng ở động vật có thể khái quát theo sơ đồ sau:
- Tiêu hóa
- Tiêu hóa là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp có trong thức ăn thành các chất đơn giản
để cơ thể có thể hấp thu. Về bản chất, tiêu hóa là một quá trình biến đổi hóa học, thủy phân các đại phân
tử thành các đơn phân để cung cấp các đơn phân đó làm nguyên liệu cho quá trình trao đổi chất diễn ra
trong tế bào [chuyển hóa nội bào].
- Quá trình tiêu hóa có thể chia thành 4 giai đoạn: Thu nhận thức ăn [ăn]; Biến đổi thức ăn [biến đổi
cơ học và hóa học]; Hấp thu chất dinh dưỡng; Đào thải chất cặn bã [phân] ra ngoài.
- Quá trình tiêu hóa của động vật diễn ra trong các xoang riêng biệt: Ở động vật đơn bào: Thức ăn
được thu nhận theo cơ chế thực bào, sau đó được biến đổi trong xoang riêng biệt là không bào tiêu hóa,
dưới tác dụng của các enzym thủy phân có trong các lizôxôm. Ở ruột khoang và một số động vật đa bào
bậc thấp: Xoang tiêu hóa dạng túi, có một lỗ thông với môi trường bên ngoài [vừa là miệng vừa là hậu
môn]. Thức ăn được biến đổi hóa học trong túi tiêu hóa thành các mẫu nhỏ nhờ các enzym của các tế bào
trên thành túi. Ở hầu hết các nhóm động vật, xoang tiêu hóa dạng ống gọi là ống tiêu hóa, có hai cửa là
miệng và hậu môn. Ống tiêu hóa được phân hóa thành các bộ phận chuyên biệt, thức ăn được di chuyển
dọc ống theo một chiều, được biến đổi và hấp thu dưỡng chất theo từng bước.
Trang 1