Quy trình sơ cấp cứu tai biến tại chỗ cho người đột quỵ
Sơ cứu tai biến tại chỗ cho người đột quỵ thường không phải do bác sĩ hay người có trình độ chuyên môn thực hiện. Bởi đột quỵ xảy ra bất ngờ và thường là tại nhà học cơ quan làm việc. Mặc dù các nguyên tắc sơ cứu chung là giống nhau nhưng để đạt được hiệu quả tối ưu thì cần áp dụng những bước xử trí đặc hiệu.
Những bước sơ cứu đột quỵ đúng chuẩn y khoa
Sơ cứu cơ bản là nền tảng cần cho quá trình điều trị nâng cao. Do vậy, điều quan trọng nhất là người làm sơ cứu phải nắm vững các bước cơ bản để có thể tiến hành cấp cứu liên tục với những thao tác thành thạo. Và đặc biệt là không bỏ sót các vấn đề quan trọng hữu ích cho quá trình điều trị phía sau. Dưới đây là một quy trình các bước sơ cứu đột quỵ đúng chuẩn y khoa mà các bạn có thể tham khảo:
Bước 1: Xác định bệnh nhân có các dấu hiệu của đột quỵ hay không?
Để thuận tiện cho người dân, những người không phải là nhân viên y tế, không có kiến thức chuyên môn cao, tổ chức y tế thế giới WHO đã đưa ra các dấu hiệu nhận biết đột quỵ đơn giản dựa vào thang điểm FAST.
FAST được ghép bởi các ký tự đầu tiên của các từ tiếng anh có liên quan tới các cơ quan biểu hiện triệu chứng đột quỵ:
F [Face = khuôn mặt]: Xuất hiện các triệu chứng như méo miệng, liệt mặt một bên hoặc mặt bị rũ xuống
A [Arm = tay]: cảm giác tê bi tay hoặc có triệu chứng của liệt vận động, không thể cử động như bình thường. Người bệnh có thể rối loạn cảm giác, rối loạn vận động cả tay và chân.
S [Speech = lời nói]: Rối loạn ngôn ngữ, khó nói, không hiểu ý nghĩa của lời nói...
T [Time = thời gian]: Điều này quan trọng vì nó quyết định hướng điều trị của bệnh nhân. Chính vì thế, trong lúc sơ cứu cần phải theo dõi thời gian bệnh nhân xuất hiện triệu chứng cho tới khi nhập viện.
Bước 2: Không để bệnh nhân bị té ngã
Bệnh nhân có thể không chết vì đột quỵ nhưng nếu ngã hoặc va đập mạnh có thể dẫn tới chấn thương sọ não. Chính vì thế, khi bệnh nhân có dấu hiệu của đột quỵ cần cho bệnh nhân nằm ở trên mặt phẳng, cứng.
Cần chú ý những trường hợp ngã chấn thương vùng cổ. Trong tình huống này, biện pháp an toàn nhất là cố định cột sống cổ, chỉ di chuyển cơ thể bệnh nhân nếu thấy cần thiết và lúc đó cần di chuyển đồng bộ đầu và thân mình.
Bước 3: Để bệnh nhân nằm trên một mặt phẳng và làm thông thoáng đường thở
Nếu bệnh nhân vẫn còn tỉnh táo và đáp ứng với các kích thích đau như nhéo nhẹ vào da thì phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Bình thường, bệnh nhân có thể tự tìm được một tư thế thích hợp để làm thông thoáng đường thở. Vì vậy không nên ép bệnh nhân phải ở tư thế không thoải mái. Có thể nới lỏng quần áo để làm thông thoáng đường thở.
Tuy nhiên, nếu bệnh nhân rơi vào trạng thái hôn mê hoặc đang lên cơn co giật, sùi bọt mép thì nên nghiêng đầu sang một bên để tránh tắc nghẽn đường thở do đờm dãi. Tuyệt đối không sử dụng bất kỳ vật gì nhét vào miệng hay cố gắng kìm hãm cơn co giật.
Bước 4: Gọi trợ giúp từ những người xung quanh và nhân viên y tế thông qua đường dây nóng 115
Song song với các bước sơ cứu cần phải gọi giúp đỡ từ những người xung quanh và nhờ họ gọi cho đường dây nóng 115. Khi gọi thì cần cung cấp một vài thông tin như địa điểm và đặt biệt nhấn mạnh bệnh nhân đang bị đột quỵ.
Bình thường, tế bào não chỉ cần thiếu oxy khoảng từ 5-6 phút thì có thể bị hoại tử và không thể hồi phục trở lại. Vậy nên xử trí càng nhanh càng tốt.
Những điều cần tránh khi sơ cứu một bệnh nhân đột quỵ
Đốt với đột quỵ, việc rút ngắn thời gian vận chuyển đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Không nên áp dụng và điều trị theo bất kỳ phương pháp nào tại nhà. Dưới đây là những điểm cần tránh nếu không bạn có thể vô tình khiến cái chết đến nhanh hơn cho bệnh nhân đột quỵ:
- Không cạo gió
- Tuyệt đối không chính lễ ở những ngón tay. Vì cảm giác đau có thể làm huyết áp tăng vọt và làm lan rộng vùng hoại tử.
- Không vận chuyển bệnh nhân bằng xe máy
- Không tự điều trị với bất kỳ loại thuốc nào tại nhà
- Không áp dụng các mẹo dân gian để điều trị như vắt chanh, bấm huyệt... vì có thể làm chậm trễ thời gian đưa bệnh nhân tới viện.
Trên đây là những thông tin trong quy trình sơ cấp cứu bệnh nhân tai biến. Tuy nhiên, nếu thấy người thân hay người xung quanh có dấu hiệu đột quỵ, cần nhanh chóng liên hệ với các bệnh viện và cơ sở y tế để được hỗ trợ và hướng dẫn tốt nhất. Không nên tự ý điều trị cho người bệnh, có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích nhất.