Thông thường, rằm sẽ là ngày 15 Âm lịch hằng tháng và cúng rằm cũng sẽ diễn ra đúng vào ngày này. Tuy nhiên, trên thực tế lễ cúng rằm tháng 7 sẽ không cúng đúng ngày 15 tháng 7 Âm lịch mà sẽ thường diễn ra từ ngày mùng 2 đến ngày 14 và không cần xem ngày xấu hay tốt.
Theo Tiến sĩ Vũ Thế Khanh - Tổng giám đốc Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng UIA lý giải, thực tế việc cúng trước này là xuất phát từ các truyền thuyết dân gian. Người xưa vẫn thường quan niệm, từ ngày mùng 2 đến ngày 14 tháng 7 Âm lịch sẽ là thời điểm mà Diêm Vương cho mở Quỷ Môn Quan để các vong hồn được về dương giới và thọ hưởng những lễ vật mà người dân cúng tế. Còn ngày 15 tháng 7 sẽ là ngày giới hạn của kỳ "mở cửa" đó nên người âm sẽ rất khó để "trở về" hay không thể nhận được đồ thờ cúng. Do đó, người dân thường có thói quen cúng Rằm tháng 7 trước và thói quen này được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Cúng Rằm tháng 7 vào giờ nào?
Theo các chuyên gia văn hóa và phong thủy thì gia đình Việt nên tổ chức lễ cúng gia tiên, lễ cầu siêu Vu Lan vào ban ngày. Từ khoảng 11- 12 giờ là hợp lý nhất. Đây là giờ hoàng đạo và là giờ ma quỷ ít hoạt động hơn. Khi đó vong linh là người nhà sẽ được Thổ thần cho phép vào để thụ lộc mà không có sự quấy phá của các cô hồn dã quỷ được thả về trong ngày Rằm tháng 7.
Đối với lễ cúng cô hồn, chúng sinh thì nên cúng vào chiều tối, diễn ra vào giờ Dậu [17 giờ - 19 giờ] là tốt nhất. Đây là thời gian nhập nhoạng, tranh sáng tranh tối nên các cô hồn có thể ăn uống được.
Ban ngày có ánh sáng mặt trời, các linh hồn trở về từ âm phủ rất yếu ớt. Nếu cúng ban ngày, các cô hồn sợ ánh sáng sẽ không thể nhận các vật phẩm mà gia chủ bày cúng. Tuy nhiên dù chọn giờ nào thì việc cúng cô hồn đều phải diễn ra trước 12 giờ trưa ngày 15/7. Bởi khi đó cửa địa ngục đóng lại.
Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Rằm tháng 7 đầy đủ
Mâm cỗ cúng Rằm tháng 7 thường bao gồm 3 lễ sau: cúng Phật, cúng trong nhà và cúng ngoài trời.
Cúng bàn Phật
Nhiều gia đình thường thờ Ngài Quán Thế Âm Bồ Tát tại gia. Rằm tháng 7 là một ngày lễ lớn đối với những người theo đạo Phật, cũng là ngày lễ Vu Lan.
Đối với bàn cúng Phật thì bạn chỉ cần chuẩn bị một mâm cơm chay hoặc một mâm ngũ quả đơn giản để cúng Phật và thường nên cúng vào buổi sáng. Trên mâm cúng cần có hoa tươi, không dùng hoa dại, hoa giả để cúng trong rằm tháng 7. Sau khi cúng, mâm cúng Phật thường sẽ được gia đình thụ lộc ngay tại nhà.
Cúng trong nhà
Cúng trong nhà hay còn gọi là cúng thần linh và gia tiên thường đặt ở dưới lễ cúng Phật. Nên chuẩn bị mâm cúng tươm tất, các món ăn tươi sạch, thể hiện cho lòng thành kính, biết ơn tổ tiên gồm: trái cây, hoa cúng, nước, rượu, nhang, nến...
Cúng ngoài trời
Cúng ngoài trời hay còn gọi là cúng chúng sinh hoặc cúng cô hồn với mục đích bố thí cho những cô hồn thất thế, sa cơ lỡ vận, không nhà cửa hay nơi nương tựa.
Mâm cúng chúng sinh thường bao gồm các lễ vật như sau:
- Muối gạo [1 dĩa sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà về bốn phương tám hướng sau khi cúng xong].
- Cháo trắng nấu loãng [12 chén nhỏ].
- Hoa quả.
- Các loại bỏng ngô, bánh, kẹo [đều được bóc hết ra, sau khi cúng thì thả xuống sông bố thí cho loài thủy tộc]
- Tiền trần [là tiền thật, thường là tiền lẻ].
- 3 chung nước [hay 3 ly nhỏ ], nhang và nến.
Lưu ý khi cúng rằm tháng 7: Đặt lễ cúng trước cửa nhà [hay nơi đang buôn bán].
Sau khi cúng xong, các vật phẩm cúng cô hồn không được đem vào nhà, cũng không được mang đồ cúng đó chia lộc cho bất cứ trẻ em hay hàng xóm, người thân nào trong gia đình để tránh chúng sinh đi theo đòi lại. Vẩy chút nước, cháo, toàn bộ đĩa muối, gạo rải ra tám hướng. Toàn bộ đồ ở trong mâm cúng chúng sinh còn lại [bỏng, bánh kẹo, hoa quả, cháo loãng còn lại..] đều mang ra hồ hoặc ao mát mẻ gần đó để bố thí cho chúng sinh ở dưới nước.
Theo các chuyên gia, với mâm cúng Phật cũng như mâm cúng ông bà, tổ tiên hay cúng cô hồn tháng 7 nên làm cỗ chay.
Rằm tháng 7 là Tết Trung Nguyên và cũng là lễ Vu Lan báo hiếu, được diễn ra thành tâm và cẩn trọng. Tuy nhiên lễ cúng rằm tháng 7 lại phải làm trước ngày 15 âm lịch. Chuyên gia đã lý giải tại sao phải cúng rằm tháng 7 trước.
Rằm tháng 7 là ngày Tết Trung Nguyên, cũng là ngày xá tội vong nhân theo phong tục của các nước Á Đông. Nhiều người cho đến nay vẫn còn nhầm lẫn, cho rằng rằm tháng 7 và lễ Vu lan là một. Thực ra đây là hai lễ khác nhau hoàn toàn. Ngày xá tội vong nhân còn gọi là lễ cúng cô hồn, mục đích để cầu siêu, tưởng nhớ những vong hồn lang thang. Trong khi đó lễ Vu lan là ngày lễ để con cháu tri ân, báo hiếu tổ tiên, gia tiên, cha mẹ đã khuất, mục đích để giáo dục con người về lòng hiếu thảo, biết ơn và biết đền ơn đấng sinh thành.
Năm Kỷ Hợi 2019, ngày rằm tháng 7 rơi vào thứ 7, ngày 15/8/2019. Thông thường bắt đầu từ ngày mồng 2 đến ngày 14/7 âm lịch nhiều gia đình đã làm lễ cúng chúng sinh và cử hành đại lễ Vu Lan tại nhà.
Khác với các ngày rằm khác trong năm, nhiều gia đình không cúng rằm tháng 7 đúng ngày 15/7 âm lịch mà thường thực hiện lễ cúng này trước.
Lý giải về tục lệ này, chia sẻ trên Dân trí, tiến sỹ Vũ Thế Khanh – Tổng giám đốc Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng UIA cho rằng, việc cúng rằm tháng 7 trước 15 âm lịch xuất phát từ các truyền thuyết dân gian. Người xưa quan niệm ngày 15/7 âm lịch là ngày giới hạn của kỳ “mở cửa”, sau ngày này người cõi âm sẽ không thể nhận đồ được nữa.
Ngoài ra còn có truyền thuyết kể lại trong “thế giới tâm linh” có một dòng sông chở hàng của người trần gửi cho người âm, đó là Sông Chở Mã. Sau ngày 15/7 âm lịch, “thuyền chở mã” đã rời bến nên đốt mã sau ngày đó sẽ không có giá trị cho người âm nữa. Cũng vì quan niệm trên mà dân gian thường có thói quen cúng rằm tháng 7 trước ngày 15/7 âm lịch, lâu dần hình thành thói quen, tục lệ truyền từ đời này sang đời khác.
Về thời gian cúng rằm tháng 7, theo tục lệ, lễ Vu Lan cầu siêu, báo hiếu tổ tiên được thực hiện vào ban ngày, lễ cúng chúng sinh, cô hồn không nơi nương tựa diễn ra vào buổi chiều tối. Theo quan niệm Phật giáo, lễ cúng cô hồn không nên làm cỗ mặn bởi đồ ăn mặn sẽ khơi dậy “tham, sân, si” khiến vong hồn khó siêu thoát, mãi quanh quẩn ở trần thế quấy nhiễu dương gian.
Dù chuẩn bị lễ cúng như thế nào, cũng cần lòng thành và sự trang nghiêm, không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy mới là tỏ lòng thành kính. Mâm cỗ cúng cô hồn trong truyền thống thường bao gồm: cháo loãng, gạo, muôi, cơm trắng, canh, nước lã, xôi, chè [các loại chè], khoai [khoai lang, khoai sọ] luộc, bỏng ngô, hoa quả, bánh kẹo, trầu cau, thuốc lá, hương hoa, quần áo chúng sinh… Mâm cúng cần được trình bày sạch sẽ gọn gàng và thể hiện được thái độ trân trọng.
Nơi cúng cô hồn thường được đặt ở vỉa hè, khu vực ngã ba, cổng làng… Tuyệt đối không để mâm cúng trong nhà hoặc phạm vi nơi ở. Việc cúng cô hồn tiến hành sau khi đã cúng Phật, cúng thần linh, cúng gia tiên.
Làm rằm tháng 7 năm 2023 ngày nào đẹp?
Theo đó, cúng rằm tháng 7 có thể diễn ra từ ngày 17/8 đến ngày 30/8 [tức là từ mùng 2 đến trước 12 giờ trưa ngày 15 tháng 7 âm lịch]. Ngày cúng rằm tháng 7 năm 2023 đẹp nhất được xem là ngày 28/8 [tức 13/7 âm lịch], trong ngày này có thể thuận lợi cầu tài, xuất hành và đạt được nhiều may mắn.
Cúng rằm tháng 7 vào ngày nào là đẹp nhất?
Theo quan niệm dân gian, cúng rằm tháng 7 có thể diễn ra từ ngày 17/8 đến ngày 30/8 [tức mùng 2 đến trước 12 giờ trưa ngày 15 tháng 7 âm lịch]. Ngày cúng rằm tháng 7 đẹp nhất được xem là ngày 28/8 [tức 13/7 âm lịch], trong ngày này có thể thuận lợi cầu tài, xuất hành và đạt được nhiều may mắn.
Cúng rằm tháng 7 vào lúc mấy giờ?
Nghi lễ cúng chư phật và thần linh có thể diễn ra vào bất kỳ ngày nào trong tháng 7 Âm lịch, nhưng thường được chọn vào ngày rằm. Giờ cúng thường là vào buổi sáng hoặc trưa, từ 10h đến 12h.
Tại sao lại phải cúng rằm tháng 7?
Ngày Rằm tháng 7 là một sự kiện được diễn ra vào ngày 15 Âm lịch của tháng 7 hàng năm. Đây là ngày để con cháu tưởng nhớ công ơn của tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Nhắc nhở cháu con hãy hiếu thảo báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục khi cha mẹ vẫn còn đang hưởng thọ dương gian.