I. Tác dụng của việc lập dàn ý
- Lập dàn ý là việc chọn lọc, sắp xếp những nội dung cơ bản dự định triển khai vào bố cục ba phần của văn bản.
- Việc lập dàn ý bài văn nghị luận giúp người viết bao quát các luận điểm, luận cứ cần triển khai, phạm vi và mức độ nghị luận nhờ đó tránh được tình trạng xa đề, lạc đề hoặc lạc ý, bỏ sót ý hoặc triển khai ý không cân xứng.
- Người viết sẽ phân phối thời gian làm bài hợp lí, thời gian sẽ không quá thừa với luận điểm này, quá thiếu với luận điểm kia.
II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận
- Đề bài: Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tỉnh thần của con người, nhà văn M.Go-rơ-ki có viết: "Sách mở rộng trước mắt tới những chân trời mới".
- Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.
1. Tìm ý cho bài văn.
a]. Xác định luận đề: Bài văn cần làm sáng tỏ vấn đề gì? Quan điểm của chúng ta về vấn đề đó như thế nào?
b]. Xác định các luận điểm: Căn cứ vào đề bài, yêu cầu của bài văn, cần trả lời những câu hỏi sau:
- Sách là gì?
- Sách có tác dụng như thế nào?
- Thái độ đối với sách và việc đọc sách như thế nào?
c]. Tìm luận cứ cho các luận điểm.
- Sách là sản phẩm tinh thần diệu kì của con người:
+ Sách là sản phẩm thuộc lĩnh vực nào?
+ Sách phản ánh, lưu giữ những thành tựu gì của nhân loại?
+ Sách có chịu ảnh hưởng của thời gian và không gian không?
- Sách mở rộng những chân trời mới.
+ Sách đem lại cho con người những hiểu biết gì về tự nhiên và xã hội?
+ Tác dụng của sách đối với cuộc sống riêng tư và quá trình tự hoàn thiện mình.
- Thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.
+ Thái độ của bạn đối với các loại sách.
+ Đọc sách như thế nào là tốt nhất?
2. Lập dàn ý.
- Nhận thức đúng đề bài nghị luận [kiểu bài nghị luận, vấn đề nghị luận, phạm vi tài liệu].
- Tìm ý cho bài văn [tìm các luận điểm, luận cứ, từ khái quát đến cụ thể, chi tiết].
- Lựa chọn, sắp xếp, triển khai các luận điểm, luận cứ lồng vào bố cục ba phần sao cho hợp lí.
a]. Mở bài:
Nên mở trực tiếp hay gián tiếp? Nêu được vấn đề và phương hướng nghị luận cho bài văn.
b]. Thân bài:
- Sắp xếp các luận điểm theo trình tự cho hợp lí.
- Sắp xếp các luận cứ cho từng luận điểm.
- Xác định cần triển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất? Lí do.
c]. Kết bài:
- Chọn kết đóng hay mở?
- Khẳng định những nội dung nào?
- Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ.