Không chỉ là loài hoa thanh khiết mà hoa sen còn được sử dụng tinh tế trong các món ăn Việt. Để làm phong phú thêm thực đơn món ăn hàng ngày của gia đình bạn, hãy tham khảo ngay các món ăn từ hoa sen đặc sắc dưới đây.
Cánh hoa sen chiên giòn
Hoa sen khi cắm lọ chỉ được khoảng 2 ngày là tàn. Những cánh hoa sau khi rụng vẫn còn tươi, bạn có thể nhặt lại rửa sạch để khô. Làm cánh hoa sen chiên giòn đơn giản như làm các món chiên khác.
Nguyên liệu gồm cánh hoa, bột chiên giòn và dầu ăn. Cánh sen được phủ bột chiên, cho vào chảo dầu sôi, chiên vàng đều hai mặt và vớt ra, để ráo dầu. Món ăn chế biến dễ mà khó vì cánh sen mỏng, nếu ít bột quá sẽ cháy mà nhiều bột quá sẽ cứng. Khi làm bột phải thật mịn, lớp bột bám vừa đủ, chiên vừa tới là vớt ra. Cánh hoa sen chiên ăn vào miệng giòn tan tựa bim bim. Trẻ con sẽ rất thích món ăn này.
Vịt hấp hoa sen
Có một món ngon từ hoa sen thuộc hàng cao lương mĩ vị chốn cung đình là vịt hấp hoa sen. Người ta chọn vịt tơ, mập căng da đem làm sạch, dùng rượu và gừng xát bên trong, ngoài khử mùi. Sau đó đem vịt ướp ngũ vị hương cùng muối, tiêu, hành, tỏi cho thấm. Lót dưới xửng vài lớp cánh hoa sen rồi phủ kín vịt cũng bằng cánh hoa sen rồi đem hấp trên than hồng khoảng nửa tiếng.
Khi vịt chín, thực khách thưởng thức thịt vịt mềm thơm với cánh hoa nhừ tơi. Như thế, bao nhiêu hương thơm của hoa đều ngấm hết vào từng thớ thịt vịt, thơm ngọt đậm đà hương sen.
Bánh thịt hoa sen
Một trong các món ăn từ hoa sen cũng khá mới lạ đó là món bánh thịt hoa sen. Với nguyên liệu bao gồm: hoa sen tươi, thịt băm, xì dầu, bột thái thạch, bột tiêu bắc, muối, dầu ăn và đường.
Cách làm cũng khá đơn giản như sau: hoa sen tươi sẽ được tách riêng từng cánh và cho vào nước muối để rửa sạch, để ráo và băm nhỏ. Thịt băm cho thêm đầy đủ gia vị cần thiết, trộn đều cũng hoa sen và nặn thành hình bánh tròn nhỏ. Những chiếc bánh sẽ được chiên giòn, vàng ruộm trên chảo dầu và bạn có thể cùng cả nhà thưởng thức ngay sau đó.
Trà sen
Nhắc đến trà sen là phải nhắc ngay tới hoa sen hồ Tây nổi tiếng của Hà Nội hay hồ sen Tịnh Tâm của Huế. Từ đây, những thức trà sen nổi tiếng làm say lòng biết bao du khách gần xa.
Nhụy sen sau khi được lấy ra từ những búp sen tươi phải mang về ngay ướp với trà để giữ mùi hương. Còn ở hồ sen Tịnh
Tâm, cách ướp trà sen dâng Vua xưa kia còn cầu kỳ hơn nữa. Người ta ướp trà vào ban đêm, khi sen vừa hé nhụy là lúc trời đất đang giao hoà, lúc hương thơm đượm nhất. Trà được đặt vào trong lòng hoa rồi dùng giây buộc lại, không cho hoa nở ra. Ướp qua đêm, trà sẽ hấp thụ hết hương thơm thanh thoát của hoa sen. Sáng hôm sau mới thu trà và gói cho thật kín.
Dù là trà sen ở Hà Nội hay ở Huế khi thưởng thức đều đậm đà, đượm vị sen, không đâu có được.
Ngoài các món ăn từ hoa sen ở trên, còn rất nhiều các món ăn được làm từ hoa sen, hạt sen như cháo hạt sen, chè hạt sen long nhãn, kim chi củ sen, súp hạt sen, rồi các món ăn từ ngó sen như ngó sen xào tôm tươi,… đem đến những hương vị rất phong phú và đa dạng cho ẩm thực Việt Nam.
Mỗi bộ phận của cây sen từ lá sen, cánh hoa sen, hạt sen, củ sen… đều là dược thảo, vị đắng chát, tính bình. Quy vào các kinh Tâm, Tỳ, Vị.
Theo Cây hoa thuốc [NXB Y học], công dụng của sen dưới góc nhìn Đông y bộ phận dùng là ngó sen, nhị sen, lá sen, gương sen, hạt sen, tâm sen, hoa sen ngoài công dụng để làm đẹp và để chế biến những món ăn bổ dưỡng làm phong phú hương vị ẩm thực Việt còn dùng để chữa bệnh như sau:
- Nhụy sen, tua sen [Liên tu]: vị ngọt sáp, tính bình. Quy vào 2 kinh Tâm và Thận. Công dụng: Thanh tâm, bổ thận sáp tinh chủ trị chữa băng lậu hay quên, cầm máu. liều dùng: 5 – 10g/ngày.
- Gương sen vị đắng, tính chát ôn, quy vào 2 kinh Can, Tâm bào để chữa tiêu ứ, chỉ huyết, đi tiểu ra máu, đẻ xong nhau thai ra chậm.
- Hạt sen [liên nhục] ngọt sáp, tính bình. Quy vào 3 kinh Tâm, Tỳ, Thận. Công dụng: Bổ tâm an thần, ích tỳ sáp trường, cố tinh, sinh dưỡng cơ nhục. Chủ trị: Các chứng tâm tỳ hư mất ngủ, tâm phiền, ỉa chảy kéo dài, người gày yếu, cơ bắp teo nhẽo, trẻ em bụng ỏng đít beo.
- Tâm sen [liên tâm] vị đắng, tính hàn. Quy vào 2 kinh Tâm và Thận. Công dụng: Thanh tâm, an thần trừ phiền. Chủ trị: Chữa mất ngủ, trấn tâm an thần, giải phiền, tăng khí lực…
- Cánh hoa sen làm thuốc cầm máu, an thần, đẹp nhan sắc.
- Nhị sen làm thuốc chữa: mất ngủ, hồi hộp, di mộng tinh. Nhị hoa phơi khô dùng để ướp chè.
- Các hạt sen non [trong nhụy hoa] có thể ăn tươi, hoặc sấy khô sẽ nổ như bỏng ngô. Hạt sen già thì luộc mềm làm chè sen, mứt sen.
- Tâm các hạt sen hãm trà có tác dụng an thần và thanh nhiệt.
Tâm các hạt sen hãm trà có tác dụng an thần và thanh nhiệt. Ảnh minh họa.
Tuy công dụng, liều dùng từng bộ phận khác nhau cho từng bệnh, nhưng tác dụng dân dã được ưa thích là khả năng chống oxy hóa mạnh, duy trì sự trẻ trung, giải nhiệt, giảm béo từ các cánh hoa, hạt, nhụy sen, nhị sen, lá non... Phụ nữ áp dụng các bài làm đẹp từ hoa sen như sau:
Tắm cánh hoa sen để thư giãn, thoải mái
Cánh hoa sen có mùi thơm, các spa hay dùng làm nước tắm giúp cơ thể thư giãn, thoải mái.
Cách làm như sau: Vò nhẹ cánh sen tươi [liệu lượng tùy thích], thả vào bồn nước tắm rồi ngâm mình vào đó. Hương thơm dịu nhẹ của cánh sen giúp thư giãn, tinh thần thoải mái. Tinh dầu từ cánh sen [nhất là cánh sen trắng] giúp tẩy các tế bào chết trên da, kích thích lưu thông khí huyết.
Mặt nạ cánh sen
Cánh hoa sen rửa sạch, thái nhỏ rồi cho vào máy xay sinh tố nghiền nhỏ.
Thêm ít sữa tươi, hoặc sữa chua và 2 muỗng cà phê dầu hạnh nhân để tạo thành hỗn hợp sền sệt.
Đắp mặt nạ này trên da khoảng 10-15 phút mỗi lần, mỗi tuần làm 1-2 lần sẽ giúp làn da được trẻ hóa.
Cháo cánh hoa sen. Ảnh minh họa.
Cháo cánh hoa sen thanh nhiệt, cải thiện làn da sáng đẹp và mịn màng
- Gạo thơm vo sạch cho vào nồi đất [nồi tráng men, nồi thủy tinh chịu nhiệt].
- Đổ nước vừa dùng vào nấu sôi thì nhỏ lửa, hầm nhừ thì cho cánh sen vào.
- Nêm gia vị vừa ăn và nấu lại cho sôi.
Cháo cánh hoa sen thanh đạm, thơm dịu dàng. Nếu ăn được đều đặn sẽ có vóc dáng thon gọn, là một bài thuốc rất tốt cho phụ nữ cải thiện làn da sáng đẹp, mịn màng nhờ khả năng thanh nhiệt. Mái tóc cũng sẽ bóng mượt, dày và chắc khỏe hơn nhờ hoa sen.
Chè hạt sen trứng cút giúp làn da trắng mịn
- Trứng cút 10 quả
- Hạt sen 40g, táo tàu 10 quả, vỏ quýt khô miếng. Đường phèn hoặc muối tinh vừa đủ.
- Đổ nước nóng vừa đủ chưng cách thủy trong 3 giờ, sau đó thêm đường phèn hoặc ít muối tùy thích mặn hay ngọt, đun tiếp cho tan.
Món này nên ăn nóng, cũng là món ăn bài thuốc có công dụng giúp làn da trắng mịn.
Cánh hoa sen kết hợp vị thuốc để giảm cân. Ảnh minh họa.
Cánh hoa sen kết hợp vị thuốc giúp giảm cân
Nghỉ dịch nên nhiều người ở nhà, ăn uống không điều độ và ít vận động nên tăng cân, có thể giảm cân bằng cách sau.
Nguyên liệu
- Ngó sen tươi thái lát, phơi khô dùng dần [không có ngó sen thì thay bằng táo mèo khô].
- Cánh sen tươi, lá sen tươi rửa sạch thái nhỏ phơi khô.
- Hạt bo bo [ý dĩ] mua ở cửa hàng bán thuốc Đông y.
Cách làm
Hằng ngày dùng cánh hoa sen, lá sen phơi khô chừng 30-40g/người dùng.
Hạt bo bo chừng 30-50g, ngó sen khô chừng 20g [hoặc táo mèo khô 20g]. Tất cả đun với 2-3 lít nước, tới khi còn 1/2 là được. Uống thay nước lọc trong ngày.
Nếu dùng buổi tối thì lấy 200-300g cánh sen tươi, lá sen tươi xay lấy nước, rồi cho hạt bo bo và ngó sen [hoặc táo mèo] vào nấu cháo ăn. Món này có thể ăn liên tục, nhưng hợp với điều kiện là luôn có lá sen tươi.
Lưu ý: Người huyết áp thấp chỉ dùng hạt bo bo và ngó sen đun nước uống hoặc nấu cháo. Nếu cho lượng nhỏ lá sen vẫn có tác dụng nhất định mà không sợ hạ huyết áp.
Món này cần ăn nóng. Nhưng người phong nhiệt không dùng món này.
Hạt sen, hoài sơn hầm giò heo giúp mượt tóc
-Hạt sen trần 16g
-Chân giò lợn [từ gối xuống] 240g
-Hoài sơn 16g, trần bì 1 miếng, ít muối.
Hạt sen ngâm cho nở. Chân giò chặt vừa ăn. Tất cả cho vào hầm nhừ. Món này ăn nóng, có công dụng: giúp tóc mượt.
Các bộ phận của hoa sen đều được dùng làm thuốc. Ảnh minh họa.
Trà sen ướp xổi giúp vóc dáng thon thả
Chọn những bông hoa hé miệng sáo, cuộng to, bông to, nhiều gạo, mua tại đầm cho tươi.
Nhẹ nhàng vén các cánh hoa, để lộ nhụy, sau đó cho trà vào [khoảng từ 15-20 gram mỗi bông], rồi xếp lại cánh hoa, dùng lá gói trọn bông hoa cho kín.
Cắm bông hoa vào bình nước để qua 1 đêm thì ngắt cuống, cho bông trà sen vào trữ trong ngăn đá tủ lạnh [tránh để gần các loại thực phẩm khác] để dùng dần.
Phụ nữ uống trà sen thường pha loãng [không đặc cắm tăm], mỗi lần pha cho cả cánh hoa sen, nhị hoa sen, đài sen thì xé nhỏ vào pha rất thơm.
Các bài thuốc từ bông hoa sen là những vị thuốc dân dã dễ tìm, dễ làm, giá
rẻ. Đang mùa sen mọi người nên dùng.
Ths. Bác sĩ Hoàng Kỳ
[Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Nội]