mẹo hay Khỏe Đẹp Bài tập

Các dạng bài tập hóa lớp 9 nâng cao năm 2024

Giảng viên hƣớng dẫn : TS. TRẦN TẤN NHẬT Sinh viên thực hiện : TRẦN THỊ THU HẰNG MSSV: 111C740021 Lớp: C11HO

BÌNH DƢƠNG, THÁNG 04 NĂM 2014

LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Trần Tấn Nhật, người Thầy đã tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian làm khóa luận. Em xin cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo của khoa Khoa Học Tự Nhiên - Trường Đại Học Thủ Dầu Một, những người đã giảng dạy em trong suốt những năm tháng học tập dưới mái trường Đại Học Thủ Dầu Một. Em cũng xin cám ơn gia đình, người thân và bạn bè đã động viên và giúp đỡ em trong suốt những năm tháng học tập. Em xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC

PHẦN I: CƠ SỞ LÍ LUẬN MỞ ĐẦU
PHẦN II: NỘ I DUNG
Chƣơng 1: MỘ T SỐ DẠ NG BÀI TẬP CƠ BẢN TRONG HÓA HỌC LỚP
1. Dạng 1: Bài toán về mol, khối lƣợng mol và thể tích mol chất khí
1.1. Tính số mol chất trong a gam chất
1.1. Tính khối lượng của n mol chất
1.1. Tính số nguyên tử hoặc số phân tử có chứa trong n mol chất
1.1. Tìm số mol có trong A nguyên tử hoặc phân tử
1.1. Tìm khối lượng của n mol chất có trong A nguyên tử hoặc phân tử
1.1. Tính thể tích mol chất khí ở điều kiện tiêu chuẩn [đktc].......................................
1. Dạng 2: Bài toán về tỉ khối chất khí và khối lƣợng mol trung bình
1.2. Bài toán về tỉ khối hơi chất khí..............................................................................
1.2. Bài toán về khối lượng mol trung bình................................................................
1. Dạng 3: Tính theo công thức hóa học
1.3. Tìm khối lượng nguyên tố trong a gam hợp chất
1.3. Tìm khối lượng hợp chất để trong đó có chứa a gam nguyên tố:
các nguyên tố trong hợp chất. 1.3. Biết công thức hóa học của hợp chất, xác định thành phần phần trăm
hóa học của hợp chất : 1.3. Biết thành phần các nguyên tố trong hợp chất, xác định công thức
1. Dạng 4: Tính theo phƣơng trình hóa học
1.4. Dựa vào lượng một chất tính lượng các chất còn lại trong phản ứng.
chất sản phẩm. 1.4. Biết lượng của cả hai chất tham gia phản ứng và yêu cầu tính lượng
1. Dạng 5: Bài tập về định luật bảo toàn khối lƣợng
1. Dạng 6: Bài toán hiệu suất phản ứng..................................................................
1. Dạng 5: Bài toán biện luận
2.5. Biện luận hóa trị
dung dịch kiềm 2.5. Bài toán xác định loại muối tạo thành khi cho CO 2 , SO 2 tác dụng với
2.5. Biện luận so sánh
1. Dạng 6: Bài toán tăng giảm khối lƣợng
2.6. Bài toán nhúng thanh kim loại A vào dung dịch muối của kim loại B................
2.6. Các dạng toán tăng giảm khối lượng khác
1. Dạng 7: Bài toán về hiệu suất phản ứng
1. Dạng 8: Bài toán hóa học hữu cơ
2.8. Viết công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ
điều chế hợp chất hữu cơ 2.8. Viết phương trình hóa học - hoàn thành sơ đồ chuyển hóa -
2.8. Xác định công thức phân tử hợp chất hữu cơ
2.8. Xác định thành phần phần trăm chất hữu cơ trong hỗn hợp
Chƣơng 3: MỘ T SỐ DẠ NG BÀI TẬP BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI...............
1. Dạng 1: Câu hỏi điều chế
3.1. Điền chất và hoàn thành phương trình phản ứng
3.1. Sơ đồ phản ứng
3.1. Điều chế một chất từ nhiều chất
1. Dạng 2: Nhận biết và tách các chất vô cơ...........................................................
3.2. Nhận biết các chất
3.2. Câu hỏi tinh chế và tách hỗn hợp thành chất nguyên chất
1. Dạng 3: Bài toán về độ tan
1. Dạng 4: Bài tập về công thức hóa học.................................................................
1. Dạng 5: Bài toán nồng độ dung dịch...................................................................
1. Dạng 6: Bài toán về lƣợng chất dƣ
1. Dạng 7: Bài tập về kim loại tác dụng với axit
1. Dạng 8: Bài toán tăng giảm khối lƣợng
1. Dạng 9: Bài toán hiệu suất phản ứng................................................................
1. Dạng 10: Bài toán khi giải quy về
1. Dạng 11: Bài toán tổng hợp..............................................................................
1. Dạng 12: Bài toán biện luận
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

NHẬN XÉT [ Của giảng viên hƣớng dẫn ]

........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

NHẬN XÉT [ Của giảng viên phản biện ]

Trong việc phân loại các dạng bài tập hóa học và phương pháp giải cho từng loại, kinh nghiệm làm bài của học sinh đó là những kinh nghiệm có giá trị thực tiễn giúp học sinh rèn luyện cách tập trung cho từng kĩ năng, kĩ xảo làm bài từ đó các em có thể sử dụng kĩ năng, kĩ xảo một cách linh hoạt. Trong quá trình giải bài tập theo từng dạng học sinh được ôn tập, củng cố kiến thức lý thuyết đã được học theo từng chủ đề giúp học sinh nắm vững các kiến thức đã học để vận dụng linh hoạt kiến thức vào làm các bài tập cụ thể. Việc phân dạng bài tập và phương pháp giải chung cho từng loại bài tập hóa học có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên và kết quả học tập của học sinh đặc biệt là học sinh giỏi. Ngoài nhiệm vụ nâng cao chất lượng đại trà, các trường còn chú trọng đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp, coi trọng việc hình thành và phát triển tiềm lực trí tuệ cho học sinh, cần rèn luyện cho học sinh có thói quen, ý thức tự học, trong đó việc xây dựng phong cách học tập tự giác, tích cực, sáng tạo để làm các bài tập thành thạo hơn trong việc sử dụng các kiến thức để làm các bài tập tạo cho học sinh hứng thú, say mê học tập bộ môn là biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học. Xuất phát từ những lí do nêu trên nên em đã chọn đề tài " Phân loại và xây dựng các dạng bài tập bồi dưỡng học sinh giỏi cấp THCS môn hóa học". Khóa luận đã vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: Phân tích lý thuyết; Tham khảo học hỏi kinh nghiệm của một số thầy, cô giáo đang giảng dạy ở bậc phổ thông; Nghiên cứu kĩ sách giáo khoa hóa học lớp 8, lớp 9 và các sách nâng cao về phương pháp giải bài tập; Tham khảo các tài liệu đã được biên soạn và phân tích hệ thống các dạng bài toán hóa học theo nội dung đã đề ra. Nội dung của khóa luận gồm có 3 chương: Chương 1: Một số dạng bài tập cơ bản trong hóa học lớp 8. Chương 2: Một số dạng bài tập cơ bản trong hóa học lớp 9.

Chƣơng 3: MỘ T SỐ DẠ NG BÀI TẬP BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI...............

PHẦN I: CƠ SỞ LÍ LUẬN

Khái niệm bài tập hóa học

Theo từ điển Tiếng Việt định nghĩa: Bài tập là bài ra cho học sinh làm để tập vận dụng những điều đã học. Trong giáo dục học đại cương, bài tập được xếp trong hệ thống phương pháp luyện tập. Đây là một phương pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn, giúp học sinh khắc sâu và hoàn thiện kiến thức đã học. Nội dung của bài tập hóa học thông thường bao gồm những kiến thức có liên quan đến hóa học, bài tập hóa học bao gồm nhiều loại bài và tùy theo từng loại bài tập thì sẽ có những cách giải khác nhau.

Tác dụng của bài tập hóa học

 Tác dụng trí dục: - Bài tập hóa học có tác dụng giúp học sinh hiểu rõ và khắc sâu kiến thức đã học. Thông qua việc giải bài tập học sinh học thuộc các kiến thức đã học và vận dụng kiến thức để giải bài tập. Từ đó giúp học sinh khắc sâu, nắm vững các kiến thức đã học. - Bài tập hóa học có tác dụng củng cố kiến thức cũ một cách thường xuyên và hệ thống hóa kiến thức đã học. Đa số bài tập đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp của nhiều bài, nhiều chương để giải quyết vấn đề. Do đó, bài tập hóa học có tác dụng củng cố kiến thức cũ và hệ thống hóa kiến thức đã học. - Bài tập hóa học cung cấp thêm các kiến thức mới và mở rộng sự hiểu biết mà không làm nặng nề khối lượng kiến thức cho học sinh. Vì vậy, ta nên cho học sinh làm những bài tập có nội dung liên quan đến sản xuất và đời sống để cung cấp thêm cho học sinh những tri thức thực tiễn, nâng cao sự hiểu biết mà không làm nặng nề khối lượng kiến thức cho học sinh. - Bài tập hóa học thức đẩy sự rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo cần thiết về hóa học: Trong quá trình giải bài tập, học sinh được rèn luyện các kĩ năng như viết PTHH, cân bằng PTHH, tính theo PTHH..ĩ năng giải các dạng bài tập khác.

Bài tập về điện phân, điện li  Bài tập vô cơ Bài tập về kim loại Bài tập về phi kim Bài tập về các hợp chất: oxit, axit, bazơ, muối.  Bài tập hữu cơ Bài tập về hiđrocacbon Bài tập về rượu, phenol, amin Bài tập về andehit, acid cacboxylic, este...

2.8. Xác định công thức phân tử hợp chất hữu cơ

Phân loại dựa vào nhiệm vụ đặt ra và yêu cầu của bài tập:  Bài tập cân bằng phương trình phản ứng  Bài tập về chuỗi phản ứng, sơ đồ phản ứng  Bài tập điều chế  Bài tập nhận biết, tinh chế, tách chất

2.8. Xác định thành phần phần trăm chất hữu cơ trong hỗn hợp

Phân loại dựa vào khối lượng kiến thức, mức độ đơn giản hay phức tạp của bài tập hóa học:  Bài tập cơ bản  Bài tập tổng hợp
Phân loại dựa vào cách thức tiến hành kiểm tra:  Bài tập trắc nghiệm  Bài tập tự luận
Phân loại dựa vào phương pháp giải bài tập:

1. Dạng 3: Tính theo công thức hóa học

 Bài tập dùng các giá trị trung bình  Bài tập biện luận

Phân loại dựa vào mục đích sử dụng:

 Bài tập dùng để kiểm tra đầu giờ  Bài tập dùng để củng cố kiến thức  Bài tập dùng để ôn luyện hay tổng kết  Bài tập dùng để bồi dưỡng học sinh giỏi  Bài tập dùng để phụ đạo học sinh yếu

Phân dạng một số bài tập cơ bản trong môn hóa học THCS

1. Dạng 2: Bài toán về tỉ khối chất khí và khối lƣợng mol trung bình

1.2. Bài toán về khối lượng mol trung bình................................................................

Tính theo công thức hóa học

1. Dạng 4: Tính theo phƣơng trình hóa học

1. Dạng 5: Bài tập về định luật bảo toàn khối lƣợng

1. Dạng 6: Bài toán hiệu suất phản ứng..................................................................

3. Dạng 5: Bài toán nồng độ dung dịch...................................................................

Hoàn thành phương trình hóa học, dãy biến hóa, cân bằng PT phản ứng.
Nhận biết các chất, tách và tinh chế các chất.

2. Dạng 8: Bài toán hóa học hữu cơ

3. Dạng 7: Bài tập về kim loại tác dụng với axit

2. Dạng 6: Bài toán tăng giảm khối lƣợng

Một số phƣơng pháp giải bài tập Hóa học cơ bản
Phương pháp đại số
Phương pháp áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố và khối lượng
Phương pháp dựa vào sự tăng giảm khối lượng
Phương pháp biện luận

1.1. Tính số mol chất trong a gam chất

Ví dụ 1: Tính số mol của 8,4 gam sắt [Fe]. Hướng dẫn giải Bước 1: Viết biểu thức tính khối lượng chất và rút ra số mol chất m = n [ gam]  n = Mm [mol] Bước 2: Tính nguyên tử khối của sắt: M Fe56 [gam]

Bước 3: Tính số mol của sắt và trả lời: n = 8,4 56 = 0,15 [mol]

Vậy 8,4 gam Fe chứa 0,15 mol Fe. Ví dụ 2: Hãy tính số mol phân tử N 2 có trong 280 gam nitơ. Hướng dẫn giải Bước 1: Viết biểu thức tính khối lượng chất và rút ra số mol chất m n [gam] n m [mol]   M Bước 2: Tính phân tử khối của nitơ: MN 2 = 28 [gam] Bước 3: Tính số mol của nitơ và trả lời: n  28028 10 [mol] Vậy 280 gam nitơ chứa 10 mol phân tử nitơ [N 2 ]. 1.1. Tính khối lƣợng của n mol chất Ví dụ 1 : Tính khối lượng của 0,2 mol phân tử C 12 H 22 O 11 [đường]. Hướng dẫn giải Bước 1: Xác định khối lượng của 1 mol C 12 H 22 O 11

Viết công thức hóa học [CTHH]: C 12 H 22 O 11
Tính khối lượng mol: M  [12]  [1]  [16]  342 [gam] Bước 2: Tính khối lượng của 0,2 mol C 12 H 22 O 11 và trả lời m  n  0, 2 68, 4 [gam] Vậy 0,2 gam phân tử C 12 H 22 O 11 có khối lượng 68,4 gam.

Ví dụ 2: Tính khối lượng của 0,5 mol phân tử H 2 SO 4. Hướng dẫn giải Bước 1: Xác định khối lượng của 1 mol H 2 SO 4

Viết CTHH: H 2 SO 4 -Tính khối lượng mol [M]: M  [1]  32  [16]  98 [gam] Bước 2: Tính khối lượng của 0,5 mol H 2 SO 4 và trả lời m  n  0,5 49 [gam] Vậy 0,5 gam phân tử H 2 SO 4 có khối lượng 49 gam.

1.1. Tính số nguyên tử hoặc số phân tử có chứa trong n mol chất

Ví dụ 1: Tính số phân tử NaCl có trong 2 mol phân tử NaCl. Hướng dẫn giải

1.1. Tìm số mol có trong A nguyên tử hoặc phân tử

N 6 23

1.1. Tìm khối lượng của n mol chất có trong A nguyên tử hoặc phân tử

A  n.6 23 2.6 23 Bước 3: Trả lời: Vậy 2 mol NaCl chứa 12 23 phân tử NaCl. Ví dụ 2: Hãy xác định số nguyên tử sắt có trong 280 gam sắt. Hướng dẫn giải Bước 1: Tính số mol của sắt có trong 280 gam sắt:

Fe n 280 5 [mol]  56 

Bước 2: Xác định số phân tử hoặc số nguyên tử có trong 1 mol chất N 6 23 Bước 3: Xác định số phân tử hoặc số nguyên tử có trong n mol chất A  n.6 23  5.6 23 30 23 Bước 4: Trả lời: Vậy 5 mol Fe chứa 30 23 nguyên tử Fe.