Đối với trẻ đang trong giai đoạn từ 1 - 2 tháng tuổi, hệ thống tiêu hóa vẫn còn yếu, các van trong dạ dày hoạt động chưa đồng bộ. Dẫn đến việc trẻ có thể nuốt hơi theo vào dạ dày gây no trong khi bú. Sau đó, nếu mẹ lại đặt nằm ở tư thế nghiêng thì trẻ dễ bị ọc sữa.
Bên cạnh đó, việc mẹ cho bé bú sữa quá nhiều sẽ khiến cho dạ dày không kịp tiêu hóa, lúc này sữa bị trào ra ngoài.
Nếu bé bị ọc sữa, nôn trớ kèm theo một số dấu hiệu dưới đây thì mẹ cần lưu ý bởi rất có thể bé bị một bệnh lý nào đó:
- Khi trẻ có biểu hiện ọc sữa liên tục mặc dù không bú cũng ọc, hoặc ói ra rồi bú, bú xong lại ói: có thể trẻ bị các dị tật ở đường tiêu hóa như hẹp thực quản, hẹp tá tràng,…
- Trẻ đột nhiên ói, đang bú bình thường bỗng nhiên khóc thét lên, ưỡn bụng, bụng có thể nổi phồng lên: có thể trẻ bị một số bệnh đường tiêu hóa như tắc ruột, lồng ruột hay gặp ở những trẻ sau 3 tháng tuổi.
- Trẻ bị ọc sữa kèm theo vặn mình, giật mình hay co giật, quấy khóc ban đêm: do trẻ bị thiếu canxi.
Ọc sữa, nôn trớ là hiện tượng phổ biến trong những tuần đầu sau sinh, khi bé vừa ăn xong hay bé vặn người. Bé trớ ra sữa vón cục và điều này có thể làm bé sợ, khóc nhiều hơn. Có rất nhiều nguyên nhân khiến bé trớ, từ việc đi xe ô tô đến rối loạn tiêu hoá, thậm chí khóc hay ho kéo dài cũng có thể kích thích phản xạ này.
Ọc sữa, nôn trớ thường tự hết sau 6 - 24 giờ mà không cần phải áp dụng bất kỳ cách đẩy lùi đặc biệt nào. Miễn là bé vẫn khoẻ mạnh và tiếp tục lên cân thì bạn không cần phải lo lắng về hiện tượng này.
Trong những tháng đầu tiên sau sinh, hiện tượng ọc sữa, nôn trớ có thể là biểu hiện của một vấn đề nào đó liên quan đến ăn uống chẳng hạn như ăn quá no. Sau thời kỳ này, nguyên nhân có thể là do một loại vi rút dạ dày. Đôi khi, dù rất hiếm, nôn trớ ít khi là biểu hiện của một tình trạng viêm nhiễm nào đó ở hệ hô hấp, tiết niệu hay thậm chí là tai.
Bé càng lớn mà tình trạng ọc sữa, nôn trớ càng nghiêm trọng thì hãy đưa bé tới bác sĩ ngay. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cần tới bệnh viện ngay: đau bụng quằn quại, bụng trướng, lơ mơ hay ở trạng thái kích thích, co giật, liên tục nôn trớ hay tiếp tục nôn trớ trên 24 tiếng, miệng khô, ít nước mắt, ít đi tiểu, xuất hiện máu hay mật màu xanh,...
Những em bé bị trớ sữa có thể do bú hơi nhiều quá, chẳng hạn là bú bình mà dùi lỗ to thì chúng ta cần dùi lại lỗ bình nhỏ cho em bé bú để tránh tình trạng bé bú hơi nhiều quá và làm cho sữa lắp đầy núm vú.
Cách phát hiện em bé bú hơi nhiều khá đơn giản, bạn chỉ cần để ý em bé khi bú nếu bình sùi bọt lên nhiều tức là quá nhiều hơi trong bình. Khi dùi bình sữa chú ý nên tránh đường thở của bé như tránh trực diện vào cổ họng của bé dễ làm cho bé bị trớ.
Nếu em bé bị trớ sữa do thiếu canxi thì phải bổ sung canxi cho em bé để tránh tình trạng trớ sữa.
Lưu ý: Cha mẹ không nên quá căng thẳng về hiện tượng này ở trẻ. Mỗi đứa trẻ đều sẽ nôn trớ ít nhiều trong giai đoạn sau khi chào đời và thường không ảnh hưởng gì tới sức khoẻ cũng như sự phát triển của trẻ.
Với hệ tiêu hóa chưa được hoàn thiện, trẻ sơ sinh rất dễ nuốt hơi vào trong lúc đang bú mẹ. Và nếu lúc này mẹ cho bé nằm ngay, tình trạng ọc sữa rất dễ xảy ra. Vì vậy, sau khi cho bé ăn xong, mẹ nên giữ không cho bé nằm ngay.
Đối với trẻ sơ sinh bị ọc sữa, nôn trớ, nguyên tắc cơ bản cần làm là giữ cho dạ dày của trẻ hướng xuống. Đặt bé ngồi trên đùi của bạn với đầu của bé dựa vào ngực bạn. Giữ bé trong tư thế này suốt 30 phút sau khi ăn.
So với những bé lớn, hệ tiêu hóa non nớt của trẻ sơ sinh có dung tích nhỏ hơn rất nhiều. Vì vậy, thay vì cho bé bú quá nhiều trong 1 lần, mẹ nên cho bú nhiều lần hơn, với lượng sữa đã được giảm bớt mỗi lần. Điều này để đảm bảo đủ cữ sữa cho trẻ. Cách này có thể giúp bé tiêu hóa nhanh và dễ dàng hơn, nhưng cũng khiến mẹ vất vả hơn nhiều.
Trẻ bị ọc sữa, nôn trớ thường xuyên hay bị tỉnh giấc giữa đêm vì trẻ nằm ngửa không tạo ra trọng lực cần thiết để giữ thức ăn xuống. Nếu bé yêu nhà bạn vẫn ngủ tốt thì không cần phải thay đổi nếp ngủ của bé.
Để trẻ mặc bỉm, tã lỏng, thông thoáng để giảm thiểu áp lực lên vùng bụng của trẻ. Không thay bỉm, tã cho trẻ sau khi ăn bởi đặt trẻ nằm ngửa hoặc để trẻ vặn mình trong khi thay tã càng dễ gây ra nôn trớ.
Nếu bé đang uống sữa bột công thức, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc pha sữa công thức đặc hơn một chút cho phù hợp. Sữa công thức đặc hơn sẽ giảm thiểu tần suất trẻ bị ọc sữa.
Lưu ý: Không tự tiện thay đổi công thức pha sữa cho trẻ khi chưa được sự đồng ý của bác sĩ.
Ọc sữa, nôn trớ đi kèm với triệu chứng vặn mình, khó ngủ mỗi đêm có thể là dấu hiệu cho thấy chế độ dinh dưỡng hàng ngày của bé không có đủ lượng canxi cần thiết. Trong trường hợp này, bổ sung canxi đầy đủ là cách tốt nhất để giúp bé.
Mẹ hãy cho bé bú bên trái trước, sau đó mới chuyển bé sang bú bầu bên phải vì dạ dày bé đã nhiều sữa, bé cần nằm nghiêng trái. Với cách cho bú này, sữa sẽ dễ dàng xuống và lưu giữ trong dạ dày bé mà không trào ngược ra ngoài. Nếu cho bé bú bình, mẹ nên giữ để đầu vú luôn đầy sữa, tránh để bình sữa nằm nghiêng.
Nếu bé khóc khi đang bú, mẹ nên ngừng ngay vì nếu bú lúc này, bé có thể nuốt nhiều hơi, gây căng dạ dày nên dễ trào ngược. Bố mẹ cũng nên lưu ý không chọc bé cười nhiều vì như thế cũng dễ khiến bé trớ sữa ngoài.
Bên cạnh đó, mẹ không nên cho bé bú quá nhiều, dạ dày căng lên sẽ khiến bé dễ nôn trớ. Nếu đang tập cho bé ăn dặm một món mới, mẹ nên bắt đầu với số lượng thật ít sau đó mới tăng dần để thử sự thích ứng của bé.
Tham khảo thêm các bình sữa an toàn cho bé đang được kinh doanh:
Xem thêm:
Với các thông tin cũng như kinh nghiệm được chia sẻ trong bài viết trên. Hy vọng các mẹ sẽ áp dụng thành công và cùng bé vượt qua vấn đề ọc sữa, nôn trớ của con mình nhé!
Một số bệnh đường tiêu hóa tắc ruột, lồng ruột hay gặp ở những trẻ sau 3 tháng tuổi. Trẻ đột nhiên ói, đang bú bình thường bỗng nhiên khóc thét lên, ưỡn bụng, bụng có thể nổi phồng lên… cần phải xử trí cấp cứu càng sớm càng tốt.
Với những trẻ sơ sinh hay bị trớ sữa và bị co giật, có dấu hiệu chậm tăng cân, tiêu chảy kém hấp thu, suy dinh dưỡng mẹ nên xem lại thực đơn dinh dưỡng cho bé, hoặc dinh dưỡng hàng ngày của mình trong trường hợp bé bú mẹ và đưa bé đến bệnh viện chuyên khoa nhi để bác sĩ khám tìm nguyên nhân cho bé. Đây là có thể là dấu hiệu cho thấy bé đang bị thiếu canxi, cần được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị.
Để các mẹ an tâm thì bé hầu như không thiếu canxi khi bú sữa đầy đủ. Bé từ 0-6 tháng tuổi cần khoảng 200 mg canxi/ngày. Lượng canxi này được bổ sung cho bé qua sữa mẹ và sữa công thức bé uống hằng ngày, ngoài ra Vitamin D cũng góp phần hấp thu canxi cho bé. Sữa mẹ là nguồn cung cấp canxi tốt nhất cho bé. Ngoài ra, mẹ cũng có thể cho bé ăn thêm sữa chua được chế biến từ những loại sữa công thức phù hợp với từng độ tuổi. Nếu bé trên 6 tháng tuổi không tự ý dùng thêm canxi cho bé nêu không có chỉ định từ bác sĩ.
Cách xử lý khi trẻ sơ sinh hay nôn trớ
Khi trẻ bị nôn trớ, các mẹ hãy nghiêng đầu bé 1 bên, để chất nôn dễ đi ra ngoài và không bị hít sặc vào phổi, dùng gạc mềm lau mũi miệng bé sạch, vỗ nhẹ lưng theo chiều từ trên xuống, để bé giảm nôn.
Sau khi bé nôn không nên ép bé ăn ngay hay bú sữa ngay, sẽ khiến bé khó chịu và ói tiếp ngay sau đó.
Với các mẹ mới có con lần đầu, chắc chắn trong quá trình nuôi dạy con sẽ gặp hiện tượng trẻ sơ sinh hay bị trớ sữa, quan trọng là mẹ đủ kiến thức để xử lý. Lời khuyên là mẹ nên chú ý khi thấy trẻ sơ sinh bị trớ kèm theo sốt, ho, phát ban, đau bụng quằn quại, co giật… Đây không phải là nôn sinh lý mà là dấu hiệu bệnh lý, liên quan tới việc trẻ bị rối loạn tiêu hóa do nhiễm trùng đường ruột hay nhiễm khuẩn tiêu chảy, viêm màng não, dị ứng sữa… Với những trường hợp này, mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để trẻ được thăm khám và xử trí kịp thời.
Tham vấn y khoa: BS CKI Trần Thị Thanh Tuyền
Nôn trớ là triệu chứng rất thường gặp ở bé sơ sinh, có biểu hiện là thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản rồi trào ra miệng. Nôn trớ nhiều có thể khiến bé biếng ăn, từ đó dẫn đến các triệu chứng nguy hiểm như suy dinh dưỡng. Vậy mời mẹ đọc ngay bài viết sau để khám phá mẹo chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh hiệu quả nhé!
Hiện tượng nôn trớ ở trẻ sơ sinh
Hầu hết các bé sơ sinh thường bị nôn trớ, nhất là ở những tuần đầu sau sinh, những khi bé vừa ăn no hoặc vặn người. Hiện tượng nôn trớ thường tự hết sau mỗi 6 – 24 tiếng mà không cần được điều trị đặc biệt. Thế nên chỉ cần bé khỏe mạnh và tiếp tục tăng cân, mẹ không cần phải quá lo lắng. Tuy nhiên, nôn trớ cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó. Vậy nên nếu bé nôn trớ kèm theo những dấu hiệu này, mẹ cần ngay lập tức đưa bé đến bệnh viện để được thăm khám:
- Bé bị đau bụng quằn quại
- Bụng bé trướng to
- Bé nôn trớ xong lại rơi vào trạng thái lơ mơ hay bị kích thích tinh thần
- Bé có hiện tượng co giật
- Chứng nôn trớ liên tục xảy ra và kéo dài trên 24 tiếng
- Cơ thể bé có dấu hiệu bị mất nước như khô miệng, ít nước mắt, ít đi tiểu [số lần đi tiểu < 6 lần/ngày]
- Trong bãi nôn trớ của bé thường xuất hiện máu hay màu xanh – vàng
Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ sơ sinh
Có hai nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ sơ sinh:
Bé nôn trớ do dạ dày của bé nằm ngang, hệ tiêu hóa của bé còn chưa hoàn thiện, cơ thắt tâm vị yếu. Bé sẽ tự động hết nôn trớ sinh lý khi được 12-18 tháng tuổi. Bé cũng có thể bị nôn trớ do rối loạn tiêu hóa, ho, khóc quấy kéo dài. Thực tế, nguyên nhân lớn khiến bé nôn trớ là do chế độ chăm sóc chưa đúng cách như: mùi vị các loại thức ăn không thích hợp, bé bị ép ăn nên sợ ăn, khi ăn có phản xạ nôn; bé ăn phải những thức ăn gây đầy hơi, chướng bụng; cách cho trẻ ăn hay bú không đúng…
Xảy ra khi bé gặp bất thường như tắc ruột, xoắn ruột, teo ruột, hẹp phì đại môn vị và nhiều bệnh lý, viêm nhiễm đường tiêu hóa, đường hô hấp. Lúc này, bé thường nôn trớ kèm theo bụng chướng, đau bụng quằn quại, nôn và co giật, xuất hiện máu khi nôn trớ, mẹ cần cho bé khám bác sĩ để được khám và điều trị
Triệu chứng nôn trớ ở trẻ nhỏ có nguy hiểm không?
Nhiều bố mẹ cho rằng nôn trớ là hiện tượng thường gặp và sẽ tự động biến mất khi bé lớn lên có tâm lý chủ quan. Tuy nhiên, mẹ phải hiểu rằng nhiều khi nôn trớ là một trong những dấu hiệu bệnh lý chẳng hạn như dị tật ở đường tiêu hóa, hẹp tá tràng, hẹp thực quản như đã nói trên. Nếu bé đang bú bình thường bỗng nhiên ói, khóc thét lên, ưỡn bụng, bụng có dấu hiệu phồng lên, có thể bé đã bị tắc ruột hay lồng ruột cần được cấp cứu càng nhanh càng tốt.
Nôn trớ thường khiến bé mệt mỏi, quấy khóc
Với những bé sơ sinh thường bị trớ và giật mình trong lúc ngủ hay mỗi lúc vặn mình, mẹ nên xem lại thực đơn dinh dưỡng cho bé, hoặc khẩu phần ăn hàng ngày của mình vì đây là một dấu hiệu cho thấy bé đang bị thiếu canxi.
Thậm chí, kể cả khi bé nôn trớ không phải vì bệnh lý, việc nôn trớ cũng dễ đem đến sự mệt mỏi cho bé. Sau mỗi lần nôn trớ, bé lại quấy khóc, chán ăn và lười ăn, lâu dài sẽ dẫn đến chứng biếng ăn. Sự thiếu hụt các dưỡng chất vì nôn trớ cũng sẽ dễ làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí não của bé ngay trong giai đoạn vàng, đáng lẽ phải được bổ sung đủ chất.
Cách xử trí khi bé bị nôn trớ
Khi bị nôn trớ, bé sẽ bị mất nước nên mẹ cần giúp bé bổ sung lại lượng chất lỏng này. Dưới đây là những điều mẹ nên làm khi bé bị nôn trớ:
- Khi bé nôn, mẹ nên đỡ bé ngồi dậy để tránh chất nôn sẽ tràn vào khí quản, làm bé bị sặc rất nguy hiểm. Sau khi bé nôn xong, mẹ hãy làm sạch cho bé theo thứ tự miệng trước, họng và mũi sau. Mẹ có thể thấm hết chất nôn trớ trong miệng của trẻ bằng cách hút hoặc quấn khăn gạc vào ngón tay. Làm sạch xong, mẹ nhớ vỗ nhẹ lưng bé để trấn an vì chắc chắn bé nôn xong sẽ rất sợ hãi.
- Mẹ nên chờ cho bé bớt nôn trớ, hãy cho uống một lượng nhỏ nước chín hoặc dung dịch Oresol, bé bị mất nước nhiều nên sẽ khát, khi đưa nước bé sẽ có khuynh hướng uống nhiều, đễ bị nôn thốc tháo, do đó nên cho uống bằng muỗng nhỏ hoặc từng ngụm một .
- Nếu bé đã ngừng nôn trớ, mẹ hãy cho bé uống một lượng nhỏ nước lọc hoặc nước điện giải sau mỗi 30 – 60 phút.
- Trường hợp bé tiếp tục trớ, mẹ hãy cho bé uống luân phiên 50ml nước oserol/ 50ml nước lọc sau mỗi nửa giờ. Sau đó, khi bé ngừng nôn trớ, mẹ hãy hay cho bé bú với số lượng tăng dần từ 80 – 100ml sau mỗi 3 – 4 giờ.
- Sau 12 – 24 giờ mà bé không còn nôn, mẹ có thể cho bé ăn uống như bình thường bắt đầu từ những món ăn dễ tiêu hóa như sữa chua, ngũ cốc nhưng vẫn phải đảm bảo cho bé uống nhiều nước, mẹ nhé!
- Giấc ngủ cũng sẽ giúp bé hồi phục, thoải mái hơn nên mẹ hãy cố gắng dỗ bé ngủ.
- Lưu ý rằng mẹ không nên tự ý cho bé dùng bất cứ loại thuốc chống nôn trớ nào khi không được sự chỉ định của bác sĩ.
Các mẹo chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh
Khi cho bé bú, vì lượng sữa trong dạ dày còn ít khi mới bắt đầu bú nên mẹ hãy cho bé bú bên trái trước, sau đó mới chuyển bé sang bú bầu bên phải vì dạ dày bé đã nhiều sữa, bé cần nằm nghiêng trái. Với cách cho bú này, sữa sẽ dễ dàng xuống và lưu giữ trong dạ dày bé mà không trào ngược ra ngoài. Nếu cho bé bú bình, mẹ nên giữ để đầu vú luôn đầy sữa, tránh để bình sữa nằm nghiêng.
Nếu bé khóc khi đang bú, mẹ nên ngừng ngay vì nếu bú lúc này, bé có thể nuốt nhiều hơi, gây căng dạ dày nên dễ trào ngược. Bố mẹ cũng nên lưu ý không chọc bé cười nhiều vì như thế cũng dễ khiến bé trớ sữa ngoài.
Bên cạnh đó, mẹ không nên cho bé bú quá nhiều, dạ dày căng lên sẽ khiến bé dễ nôn trớ. Mẹ có thể chia thành nhiều bữa và không ép bé. Các cữ ăn hay bú cần cách nhau từ 2 đến 4 giờ. Nếu đang tập cho bé ăn dặm một món mới, mẹ nên bắt đầu với số lượng thật ít sau đó mới tăng dần để thử sự thích ứng của bé.
Mặc quần áo chật hay bị quấn tã, bỉm quá chật cũng là nguyên nhân khiến bé nôn trớ vì thành bụng và dạ dày bị chèn ép, dễ dồn nén. Vì vậy, mẹ nên cho bé mặc càng thoáng càng tốt và nên nới lỏng hơn khu vực quanh bụng cho cho bé ăn hay bú.
- Giữ tư thế đúng sau khi bé bú hoặc ăn
Khi bú hay ăn xong, bé cần được bế cao đầu trong 15-20 phút và vỗ lưng cho ợ hơi, rồi mới nằm nghiêng bên trái trên gối hơi cao. Mẹ nhớ vỗ lưng bé cho tới khi có tiếng ợ lớn nhé. Đây là cách đẩy không khí trong dạ dày ra ngoài để tránh nôn trớ mạnh.
Mẹ cần vỗ lưng nhẹ cho bé khoảng 5 – 15 phút để bé ợ hơi
Mẹ cũng nhớ không bao giờ để bé bú hoặc ăn trong tư thế nằm nhé. Thay vào đó, bé nên được bú trong tư thế cao đầu. Sau khi bé ăn hoặc bú, mẹ cũng không được nâng bé lên xuống, thay đổi tư thế bé đột ngột hay khiến bé cười lớn nhé.
- Khắc phục nguyên nhân về dinh dưỡng
Đừng để bé ăn quá no để tránh cho bé bị nôn trớ, mẹ nhé!
Nếu bé bị nôn trớ do chế độ dinh dưỡng sai cách, mẹ cần chú ý không ép bé ăn vì sẽ làm bé sợ hãi và nôn trớ nhiều hơn, hãy tạo cảm hứng để giúp bé cảm thấy vui vẻ khi ăn. Mẹ chỉ nên cho bé ăn vừa đủ, không để bé ăn quá no. Nhớ rằng khi đưa thức ăn vào miệng của bé, mẹ cần tránh để muỗng ăn ở lâu trong miệng của bé vì như thế sẽ tạo phản xạ nôn. Hãy chú ý mỗi khi cho bé ăn thử thức ăn mới, mẹ cần tập cho bé dần dần để bé dễ thích nghi đồng thời chỉ nên cho bé thử từng chút một để xác định đó có phải là thức ăn khiến bé dị ứng và nôn trớ hay không.
Hy vọng những mẹo chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh trên đây sẽ giúp mẹ yên tâm hơn khi cho bé bú. Chúc mẹ thành công để bé không còn mệt mỏi khó chịu vì các cơn nôn trớ nữa nhé.