1. Khái niệm, phân loại mạch điện tử
1.1. Khái niệm :
Mạch điện tử là mạch điện mắc phối hợp giữa các linh kiện điện tử với các bộ phận nguồn,dây dẫn để thực hiện một chức năng nào đó trong kỹ thuật điện tử.
1.2. Phân loại :
Có nhiều cách phân loại khác nhau , về cơ bản được phân theo 2 cách :
Cách 1: Theo chức năng và nhiệm vụ:
Mạch khuyêch đại.
Mạch tao sóng hình sin.
Mạch tao xung.
Mạch nguồn chỉnh lưu lọc & ổn áp.
Cách 2 : Theo phương thức gia công , xử lý tín hiệu:
Mạch kĩ thuật tương tự [Analog]
Mạch kĩ thuật số [Digital]
2. Mạch chỉnh lưu và nguồn một chiều
2.1. Mạch chỉnh lưu :
Mạch chỉnh lưu là loại mạch điện dùng Đ tiếp mặt để đổi điện xoay chiều thành điện một chiều .
Các cách mắc mạch chỉnh lưu:
a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kì:
Ở nửa chu kỳ dương, điôt phân cực thuận, dòng điện 1 → điôt Đ → Rtải →2.
Ở nửa chu kỳ âm, điôt bị phân cực ngược do đó không có dòng qua tải.
Nhận xét:
Mạch đơn giản.
Hiệu suất sử dụng biến áp nguồn thấp.
Dạng sóng ra có độ gợn lớn nên việc lọc san bằng độ gợn khó khăn
⇒ Hiệu quả kém, thực tế ít sử dụng.
b. Mạch chỉnh lưu cả chu kì [ toàn sóng ] hình tia [ điểm giữa ].
Ở nửa chu kì dương, dòng 1→ Đ1 → Rtải → 2.
Ở nửa chu kì âm, dòng 3 → Đ2 → Rtải → 2.
⇒ Cả 2 điôt Đ1, Đ2 luân phiên chỉnh lưu theo từng nửa chu kì.
c. Mạch chỉnh lưu cầu:
Ở nửa chu kỳ dương, dòng điện I → Đ1 → Rtải → Đ3 → cực âm của cuộn thứ cấp.
Ở nửa chu kỳ âm, dòng điện I → Đ2 → Rtải → Đ4 → cực âm của cuộn thứ cấp.
Nhận xét:
Mạch dùng bốn điốt.
Biến áp nguồn không yêu cầu đặc biệt.
Điốt không phải chịu điện áp ngược cao.
Dạng sóng ra U0 có độ gợn nhỏ nên dễ lọc
⇒ Hiệu quả tốt, thực tế dùng phổ biến.
2.2. Nguồn một chiều :
a. Sơ đồ khối chức năng của mạch nguồn :
Là mạch điện quan trọng trong một thiết bị điện tử
Có nhiệm vụ :biến đổi điện xoay chiều từ mạng lưới quốc gia thành điện một chiều có mức điện áp ổn định & công suất cần thiết để nuôi toàn bộ các thiết bị điện tử
Sơ đồ
b. Mạch nguồn điện thực tế
Bài 1:
Trong mạch nguồn một chiều thực tế, nếu tụ C1 hoặc C2 bị đánh thủng thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
A. Mạch điện bị ngắn mạch làm cháy biến áp nguồn.
B. Mạch không còn chức năng chỉnh lưu, điện áp ra vẫn là điện áp xoay chiều.
C. Dòng điện chạy qua tải tiêu thụ tăng vọt, làm cháy tải tiêu thụ.
D. Điện áp ra sẽ ngược pha với điện áp vào.
Hướng dẫn giải
Chọn đáp án A
Mạch điện bị ngắn mạch làm cháy biến áp nguồn.
Bài 2:
Trong mạch chỉnh lưu cầu, nếu có một trong các điôt bị đánh thủng hoặc mắc ngược chiều thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
A. Cuộn thứ cấp của biến áp nguồn bị ngắn mạch, làm cháy biến áp nguồn.
B. Dòng điện sẽ chạy qua tải tiêu thụ theo chiều ngược lại.
C. Biến áp nguồn vẫn hoạt động tốt, nhưng không có dòng điện chạy qua tải tiêu thụ.
D. Không có dòng điện chạy qua cuộn thứ cấp của biến áp nguồn.
Hướng dẫn giải
Chọn đáp án A
Cuộn thứ cấp của biến áp nguồn bị ngắn mạch, làm cháy biến áp nguồn.
Bài 3:
Nếu mắc ngược Điôt trong mạch chỉnh lưu nửa chu kì thì mạch:
A. Không hoạt động.
B. Cháy điôt.
C. Hoạt động bình thường.
D. Cháy máy biến áp.
Hướng dẫn giải
Chọn đáp án C
Hoạt động bình thường.
Mạch điện tử là mạch điện bao gồm các linh kiện điện tử riêng lẻ, như điện trở, bóng bán dẫn, tụ điện, cuộn cảm, điốt, vi mạch,… được nối bằng các dây dẫn hoặc vật dẫn để dẫn dòng điện.
Hoặc chúng ta có thể hiểu theo một cách đơn giản hơn, mạch điện tử là mạch mắc bộ phận nguồn phối hợp với các linh kiện điện tử, dây dẫn để đảm nhận một chức năng nào đó.
Khi tiến hành sửa chữa tivi, máy tính, các thiết bị điện tử nói chung,… chúng ta dễ dàng bắt gặp các bảng mạch điện tử được kết nối rất tỉ mỉ bởi nhiều linh phụ kiện khác nhau.
Các sơ đồ mạch điện tử cơ bản
Phân loại mạch điện tử theo phương thức gia công, xử lý tín hiệu
Theo cách phân loại này chúng ta sẽ có hai loại mạch điện tử cơ bản đó là:
Mạch điện tử tương tự [Analog]: Đây là loại mạch điện tử chuyên xử lý các tín hiệu có giá trị biến đổi liên tục theo thời gian hay các tín hiệu tương tự.
Khái niệm mạch điện tử kỹ thuật số [Digital]: Hay còn được gọi là điện tử số là một mạch điện tử có tín hiệu biến đổi rời rạc, không liên tục. Mạch điện tử kỹ thuật số được biểu diễn bởi hai mức tín hiệu là “0” và “1”. Mức tín hiệu 0 là mức thấp có điện áp nhỏ hơn hoặc bằng 0V. Mức tín hiệu 1 là mức cao với điện áp có giá trị lớn hơn 0V. Đặc biệt trong miền boolean mạch điện tử này sẽ được biểu diễn bởi hai giá trị “true” và “false”.
Phân loại mạch điện tử theo chức năng và nhiệm vụ
Chúng ta có tới 4 loại mạch điện tử khác nhau.
Mạch khuếch đại: Hay còn được gọi là bộ khuếch đại, là loại mạch điện tử dùng một lượng công suất nhỏ ở đầu vào để điều khiển một luồng công suất lớn tại đầu ra. Chúng ta thường bắt gặp mạch khuếch đại tại hầu hết các thiết bị điện tử như khuếch đại tín hiệu video trong tivi màu, khuếch đại âm tần trong âm ly, cassete,…
Trong Khái niệm mạch điện tử khuếch đại
- Khuếch đại về điện áp: Đây là loại mạch mà khi ta đưa một tín hiệu có biên độ nhỏ vào thì kết quả của đầu ra sẽ thu được một tín hiệu có biên độ lớn hơn nhiều lần.
- Mạch khuếch đại về dòng điện: Là mạch mà khi ta đưa một tín hiệu có cường độ yếu vào thì đầu ra sẽ thu được một tín hiệu có cường độ dòng điện mạnh hơn nhiều lần.
- Khuếch đại công suất: Là loại mạch mà khi ta đưa một tín hiệu có công suất yếu vào thì tín hiệu đầu ra sẽ có công suất mạnh hơn nhiều lần. Mạch này là sự kết hợp của cả hai loại mạch trên.
Mạch dao động tạo sóng hình sin:
Loại mạch điện tử này có khả năng tạo ra tín hiệu sin chuẩn về tần số và biên độ. Mạch này thường được dùng làm nguồn tín hiệu để phục vụ việc kiểm tra đặc tính của các linh kiện, các thiết bị điện tử và các mạch khuếch đại.
Ngoài ra, trong thu phát sóng vô tuyến, tín hiệu hình sin còn được dùng làm sóng điều chế, sóng mang,…
Mạch tạo xung:
Đây là loại mạch điện tử có khả năng biến đổi năng lượng của dòng điện một chiều thành năng lượng điện có tần số và xung theo yêu cầu.
Mạch nguồn chỉnh lưu, mạch lọc và mạch nổ áp:
Chính là loại mạch dùng để biến đổi dòng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều. Trong mạch chỉnh lưu lại gồm hai loại là mạch chỉnh lưu nửa chu kỳ và toàn chu kỳ.
Thiết kế và chế tạo mạch điện tử
Ngày nay mạch điện tử được thiết kế trên máy tính bằng các phần mềm chuyên dụng thiết kế, như Fritzing, Altium [trước đây là Protel], Orcad,…
Các phần mềm này hỗ trợ thiết kế từ lập sơ đồ mạch nguyên lý đến làm mạch in. Kết quả thiết kế được xuất thành các tập tin điều khiển thiết bị chuyên dụng thực hiện các công đoạn khoan lỗ, in mạch, ăn mòn, làm sạch, phủ sơn cách điện, lắp linh kiện và hàn,…
Người đăng: chiu
Time: 2021-10-22 17:37:55